گرند کانیون های ایران؛ از «تنگه هایقر» تا «کلوت شهداد» [قسمت دوم]

گردشگری طبیعی هیجانی از فارس تا دیار کریمان

در قسمت نخست، به معرفی گرند کانیون آمریکا و اتفاقاتی که در چند دهه اخیر در این مقصد طبیعت گردی معروف آریزونا افتاده است اشاره کردیم. همچنین گشتی در تنگه شیرز، بهشت کوهدشت در لرستان، عروس آبشارهای ایران زدیم که یکی از گرند کانیون های دیدنی کشورمان است و برای طبیعت گردها به خصوص در فصل تابستان، انتخاب خوبی خواهد بود. از تنگه شیرز به کال جنی طبس رفتیم که یکی از مرموز ترین مناطق طبیعت گردی ایران و یکی از گرند کانیون های کشومان به شمار می رود.

در گفتار امروز، گردشگری روزیاتو شما را با یکی دیگر از مناطق شگفت انگیز دیار چهار فصل ایران از فارس تا کرمان آشنا می کند.

با گرند کانیون گردی ما در ایران،‌ همراه باشید.

داستان گرند کانیون

همانظور که گفتیم، در میان طبیعت گردهای آمریکای شمالی، دره گرند کانوین در ایالت خشک آریزونا آمریکا، یکی از مقصدهای هیجانی طبیعت گردی بوده و دره ای حیرت انگیز با سابقه زمین شناسی بیش از ۲ میلیارد سال است. جایی که در اثر فرسایش سنگ ها توسط آب ها به وجود آمده و نقشی را بر جا گذاشته است که همچون بسیاری از شگفتی های طبیعی خلقت، قلم از تصویر این جشنواره زیبا از رنگ و نقش و حفره، عاجز است.

دره خیره کننده گرند کانیون، تا کنون بارها لوکیشن فیلم های سینمایی بوده و با عمق تقریبی هزار و ششصد متر، بسیاری از گردشگران بین المللی را به سمت خود می کشاند. اما در ایران نیز، شاهد گرند کانیون های زیبا و شگفت انگیز هستیم که تنگه هایقر فارس، از آن جمله است.

سفر به گرند کانیون استان فارس

استان فارس، از جمله استان های تاریخی و باستانی کشور است که در همه ایام سال به خصوص در فروردین و اردیبهشت، میزبان خیل عظیمی از گردشگران داخلی و خارجی می شود. ظرفیت های گردشگری در این استان، بسیار است و در سرویس گردشگری روزیاتو به شماری از آنها از خانه زینت الملک تا دهکده گردشگری عباس برزگر اشاره کردیم.

یکی از گرند کانیون های ایران، در استان فارس قرار دارد و تنگه هایقر در یک صد و چهل کیلومتری جنوب شیراز، پایتخت شعر و ادب ایران زمین قرار دارد. این تنگه را یکی از شگفت انگیز ترین تنگه های خاورمیانه و حتی آسیا می دانند که در میان شهرهای کمتر شناخته شده قیر و کارزین واقع شده است. این شهرها در جنوب غربی جهرم واقع است که مرکبات خیلی خوبی نیز دارد.

تنگه هایقر معروف به گراند کانیون ایران در سی و شش کیلومتری جنوب غربی شهرستان فیروزآباد و بعد از روستای رودبال واقع شده است. پس از طی بیست کیلومتر از فیروزآباد به سمت شهر قیر، ۱۵ کیلومتر جاده ارتباطی، ما را به محلی می‌رساند که نخستین صحنه‌ها، آمد و شد پرهیاهو و غرش دلخراش کامیون‌ها در بستر رودخانه است.

مکانی که بی‌ شک زمانی محل جولان پرندگان در لابلای درختانی بی‌ بدیل بوده است. عملیات احداث سد هایقر‌ بیشتر از یک سال است که آغاز شده است. محل احداث، درست ابتدای تنگ هایقر است‌. امتداد رودخانه مملو از حوضچه‌ها و دریاچه‌های فراوان است. ستون‌های بلند و کشیده به همراه غارها و دالان‌ها هر یک مأوای پرندگان و جانورانی است کمیاب و ناشناخته.

عمق گرند کانیون فارس ها، حدود چهارصد و شصت متر برآورد شده و فضایی شگفت انگیز در دل طبیعت خشک منطقه را به تصویر می کشد. دیواره های تنگه هایقر فارس همچون گرند کانیون آریزونا آمریکا و کال جنی طبس، با نقش و نگارهایی که ناشی از فرسایش است، جذابیت خاصی را جلوه گر می کند.

در اطراف این تنگه، معمولا رودخانه پر آبی در جریان است که اگر به آنجا سفر کنید، صدای آب و آواز پرندگان اطراف، سمفونی شنیدنی و زیبایی را به ارمغان می آورد.

طول تنگه در حدود هشت کیلومتر است و رودخانه قره آقاج در بستر آن جریان دارد. عملکرد زمین ساخت پویا در این بخش از رشته کوه زاگرس تاقدیس هاى زیادى پدید آورده است. تنگه هایقر یک برش در پهناى تاقدیس ده‌بین است که نخست عملکرد زمین ساخت آن را پدید آورده و سپس فرسایش آب آن را گسترش داده و ژرف نموده است.

این منطقه، همچون دیگر مناطق بیابانی، زیستگاه حیواناتی است که شاید در ظاهر به چشم نیاید، اما می تواند خطراتی را به دنبال داشته باشد. مار، عقرب و رتیل، از جمله جانورانی است که در لابلای صخره ها و سنگ ها پنهان شده و اگر با یک راهنما به این منطقه سفر نکنید، شاید با مشکلات مختلفی روبرو شوید.

تنگه هایقر با پستی بلندی های عجیب، رنگ های متنوع صخره ها و دیوارهای بلندی که عمق شان به ۴۵۰ متر می رسد، طبیعت منحصر به فردی است. اتفاقا همین تفاوت و اعجاب و همین طور شباهتش به «گرند کنیون» باعث شده بسیاری آن را نسخه ایرانی این دره معروف بنامند.

اگر چه دره در منطقه تقریبا گرمی قرار گرفته، اما عمق تنگه و رودخانه ای که از آن می گذرد، آن را به منطقه ای ایده آل برای ماجراجویی تبدیل کرده است.

برای رفتن به تنگه هایقر، سعی کنید فصل تابستان را به دلیل گرمای بالای ۴۵ درجه منطقه، انتخاب نکنید. اگر از جاده فیروزآباد وارد جاده قیر بشوید، بعد از طی کردن حدود چهل کیلومتر، به روستای عرب فتح آباد خواهید رسید که مشاهده سد هایقر، امکان پذیر خواهد بود.

فاصله فیروزآباد تا مراکز استان های کشور

اگر از مناطق مختلف کشور قصد دیدار از این گرند کانیون جذاب را دارید، فاصله فیروزآباد با ۸ مرکز استان کشور را در فهرست زیر مشاهده کنید: 

• فاصله فیروزآباد تا تهران ۱,۰۵۱ کیلومتر
• فاصله فیروزآباد تا مشهد ۱,۴۵۳ کیلومتر
• فاصله فیروزآباد تا تبریز ۱,۴۹۰ کیلومتر
• فاصله فیروزآباد تا اصفهان ۵۹۰ کیلومتر
• فاصله فیروزآباد تا شیراز ۱۱۰ کیلومتر
• فاصله فیروزآباد تا بندرعباس ۵۲۶ کیلومتر
• فاصله فیروزآباد تا اهواز ۶۳۹ کیلومتر
• فاصله فیروزآباد تا زاهدان ۱,۱۴۵ کیلومتر

توصیه هایی در سفر به تنگه هایقر

اگر قصد سفر به این گرند کانیون را دارید، توصیه می کنیم که حتما بدون راهنما به هیچ وجه وارد این دره نشوید. بنابراین وقت خواب از بسته بودن زیپ چادر مطمئن شوید. آب نوشیدنی، طناب بلند و چراغ قوه را در این سفر فراموش نکنید.

همه وسایل را در دو کیسه پلاستیکی ضد آب قرار دهید تا خیس نشوند؛ مخصوصا کیسه خواب و وسایل الکترونیکی. از سالها پیش گروه های متعددی به ایران آمدند و در تعامل با کارشناسان داخلی، با مطالعات گسترده ی جانورشناسی و زمین شناسی منطقه با این هدف که این منطقه به عنوان یکی از ژئوپارک های ایران در یونسکو ثبت شود، تلاش کردند ولی ظاهرا اقدام به ساخت سد هایقر اندکی این محیط زیست شگفت انگیز را تهدید می نماید.

از فارس به کرمان می رویم.

گرند کانیون کرمانی ها

کلوت شهداد ، که آن را اقیانوسی در دل کویر می دانند، یکی از مقصدهای گردشگری طبیعی کشور در دیار کریمان به شمار می رود. جایی که با باغ شازده، نگین باغ های ایرانی در بیایان خشک کرمان است و جیرفتش، کالیفرنیای ایران نامیده می شود. کلوت شهداد کرمان، دیگر گرند کانیون ایران زمین بوده که در پاییز و زمستان، مقصد طبیعت گردی تورها از سراسر کشور می شود. البته بعضا، حوادثی هم برای گردشگران خارجی در ایران ایجاد کرده است.

در کلوت شهداد، همچون کاشان که با خانه های طباطبایی ها شهره است، خانه تاریخی صادقی ها نیز، مقصد گردشگری است. تابستان سال ۱۳۹۵، بخشی از کویر لوت ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفت.

کلوت ها، بزرگ ترین عارضه های طبیعی دنیا هستند که نمونه ای آن را می توان در سی کیلومتری شمال شرقی شهر شهداد و در قلب کویر کرمان مشاهده نمود. کلوت شهداد، طولی در حدود یک صد و چهل و پنج کیلومتر و عرضی در حدود هشتاد کیلومتر دارد.

گفته شده که آب و وزش بادها، مهم ترین عامل در شکل گیری این سازه های طبیعی شگفت انگیز هستند که رقاصی باد بر خاک زر خیز دیار کریمان را به تصویر می کشد. زمینی پوشیده از ماسه بادی ، فاصله ای میان کلوت ها ایجاد کرده است که زیبایی خاص خود را دارد و یکی از مقصدهای عکسبرداری در کرمان است.

داستان کلوت ها

طبق اعلام اداره کل منابع طبیعی استان کرمان:

“کلوت ها را حاصل فرسایش مشترک آب و باد میداند که با ایجاد شیارهایی در رسوبات ریزدانه ای اواسط سنوزوئیک به وجود آمده اند. این پدیده ها در مرکز یا حوضه های انتهایی چاله های داخلی فلات ایران به وجود می آیند. بسیاری از حوضه های مذکور کولابها و یا دریاچه هایی را در پست ترین نقطه خود تشکیل داده اند. در مرکز این قسمت ها گِل نرم متراکم و فشرده ،که حاصل رسها و سیلتهای حمل شده توسط آب و باد در دوره خشکی اخیر هستند، ته نشین شده است. در این سطوح پوشش گیاهی بوته ای به صورت پراکنده می روید و در حدفاصل آنها زمین برهنه است”.

از این رو فرسایش کاوشی باد در قسمتهای فاقد گیاه ، به تدریج شیارهایی در امتداد جهت وزش باد ایجاد می نماید و محل بوته ها به صورت پشته های برجسته ای باقی می ماند که در اصطلاح جهانی به آن “یاردانگ “و در ایران “کلوتک ” می گویند. جهت این کلوته غالبا” منطبق با مسیر بادهای غالب منطقه است.

قبل از ورود به قلمرو زیبای کلوت ها تعریفی کوتاه از کلوت داشته باشیم : “کلوت به برجستگی های میان شیارهای U شکل در مناطق بیابانی می گویند و از دو کلمه کل و لوت تشکیل شده؛ لوت که همان کویر معروف است و کَل نیز به معنای آبادی و شهر است.”

باد و آب، مهم ترین عامل شکل گیری این سازه های زیبای طبیعی هستند؛ که مهمترین باد، بادهای ۱۲۰ روزه سیستان است که دیواره های کلوت را می فرساید و عامل مهم دیگر رود شور می باشد. رود شور تنها رودی است که به صورت دائمی در دل کویر لوت در تمام طول سال جریان دارد.

 سرچشمه رود شور از کوه های شمال غرب بیرجند است و مسیر پر پیچ و خم ۲۰۰ کیلومتری را در دل کویر می پیماید و مسیرش در نهایت به کوه نمک سریا و معدن نمک شهداد ختم می شود. همانطور که از نام این رود بر می آید آب رود شور است و دلیل آن هم گذر از بسترهای شور و نیز تبخیر شدن آب آن است که سبب بالا رفتن غلظت آب می شود تا جایی که در نهایت و قبل از رسیدن به معدن نمک آب رود شبیه به ماست می شود.

شهداد کرمان را گرم ترین نقطه کره زمین می دانند که البته خیلی هم اثبات نشده است و برخی گرم ترین نقطه را در صحرای آریزونا می دانند که دمای آن به بالای ۶۰ درجه می رسد. کویر شهداد، معمول مقصد تورهای گردشگری حرفه ای است با لوازم مختلف بوده و توصیه می شود که همچون ریگ جن سمنانی ها و کال جنی طبسی ها، تنها به این مناطق شگفت انگیز سفر نکنید.

در کویر شهداد، قریب به یک صد هکتار نمکزار به شکل جوشش تخم مرغی وجود دارد که در هیچ جاى دنیا مشابه آن نیست. در این شهر کسی زندگی نمی‌‌کند و هر‌ چه هست سراسر سکوت و آرامش دل انگیز با چشم اندازهای فریبنده است که با گذر از دل این شهر کلوخی به رغم زیبایی‌ های بکر طبیعی، وحشتی زیبا را در نگاه و دل هر رهگذری به تصویر می‌کشد.

کلوت‌ ها از شمال به جنوب حدود صد و چهل و شش کیلومتر طول و از غرب به شرق نزدیک به هفتاد کیلومتر عرض دارند و در موازات تل ماسه‌ های عظیم شرق کویر قرار گرفته‌ اند. اما کلوت‌ ها نا شناخته‌ تر، خطرناک‌ تر و افسانه‌ای‌ تر از تل ماسه‌ های شرقی لوت هستند. کسی تاکنون از آن‌ها عبور نکرده و مطالبی که در این زمینه گفته می‌شود، بر گرفته از نظرات و بررسی‌ های دانشمندان است.

مسیر تا جاده سیریچ دو بانده و امن است، اما از اینجا به بعد وارد جاده ای کوهستانی و یک بانده می شود. بعد از طی تقریبا ۳۵ کیلومتری به سیریچ خواهید رسید. چند کیلومتر دورتر از سیریچ ، دوراهی شهداد و گلباف را خواهید دید، که سمت چپ شما را به کلوت شهداد خواهد رساند.

کویر شهداد به سه منطقه سبز، نارنجی و قرمز مرزبندی شده است؛ منطقه سبز که برای گردشگران قابل تردد است از جاده‌ی شهداد ـ نهبندان تا عمق ۲ کیلومتری کویر وسعت دارد. ورود گردشگران به منطقه نارنجی و قرمز بدون همراه داشتن راهنما و اطلاع دادن به دستگاه‌های ذی‌ربط امکان‌پذیر نیست؛ چرا که به دلیل سختی در تشخیص مسیر، احتمال گمشدن گردشگران وجود دارد. این دو منطقه بلافاصله بعد از منطقه سبز آغاز می شوند.

هر بارانی که در کویر لوت می بارد، شهداد جان دوباره می  گیرد. البته در اقلیم شهداد و معماری آن، عوامل زیادی نقش داشته است که یکی از آنها، حضور رودی به نام شور است که در یکی خشک ترین مناطق کشور جاری بوده و طبق گفته های کارشناسان، رودی شور به شمار نمی رود و مصداق شور بودنش، جریان داشتن در این منطقه کویری است.

جالب است که بدانید، همین رود شود در اعماق شهداد جریان داشته، سبب شد تا دیوار کلوت ها مرطوب گشته و فرسایش آنها تسریع شود. البته این رود، تنها رود ثابتی است که در اعماق کویر لوت جریان دارد و معمولا در طول سال، آب فراوانی دارد. این رود از کوه های بیرجند در سمت شمال غرب سرچشمه می گیرد. این رود بعد از طی مسافتی حدود دویست کیلومتر، در مسیر  جنوب شرقی، به منطقه چاله معدن نمک می رسد که در جنوب شرقی شهداد قرار دارد.

البته محلی ها، این منطقه را گود نمک هم می نامند. مشاهده شش ضلعی هایی که در اطراف دریاچه نمک در کویر لوت ایجاد شده، بستر را با خلق یکی از جاذبه های شگفت انگیز طبیعی شهداد فراهم می کند. به هر حال، این رود، نقش ارزنده ای در استحکام بخشی و پایداری کلوت ها دارد. در محدوده‌ ای ۳۰ هزار کیلومتری، در دل لوت، هیچ حیاتی وجود ندارد.

دکتر پرویز کردوانی، بیابان‌ شناس معروف و استاد دانشگاه‌ گفته بود که کویر شهداد، زیبا ترین کویر دنیا محسوب می شود. وی معتقد است بیابان دشت لوت شهداد عجایب و شگفتی‌‌هایی دارد که مردم ایران آن‌ها را نشناخته‌اند و در هیچ جای دنیا چنین کلوت‌های زیبایی وجود ندارد.

پوشش گیاهی منطقه

برای آن دسته از علاقمندان طبیعت گردی که پوشش گیاهی مناطق ایران برایشان جذاب است، ذکر این نکته اهمیت دارد که این گرند کانیون کرمانی ها، پوشش  گیاهی قابل توجهی دارد. از سمت کوه های سیرچ به سمت کلوت‌ها، زندگی نباتی رو به افول می رود. در طول مسیل‌ها، البته درختان گز به صورت پراکنده قابل مشاهده هستند. در حاشیه‌ی کلوت‌ها، بوته‌های گز روی گلندان‌های ماسه‌ای قرار گرفته اند که به آنها نبکا می‌گویند.

این بوته ها را میتوان در  حاشیه کلوت مشاهده کرد. در واقع این منطقه را پایان بخش  مرز نبانی کلوت می دانند و در داخل مسیل‌هایی که وارد کلوت‌ها می‌شوند، بوته‌های پراکنده‌ای از استراگال قابل مشاهده است که با پیشروی به داخل کلوت محو می‌شوند. در واقع به سمت شرق کلوت که حرکت کنید، به خصوص در داخل چاله های کلوت و روی کلوت ها، زندگی نباتی مشاهده نمی شود.

البته گفته شده است که عدم وجود زندگی نباتی در کلوت، به جنس خاک و املاح موجود در آن ارتباطی ندارد. چرا که جنس خاک کلوت، از رس و ماسه و نمک است و به همین خاطر، جنس خاک با آبادی ها و زمین های زراعی حاشیه کلوت، تفاوت عمده ای ندارد.

البته شوری خاک در کلوت‌ها بیشتر است، ولی این شوری نمی‌تواند مانع رشد گیاهان هالوفیت شود. فقر آب نیز نمی‌تواند عامل نبود حیات نباتی در این منطقه باشد، چرا که در داخل کلوت‌ها، جدای از بارندگی سالیانه سیلاب‌های کوه‌های اطراف جریان دارند. عدم وجود پوشش گیاهی در ناحیه‌ای به این وسعت تنها می‌تواند در اثر وجود بادهای سهمگین در این منطقه باشد که هر از گاهی وزیدن می‌گیرند. این بادها هر گونه ریشه گیاهی را از زمین جدا کرده و اجازه رشد را از گیاه سلب می‌کنند. البته نباید شدت گرما را نیز بر کاهش پوشش گیاهی آن  بی  تاثیر دانست.

پیدا شدن اشیای برنزی و سفالی در جنوب این منطقه، خود دلیلی آشکار بر وجود پراکنده انسان غنی در این منطقه بوده که در وسعتی به مساحت چند کیلومتر همراه شده است. البته با توجه به شرایط اقلیمی و ممکن نبودن تشکیل تجمعات انسانی، این‌ طور تصور می‌شود که این اشیا متعلق به شهری باستانی است.

کلوت و باستان شناسی

آثار کشف شده حکایت از تعلق آن‌ها به هزاره دوم و سوم پیش از میلاد دارد.  بررسی آثار نشان می‌دهد این تشکل انسانی در اثر حادثه‌ای ناگهانی از بین رفته است. آثار حرکت‌های سیل آسای آب روی بدنه کلوت‌ها حکایت از سیل‌های ویرانگر در این منطقه دارد.

شاید بر اثر حرکت سیلی عظیم که گل، نمک و گچ کویری به همراه داشته شهر مزبور به کلی از بین رفته و در بین کلوت دفن شده باشد.

فاصله مراکز استان ها تا کلوت شهداد

فاصله مراکز استان های کشور تا کلوت شهداد به شرح زیر است:

• فاصله شهداد تا تهران ۱,۰۹۰ کیلومتر
• فاصله شهداد تا مشهد ۹۷۲ کیلومتر
• فاصله شهداد تا تبریز ۱,۶۰۵ کیلومتر
• فاصله شهداد تا اصفهان ۷۷۳ کیلومتر
• فاصله شهداد تا شیراز ۶۶۳ کیلومتر
• فاصله شهداد تا بندرعباس ۵۸۵ کیلومتر
• فاصله شهداد تا اهواز ۱,۱۹۶ کیلومتر
• فاصله شهداد تا زاهدان ۵۵۲ کیلومتر

توصیه های کلوت گردی

در سرزمین کلوت‌ها که یکی از دیدنی ترین نقاط طبیعت گردی دیار کریمان است، وزش باد، سمفونی فوق العاده ای را به خصوص در طلوع و غروب آفتاب به ارمغان می آورد که چشم اندازی جذاب از جشنواره طیف های رنگین را در معرض دید گردشگران قرار می دهد. عکاسی به خصوص برای عاشقان سلفی و اینستاگرام در این منطقه، اهمیت بسیار دارد. لذا به زاویه عکس برداری و تنظیم نور چه در طلوع و چه غروب توجه کنید.

کلوت شهداد یکی از مناطق کمتر شناخته شده برای گردشگران ایرانی و خارجی است. در صورتی که رهسپار کلوت شدید، حتما در تصاویری که در شبکه های اجتماعی ارسال می کنید، لوکیشن را اعلام کنید تا دوستان و آشنایان شما چه در داخل و چه در خارج از کشور، درباره این ظرفیت گردشگری و مکان و مشخصات آن، اطلاعات بیشتری بدست آورند. چرا که درباره کلوت شهداد در اینستاگرام، هزاران عکس توسط گردشگران ایرانی و خارجی به اشتراک گذاشته شده است.

شب های کلوت و شب های کویر، یکی از خاطره انگیز ترین لحظات برای عاشقان ایرانگردی و طبیعت گردهای هیجانی که دوست دارند نظاره گر آسمان کویر باشند، در این گرند کانیون در دسترس خواهد بود. آفتاب که رو به غروب می‌گذارد، آرام آرام ستاره‌ها پیدا می‌شوند تا پهنه‌ی سیاه آسمان را به زیبا‌ترین تصویر در دنیا بدل کنند.

کرمان در کنار آثار تاریخی‌ اش جاذبه‌های مختلف بسیاری دارد. نبکا‌ها، جنگل‌ های انبوه بافت و رابر، ارتفاعات مملو از گل لاله و گلزار در شهرستان بردسیر، دره مدیترانیه‌ای دلفارد در جنوب استان تا جنگل‌ های کهور. اما کلوت‌ های شهداد از شگفتی‌ ها و مهم‌ ترین جاذبه‌های گردشگری و طبیعت‌گردی در این استان هستند که وقتی از دور به آن‌ها می‌نگرید، شهری باستانی و متروک را یادآور می‌شوند

از کرمان به قشم می رویم.

تنگه چاهکوه قشم

بزرگ ترین جزیره خلیج همیشه فارس ایران (قشم)، یکی از مقصدهای گردشگری چهار فصل کشور است که به خصوص در نیمه نخست سال، با استقبال گردشگران از سراسر کشور رو به رو می شود. جزیره هنگام قشم، یکی از جاهایی است که می توانید دلفین ها را از نزدیک مشاهده کنید.

قشم با این همه ظرفیت گردشگری و فرهنگی و تاریخی و دریایی، یکی از گرند کانیون های ایران را در خود جای داده است. دره ای به عمق یکصد متر در قسمت شرقی جزیره قشم وجود دارد که به آن تنگه چاهکوه گفته می شود. سفر به تنگه چاهکوه، شما را با دره ای شگفت انگیز و طبیعتی بکر آشنا می کند.

دیواره های این گرند کانیون ایران نیز همچون مواردی که تا کنون معرفی کردیم، نقش و نگارهای جالبی را به تصویر کشیده است که برای عکاسان طبیعت، فرصت های فوق العاده را برای شکار صحنه های چند میلیارد ساله فراهم می کند.

از این تنگه به عنوان دره مقدس چاهکوه نیز یاد می شود. چرا که آب در گذشته های دور، تقدس بالایی داشته و این دره نیز گویا محلی برای ذخیره کردن آب بوده است. در این تنگه، اشکال شگفت انگیزی همچون شیارها و خطوط فرسایش موازی و عمیق و انواع حفره های نیمه کروی و بیضوی قابل مشاهده خواهد بود.

وجود چهار چاه که برای ذخیره آب و هدایت آن برای استفاده ساکنان روستاهای اطراف کاربر داشته از جمله زیبایی های شگفت انگیز چاهکوه اهالی قشم است. دلیل اصلی به وجود آمدن این دره و دره های مشابه اطراف آن شکستگی های ایجاد شده در طاقدیس بزرگی است. طاقدیس ها چین‌خوردگی‌های طاق‌مانند زمین هستند که در ایجاد گنبد نمکی نمکدان ( طولانی‌ترین غار نمکی جهان در قشم ) نیز تاثیر داشته اند.

نیروهای طبیعی باعث شده اند تا یک گسل، یک کوه سنگی یکپارچه را به صورت ضربدری برش دهد و چهار تنگه را ایجاد نماید که در یک نقطه به هم برخورد می کنند. آنچه که در تنگه چاهکوه مشاهده می شود در نتیجه ی سالها فرسایش سنگ های رسوبی به وسیله باد، آب باران، بارش های سیل آسا و شدید و نور آفتاب شکل گرفته است.

 برای سفر به گرند کانیون قشمی ها، می بایست به استان هرمزگان بروید. در بخش غربی ساحل شمالی جزیزه، روستایی به نام چاهوی شرقی وجود دارد که از آنجا می توان رهسپار تنگه چاهکوه شد.

اگر به قشم رفتید، از طریق میدان درگهان قشم، واره جاده غربی شده و بعد از گذشت حدود بیست کیلومتر، به دو راهی موسوم به دو راهی دیرستان می رسید که از آنجا، بعد از حدود یازده کیلومتر، به یک جاده خواهید رسید. بعد از گذشت چهل کیلومتر، قبل از آنکه به روستای چاهوی شرقی برسید، وارد راه سمت چش ده و از آنجا با گذر هفت کیلومتر، گرند کانیون قشمی ها مشاهده می شود.

سفر به چاهکوه

اگر به داخل این دره زیبا بروید، تندیسی طبیعی را در ورودی آن تماشا خواهید که به سه سر نگهبان تنگه شهرت دارد. سپس در چهار راهی که توسط ساکنان در میان دره حفر شده است، آب شیرین برای نوشیدن در دسترس است.

جوی های سنگی در کف دره، بر اعجاز چاهکوه می افزاید و شما را محو تماشای خود می کند. برخی از حرفه ای های صخره نوردی در مناطق جنوب کشور، از این تنگه برای جدال با صخره های نوک تیز استفاده می کنند. شاید همراهی با تورهای صخره نوردی بتواند یک گردشگری طبیعی هیجان انگیز را برایتان به ارمغان آورد.

دیدار با آسمان

در همه دره ها به خصوص گرند کانیون های ایران، تماشای آسمان شب، یکی از هیجان انگیز ترین فرصت های گردشگری طبیعت گردها و گردشگران خودمانی است. 

در این دره می توان بخشی از آسمان لایتناهی را دیدن کرد که بسیار تماشایی و جذاب است. درخشش ستارگان در شب و به خصوص در شهرهایی که آسمان کمتر آلوده دارد، فرصتی برای ارتباط نزدیک با ستارگان است. وقتی از درون تنگه چاهکوه قشمی ها به آسمان می نگرید، گویی چلچراغی در بالای سفر شما به احتزار در آمده که در تصویر زیر مشاهده می کنید.

در این گرند کانوین قشمی ها، دیواره ها از دو طرف شما را احاطه می کند و به همین خاطر، طبیعت گردی شبانه در چاهکوه باید با چراغ قوه و روشنایی کامل باشد تا امکان لیز خوردن شما بر روی صخره ها و سنگ های نوک تیز را کاهش دهد. باید در سفر به گرند کانوین ها، مراقب حوادث طبیعی و غیر طبیعی باشید.

هر چه به داخل تنگه چاهگوه مقدس می رویم، از میزان عرض کاسته شده و به نقاطی می رسید که عبور از آنها حتی برای یک نفر نیز مشکل است.

این دره از ۴ طرف، ۴ تنگه دارد که دره اصلی و دره عمود بر آن را شامل می شود و شکلی مانند یک چهار راه را به خود می گیرد. در واقع بعد از ورود به دره، در مسیر پیمایش آن به دو شکاف در دو سوی آن برخورد می کنید که هر کدام ما را با ویژگی های زمین شناختی خاص دره آشنا می کند.

 دلیل نامگذاری گرند کانیون قشم

شاید یکی از دلایل نامگذاری این گرند کانوین در قشم، حلقه های چاهی باشد که به صورت طبیعی شکل گرفته و در دل دیواره ها و کف این دره مشاهده می کنیم. همین موضوع سبب شده تا چاهکوه نامیده شود. البته برخی نیز بر این عقیده هستند که احتمالا استفاده از نام چاهکوه برای این دره ی زیبا به وجود ۴ حلقه چاه در نقطه آغاز آن باز می گردد که برای هدایت آب توسط ساکنان روستای نزدیک دره به نام چاهو حفر شده اند.

این چاه ها علاوه بر اینکه امکان ذخیره نزولات جوی و تامین آب شیرین را در این منطقه گرم و خشک فراهم می کند، زیبایی خاصی را به تنگه می بخشد. این حفره ها با نظم خاصی در راستای حفره های موجود در دره حفر شده و تصویر خاصی را به وجود آورده اند. در طول چهار تنگه چاهکوه کانال باریک جُوی مانندی وجود دارد که آب را از دره به داخل چاه ها هدایت می کند و آب شیرین را تامین می کند. این کانال ها و چاه ها، از قدمت زیادی برخوردار هستند و از ۴۰۰ سال پیش در این مکان قرا دارند.

جنس دیواره های چاهکوه

شاید برای شما جالب شاید که بدانید سه دسته سنگ در طبیعت تنگه چاهکوه قشم مشاهده می شود که از آن می توان به: رسوبی، آذرین و دگرگونی اشاره کرد. سنگ های چاهکوه، از سنگ های رسوبی و مربوط به رشته کوه زاگرس هستند که در اثر تغیرات فرسایشی به شکل امروزی خود درآمده اند.

 دیواره های رسوبی چاهکوه از ماسه سنگ آهکی سست و میان لایه های مارن قرمز، سیلت و آهک تشکیل شده است و همین امر آن را برای فرسایش و انحلال مستعد می سازد تا جایی که در بسیاری نقاط آن حفره های عمیقی به جشم می خورند. شیارها و خطوط فرسایشی موازی متعددی نیز در دیواره ها وجود دارند که در برخی نقاط به دلیل عمق زیاد فرم های قاشقی یا قیفی به خود گرفته اند.

دیدنی های اطراف گرند کانیون قشم

اگر به این منطقه زیبا رفتید که از آن به عنوان عجایب هفت گانه قشم نام می برند، می توان از مقصدهای گردشگری دیگر قشم استفاده کرد. دره ستارگان، جزیره هنگام و ناز، جنگل دریایی حرا و دیدار با لاک پشت های منقار عقابی را در کنار غار نوردی در غار نکمدان در نظر داشته باشید.

برای استراحت در قشم، می توان از خانه های روستایی نیز استفاده کرد.

توصیه هایی برای گرند کانیون گردی

• تورهای مجاز: یادتان باشد که در سفر  به گرند کانیون های ایران از مرکز تا جنوب کشور، حتما از تورهای مجوز دار از سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور استفاده کنید تا بیمه سفر و تجهیزات کافی را برای گردش روزانه و شبانه در اختیار شما قرار دهند.

• سفر انفرادی: اگر قصد گردشگری هیجانی انفرادی در گرند کانیون ها ایران را داشتید، حتماز اهالی محل و بلد راه استفاده کنید و مراقب گزند جانوران در این مناطق بکر خالی از سکنه باشید.

• عکاسی: اگر به عکاسی در طبیعت علاقمند هستید، باید زوایه شناسی و تنظیم نور در مواقع ابری و آفتابی بدانید.

• اطلاعات سفر: برای سفر  به گرند کانیون های ایران، اطلاعات سفر را از اداره کل گردشگری استان مزبور کسب کنید. آنها قادرند شما را با مقصدهای تورگردی روزانه و هفتگی معرفی کرده تا لذت بیشتری از گرند کانیون گردی ببرید.

• اینستاگردی در گرند کانیون ها: چه برای گردش در گرند کانیون های ایران و چه سایر  کشورها، از ظرفیت های هشتگ اینستاگرام برای مشاهده تصاویری از این مناطق دیدنی از طریق لنز دوربین گوشی های هوشمند گردشگران استفاده کنید. به همین خاطر، هشتگ شناس خوبی باشید!

• حفاظت از محیط زیست: ذکر این نکته اهمیت دارد که سالانه صدها نفر از عاشقان طبیعت، برای پاک کردن بقایای پسماند مسافران این مناطق، به گرند کانیون ها رفته و داوطلبانه به پاکسازی محیط زیست اقدام می کنند. از این میراث چند میلیارد ساله، به خوبی حفاظت کنیم.

• توصیه های تریپ ادوایزری ها: توصیه های تریپ ادوایزری ها را در گرند کانیون گردی در نظر داشته باشید.

امیدواریم در سال جاری، گرند کانیون گردی، به فهرست تورهای موسسات گردشگری داخلی و خارجی اضافه شود تا روستا گردی و بیابان گردی و آفرود و سافاری، به عنوان بخشی از ظرفیت های گردشگری ایران چهار فصل، در صوعت گردشگری ایران، رونق یابد.

در صورتی که قصد گردش در ایران و سایر نقاط را دارید، از خدمات زورق و پین تا پین استفاده کنید. جدید ترین خبرها از دنیای گردشگری ایران و جهان را هر روز در دنیای سفر و آرمان سفر دنبال کنید.