بار دیگر موشک بالستیک، بار دیگر آزمایش هسته ای و بار دیگر کره شمالی!
ماه هاست که خبر اصلی رسانه ها مربوط به کره شمالی، آزمایش های موشکی این کشور و درگیری لفظی مقامات این کشور و ایالات متحده است و امروز خبر رسید که یک زلزله ی ۶ ریشتری در ژاپن، کره جنوبی و حتی ایالات متحده احساس شده که به نظر می رسد مربوط به یک آزمایش هسته ای بزرگ از جانب کره شمالی باشد، آن هم از نوع هیدروژنی!
رسانه های دولتی کره شمالی نیز بلافاصله با همان احساس غرور و کلمات و جملات سنگین و ستایشگرانه تایید کرده اند که این کشور ششمین آزمایش اتمی خود که مربوط به یک بمب هیدروژنی است را با موفقیت انجام داده و این آزمایش می تواند آغازی برای مسلح کردن موشک های قاره پیمای این کشور به کلاهک های هسته ای باشد. در این موضوع در حالی است که شورای امنیت ماه گذشت تحریم های شدیدتری را به منظور تحت فشار قرار دادن رهبر کره شمالی برای دست برداشتن از ادامه ی آزمایشات موشکی تصویب کرد اما به نظر می رسد کیم جونگ اون جوان اهمیتی برای این تحریم ها و تهدیدات ایالات متحده قایل نبوده و با سرعتی غیرقابل باور در حال توسعه زرادخانه های هسته ای خود و تقویت سیستم های موشکی خود است.
این آزمایش بیش از هر زمان دیگری کره شمالی را به مجهز کردن موشک های قاره پیما به کلاهک هسته ای نزدیک می کند. در واقع بمب های هیدروژنی قدرت تخریب بسیار بیشتری نسبت به بمب های هسته ای معمولی دارند و علی رغم اندازه ی کوچکتر، قدرت بیشتری خواهند داشت. مهم ترین مسئله در مورد بمب های هیدروژنی این است که باید آن قدر کوچک شوند که بتوان آن ها را روی موشک های قاره پیما نصب کرد و این همان چیزی است که رسانه های دولتی کره شمالی ادعا می کنند توانسته اند آن را حل کنند. کارشناسان هنوز در مورد صحت ادعای مقامات کره شمالی شک دارند اما بر اساس تجربیات گذشته، مقامات کره شمالی دستکم در مورد قدرت هسته ای خود نسبتاً صادق هستند. اما سوال مهم تر دستکم برای عامه ی مردم این است که بمب هیدروژنی چیست و چرا آزمایش هیدروژنی کره شمالی تا این اندازه اهمیت دارد.
بمب های هیدروژنی از روش گداخت استفاده می کنند همان روشی که خورشید برای تولید انرژی خود دارد. در یک بمب هیدروژنی که به آن «هسته ای گرمایی» نیز گفته می شود، ایزوتوپ های سنگین هیدروژن وادار به آزاد کردن نهایت انرژی خود خواهند شد، صدها و شاید هزاران برابر قوی تر از بمب های اتمی که در هیروشیما و ناکازاکی رها شد. در مقابل، بمب های هسته ای از روشی به نام شکافت هسته ای برای تولید انرژی استفاده می کنند. در واقع اتم های پلوتونیوم و/یا اورانیوم در یک فرآیند تکراری و زنجیره ای به اتم های کوچکتری شکافته شده که مقادیر زیادی انرژی را تولید خواهد کرد. بمب های پلوتونیومی معمولاً نیازمند وسایل پرتاب بسیار بزرگی هستند. بمب های هسته ای اولیه مانند بمب هسته ای موسوم به «مرد چاق» (Fat Man) که در سال ۱۹۴۵ بر روی شهر ناکازاکی در ژاپن رها شد حدود ۴.۷۰۰ کیلوگرم وزن و یک و نیم متر قطر داشت که برای قرار گرفتن بر روی یک موشک بالستیک بسیار بزرگ بود.
کوچک سازی هر نوع از بمب های هسته ای به طوری که بتوان آن را روی یک موشک بالستیک قاره پیما سوار کرد به توازن بسیار دقیق بین کوچک سازی دستگاه و قربانی نکردن قدرت تخریبی نهایی وابسته بوده و به آزمایش های فراوان برای اطمینان از این که کلاهک کوچک تر هنوز هم توانایی تولید مقدار زیادی انرژی تخریبی را دارد نیازمند است. آزمایش هسته ای روز یک شنبه (امروز) تقریباً یک سال پس از آزمایش پنجم هسته ای کره شمالی رخ داد که به نظر می رسید بمبی به قدرت ۱۰ کیلو تُن تی ان تی باشد، اما قدرت این بمب ۱۲۰ کیلو تن تی ان تی بوده است. این آزمایش پس از یک خیز بلند در مورد آزمایش های موشکی و اتمی در سال کنونی انجام گرفت و اکنون دیگر شکی نیست که کره شمالی می تواند موشک های بالستیک قاره پیمای خود را روانه کشورهای متخاصم حتی دوردست مانند ایالات متحده کند و مقامات کره شمالی نیز این موضوع را تایید کرده اند هرچند نمی توان با قطعیت کامل در مورد چنین قدرتی صحبت کرد.
داشتن موشک بالستیک قاره پیما به معنای این که ان کشور می تواند هر مقدار بار که بخواهد روی آن نصب کند نخواهد بود. طراحی و ساخت یک موشک بالستیک قاره پیمای کارآمد و موثر، موشکی که نه تنها بتواند به پرواز درآید و مسافت کافی را طی کند بلکه این توانایی را داشته باشد که به هدف اصابت کند بسیار دشوار خواهد بود. کره شمالی موشک های خود را بر روی سکوهای پرتاب عمودی و به صورت خط سیر عمودی آزمایش کرده است. برخی کارشناسان بر این باورند که وقتی موشکی به صورت عمودی به یک مسافت تعیین شده برسد توان این که در یک زاویه ی دیگر نیز بتواند به هدفی در قاره ای دیگر برسد نیز بالا خواهد بود اما موضوع کمی پیچیده تر است. موشک های بالستیک قاره پیما از سلسله ای از راکت ها برای جلو رفتن استفاده می کنند که موشک بالستیک مورد نظر را هزاران کیلومتر به سمت جو پرتاب کرده و سپس به دور زمین هدایت خواهند کرد و پس از آن یک دستگاه دیگر، کلاهک آن را به سمت پایین و به سوی هدف سوق خواهد داد.
بسیاری از موشک های بالستیک قاره پیما در مرحله ی دوم آزمایش که مرحله ی هدفگیری است شکست می خورند یعنی وقتی از خارج از جو زمین پایین امده و وارد جو زمین می شوند تا به هدف خود برخورد نمایند ناگهان از بین می روند. در واقع سفینه هایی که از بالا بار دیگر وارد جو زمین می شوند حفاظ های گرمایی دارند که از سوختن و گداختن درون آن ها جلوگیری می کند. سرعت یک موشک هنگام عبور از جو زمین چنان زیاد است که مقدار زیادی فشار و گرما تولید خواهد کرد که به زودی باعث از بین رفتن موشک خواهد شد. هر مرحله از این پرتاب به آزمایش های متعددی نیاز دارد تا این که این آزمایش و خطا به نتیجه ای مطلوب منجر شود. حتی کره شمالی نیز که از سال ها پیش تمرکز اصلی خود را بر روی ساخت موشک های بالستیک قاره پیما با قابلیت حمل کلاهک هسته ای گذاشته بود نیز ۲ دهه پس از اولین آزمایش موشک قاره پیمای خود توانست به یک موشک قاره پیمای بالستیک کاربردی دست پیدا کند.
حتی زمانی که این کلاهک به اندازه ای کوچک شود که نتواند تاثیر منفی بر روی برد موشک بالستیک قاره پیما بگذارد باز هم یک مسئله ی اساسی باقی خواهد ماند: آیا این سلاح هسته ای می تواند در برابر شوک، لرزش و تغییرات دمایی در هنگام پرواز موشک بالستیک دوام بیاورد؟ تنها راه رسیدن به جواب این سوال آزمایش های بیشتر است که نشان خواهد داد تمام بخش های یک موشک بالستیک مجهز به کلاهک هسته ای نه به صورت جداگانه بلکه به صورت ترکیبی عملکرد موفقی داشته باشند و حتی در آخرین مرحله از سفر طولانی و چند مرحله ای خود که همان اصابت به هدف است موفق عمل کند.
اگر چه می توان گفت که کره شمالی هنوز به چنان تکنولوژی دست نیافته که بتواند تمامی این مراحل را با موفقیت طی نماید و به کارآیی کامل موشک های بالستیک قاره پیما با قابلیت حمل کلاهک هسته ای اطمینان داشته باشد اما باید اعتراف کرد که با سرعت کنونی زمان زیادی طول نخواهد کشید که کره شمالی به آن نقطه نیز دست یابد. رهبران کره شمالی بقای خود را منوط به کاربردی کردن موشک های بالستیک قاره پیمای خود می دانند و به همین دلیل به نظر نمی رسد دست از آزمایشات گسترده و سریع خود بردارند. این موضوع باعث شده که کره شمالی هر چه در توان دارد برای رسیدن به این هدف که از نظر آن ها ضامن بقایشان است انجام دهند.
لفاظی های غربی ها و به خصوص مقامات ایالات متحده نیز نه تنها مشکلی از این بحران کم نکرده بلکه به عمق بحران شبه جزیره ی کره افزوده است و به نظر نمی رسد مقامات کاخ سفید دستکم در کوتاه مدت پاسخ درخوری به این آزمایش های کره شمالی داشته باشند. تنها باید دید واکنش بین المللی به آزمایش جاه طلبانه و بی پروایانه مقامات ارشد کره شمالی چه خواهد بود هر چند بعید است به دلیل اختلافات شدید بین چین و بخصوص روسیه به عنوان بزرگ ترین حامیان تجاری کره شمالی و ایالات متحده و کره جنوبی از طرف دیگر، شاهد عکس العمل بزرگی نسبت به این تحولات باشیم.
ژاپن رو فراموش کردید