در هفته گذشته ویدیویی از مردانی که در یک حراج در لیبی به قیمت ۴۰۰ دلار فروخته می شدند جهان را شوکه کرده و توجه بین المللی را به سوء استفاده ابزاری از مهاجران و آوارگان در کشورهای شمال آفریقا جلب نمود. این ویدیو و تحقیقات بعدی که توسط برخی رسانه ها انجام شد نشان داد که ماجرا واقعیت داشته و کشورهای قدرتمند جهان باید برای متوقف کردن این موضوع غیرانسانی وارد کارزار شوند. چهارشنبه هفته گذشته، رهبران کشورهای لیبی، فرانسه، آلمان، چاد و نیجر و چهار کشور دیگر بر روی برنامه ای برای خارج کردن هزاران مهاجر گیر افتاده در کمپ های موقت در لیبی به توافق رسیدند. ویدیو ذکر شده ده ها مرد را در خارج از طرابلس نشان می داد که به عنوان برده به فروش می رسیدند.
چرا برده فروشی در لیبی رونق گرفته است؟
لیبی اصلی ترین نقطه ترانزیت برای آوارگان و مهاجرانی است که قصد دارند از طریق دریا خود را به اروپا برسانند. در هر سال از سه سال گذشته بیش از ۱۵۰.۰۰۰ نفر مسیر دریایی خطرناک خود در دریای مدیترانه را از مسیر لیبی گذرانده اند. در چهار سال گذشته هر سال بیش از ۳.۰۰۰ پناهنده در تلاش برای رساندن خود از این مسیر به اروپا جان خود را از دست داده اند.گارد ساحلی لیبی که توسط اتحادیه اروپا و به طور ویژه دولت ایتالیا پشتیبانی مالی می شود میزان قاچاق مهاجران با قایق های کوچک از کشورهای آفریقایی به ایتالیا را به شدت کاهش داده است. اکنون بین ۴۰۰.۰۰۰ تا یک میلیون نفر مهاجر غیرقانونی در لیبی گرفتار شده و عمدتاً در مراکز اسکان و بازداشتی که دیگر جای سوزن انداختن ندارند نگهداری می شوند.
گزارش های زیادی در مورد دزدی، تجاوز و قتل در میان مهاجران حاضر در این اردوگاه ها بدست رسانه ها رسیده و آژانس حقوق بشر سازمان ملل نیز این ادعاها را تایید کرده است. شرایط در این مراکز «وحشتناک» توصیف شده و علاوه بر مشکلات و خطراتی که به آن ها اشاره شد اکنون مهاجران با مشکلی بزرگ تر مواجه شده اند و آن هم این است که سودجویان این افراد را به عنوان برده در حراج های برده فروشی به خریداران می فروشند. بر اساس اطلاعات بدست آمده در برخی از کشورهای شمال آفریقا بازارهایی برای فروش مردان جوان به عنوان برده و انتقال آن ها به لیبی دایر شده است. در واقع این افراد به کالاهایی بدل شده اند که می توان آن ها را خرید و فروش کرده و حتی دور انداخت.
واکنش لیبی به این بحران چه بوده است؟
بر اساس ادعای خبرگزاری سی ان ان، دولت مرکزی این کشور که تحت حمایت سازمان ملل نیز هست، تحقیقاتی رسمی را در مورد این ادعاها اغاز نموده است. اما پس از سرنگونی معمر قذافی این کشور دیگر شاهد ثبات نبوده و از سال ۲۰۱۱ در جنگ داخلی بین گروه های رقیب و گروه های تروریستی مانند داعش می سوزد. دولت انتقالی در اجرا کردن قانون اساسی و نظم و ثبات در کشور ناکام بوده و کشور عملاً به چندین قسمت تقسیم شده که بر هر کدام گروه یا شخص خاصی حکومت می کند. در لیبی بدون نظم و قانون، بسیاری به برده فروشی و قاچاق انسان به عنوان یک شغل پردرآمد نگاه می کنند و واقعیت نیز همین موضوع را نشان می دهد. بدین ترتیب برخورد با این پدیده ی ضد انسانی به کمک های بین المللی نیازمند است.
در توافقی بین المللی که هفته گذشته بدست آمد رهبران دولت مرکزی لیبی پذیرفتند که شرایط را برای بازگشت کسانی که در سواحل این کشور دستگیر شد و در کمپ ها زندانی گردیده اند فراهم کند. همچنین توافق شد که یک مرکز انتقالی دارای خانه های مناسب برای افراد مهاجران آسیب دیده در نظر گرفته شود و پس از آن در مورد یافتن مکانی برای زندگی آن ها در لیبی یا کشوری ثالث تصمیم گیری گردد. بعد از منتشر شدن ویدیوی مذکور در رسانه های اجتماعی، بسیاری از کشورها سفرای خود را از لیبی فراخوانده و راهپیمایی های اعتراضی زیادی در اطراف سفارتخانه های لیبی در کشورهای آفریقایی و اروپایی برگزار شد. بر اساس توافقی که هفته گذشته در ساحل عاج بدست آمد بسیاری از این مهاجران به کشورهایشان بازگردانده خواهد شد و شرایطی که برای مهاجران گرفتار در لیبی رخ می دهد از جانب امانوئل مکرون، رییس جمهور فرانسه، جنایت علیه بشریت توصیف گردید.
همچنین تصمیم گرفته شده که نیروهای نظامی کشورهای منطقه در متلاشی کردن شبکه های قاچاق انسان و برده داری شدت عمل بیشتری داشته باشند. آنتونی گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد نیز برده داری و دیر سوئ استفاده های شرم آور از مهاجران را نقض حقوق بشر دانسته و اعلام کرده است که برده داری هیچ جایی در قرن بیست و یکم ندارد. از سال ۲۰۱۵ تاکنون بیش از ۱۳.۰۰۰ مهاجر غیرقانونی به صورت خود خواسته از لیبی به کشورهایشان بازگردانده شده اند. تمامی رهبران حاضر در این نشست چنین رفتاری با مهاجران را غیرقابل قبول دانسته و اعلام کرده اند که تمام تلاش خود را برای ریشه کن کردن این موضوع انجام خواهند داد.
بدون نظر