آنچه درباره هارپ باید بدانیم

شایعات و واقعیت هایی برای ذهن فریبکار ما

زلزله اخیر ترکیه و سوریه بار دیگر بحث هارپ را داغ کرده است و بسیاری از نقش هارپ در وقوع زلزله می گویند. یکی از مهم ترین موضوعاتی که در سال های اخیر در سطح رسانه ها و شبکه های اجتماعی میان کاربران جامعه اطلاعاتی کشور مطرح شده، مقوله ای به نام HARP است که مخفف (High Frequency Active Auroral Research Program) بوده و همچون بسیاری از مفاهیم جدیدی که در میان عموم مردم مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرد، با واقعیت ها و شایعات و تخیلات متعددی همراه شده است و به همین خاطر، کلید واژه هارپ، نقل هر محفلی در سالهای اخیر به نظر می رسد.

در  گزارش امروز روزیاتو قصد داریم با این پدیده عصر مدرن  بیشتر آشنا شده و از دید کارشناسان زمین شناسی و لرزه شناسی، نگاهی علمی به این مقوله داشته باشیم.

با ما همراه باشید.

وقتی ذهن فریبکار می شود . . .

برخی از اطلاعاتی که در ذهن ما موجود است، نادرست و مبتنی بر شنیده ها و یافته های غیر علمی بوده که گاها مبنای تصمیم گیری و قضاوت ما نیز قرار می گیرد. قضاوت و تصمیمی که بعضا زمینه بروز استرس، آشفتگی، هیجان های موقت و اقدامات ناهنجار شده و فرصت های مختلفی را از آدمی سلب می کند.

اطلاعات، یکی از مهم ترین عناصر در مختصات تصمیم گیری آدمی بوده و هر اندازه ان با واقعیت نزدیک تر باشد، تصمیمی که انسان درباره یک پدیده یا موضوع می گیرد، مستند تر و مستدل تر خواهد بود. بسیارند کسانی که با فکر اینکه اطلاعات و دانش آنها درباره موضوعات گوناگون صحیح است و بعضا مبتنی بر  برداشت های عمومی متداول به شمار می رود، تصمیم هایی می گیرند که گهگاه، آثار مالی و اجتماعی و فرهنگی زیان بار برای خود و اجتماع دارد.

خیلی ها معتقدند که بورس و فعالیت در بورس و به قولی بورس بازی، امری ضررده و بسیار ریسکی و مبتنی بر دانش و تخصص بالا بوده و در مقایسه با بازارهای موازی مثل طلا و ارز و مسکن، گزینه مطلوب و شایسته ای برای سرمایه گذاری خرد و کلان نیست! در حالی که روند بازارهای بورس در نیم قرن اخیر چه در ایران و چه بسیاری از کشورهای جهان حاکی از این واقعیت است که بازار بورس و فعالیت در آن، بیش از آنکه نیاز به تخصص اقتصاد و آمار و احتمالات و تحلیل صورت هالی مالی باشد، نیاز به صبوری، روانشناسی صحیح بازار و سرمایه کم دارد تا موفقیت های خوبی را برای سهامدار خرد به ارمغان آورد که وارن بافت، گرگ وال استریت، تنها مشتی نمونه خروار است.

آری! ذهن شما در طول روز بر روی مسایل مختلف، بارها شما را فریب می دهد . این فریب، موقعیت ها و فرصت های بسیاری را از ما سلب می کند و فرصت آفرین نمی شود. به نظر می رسد، بسیاری از ما باید با خطاهای فکر و تصمیم گیری آشنا شویم و این ها ابزاری برای تفکر نقاد است که استیون نوولا، در کتابی به همین نام، مختصان آن را برای ما توضیح می دهد.

وی در کتاب ذهن فریبکار شما، در ۲۴ گفتار به موضوعاتی چون: ضرورت اندیشیدن درباره تفکر، عصب شناسی باورها، خطاهای ادراک، نقاط ضعف و افسانه سازی حافظه، منطق و مغالطه های منطقی، فرهنگ و هذیان های جمعی، گاف های بزرگ علمی جهان، علم در برابر شبه علم، تله نظریه های توطئه بزرگ، انکار گرایی و نپذیرفتن علم و تاریخ، بازاریابی و کلاهبرداری، علم، رسانه و دموکراسی را مورد بررسی همه جانبه قرار داده و با قلم شیوای خود، به تحلیل موضوع با مستندات علمی می پردازد.

به نظر می رسد داستان هارپ و نظریاتی که عموم درباره آن در سال های اخیر مطرح کرده اند و مبنای تصمیم گیری نظرات آنها و به اشتراک گذاری آن در شبکه های اجتماعی در فضای مجازی شده است، تا حدی به مقولات ذهن فریبکار ارتباط دارد. مطالعه این کتاب نشر اختران را توصیه میکنیم.

هارپ چیست؟

هارپ یک پروژه تحقیقات راهبردی که در سال ۱۹۹۳ میلادی توسط آمریکایی ها برای بررسی بر روی ظرفیت های لایه یونوسفر با استفاده از امواج رادیویی ELF/ULF/VLF راه اندازی گردید. در واقع، هارپ، مخفف برنامه پژوهشی یونوسفر فعال با فرکانس بالا است که قریب به بیست سال، ساخت آن به طول انجامید و صدها میلیون دلار برای آن هزینه شد.

این پروژه تحقیقاتی توسط نیروی دریایی و نیروی هوایی آمریکا و دانشگاه آلاسکا و ۱۵ موسسه تحقیقاتی و دانشگاه دیگر برای بررسی و تحقیق بر روی لایه آیونوسفیر با استفاده از امواج بسیار کوتاه تاسیس شد. این امواج که امواج بینهایت پایین یا (Extreme Low Frequency) قادر هستند، با فرکانسی در حدود یک تا ۲۰ هرتز به لایه آیونسفیر تابانده شوند.

اما پروژه هارپ با استفاده از این لایه می‌تواند امواج بسیار قوی را تولید کند و آن را به سطح زمین برگرداند. هارپ با ارسال این امواج کوتاه به لایه آیونسفیر باعث گداختگی این لایه می‌شود و در نتیجه امواج با قدرت بالا به سطح زمین برگردانده می‌شوند و سپس در اثر این گداختگی امواج بسیار قوی تولید شده می‌تواند به سطح زمین برخورد کرده و به سطح زیرین زمین نفوذ کند.

شاید برای شما این پرسش پیش امده باشد که یونوسفر چیست.

یونوسفر چیست؟

یونوسفر، کلید واژه ای در علم آب و هوا شناسی بوده و دورترین و ناشناخته‌ترین بخش جو زمین را شامل می شود. دانشمندان با پروژه علمی هارپ تغییراتی را در یونوسفر ایجاد می‌کنند تا امکان مطالعه در مورد آن را پیدا کنند و آن را به صورت یک آزمایشگاه طبیعی در می‌آورند.

هارپ از یک مجموعه آنتن‌های مخصوص شامل ۱۸۰ برج آنتن آلومینیومی به ارتفاع ۵۰/۲۳ متر تشکیل شده که بر روی زمین پهناوری به مساحت ۲۳٬۰۰۰ متر مربع در آلاسکا آمریکا نصب شده‌است. این آنتن‌ها امواج مافوق کوتاه ELF/ULF/VLF را با ۳٫۶ مگاوات ERP تولید کرده و به یونوسفر می‌فرستند. بخشی از این امواج در ارتفاع ۱۰۰ تا ۳۵۰ کیلومتری از سطح زمین جذب شده و باعث افزایش شتاب الکترون‌ها در آن منطقه و در نتیجه گرم شدن یونوسفر می‌شوند.

با این حال، تئوری‌های توطئه گوناگونی در مورد هارپ مطرح شده است؛ از سلاح کشتار جمعی آمریکا در نظم نوین جهانی که میشل سودوفسکی مطرح کرد تا انتشار پرتوهای مرگ تا کنترل ذهن و ایجاد وقوع زمین لرزه‌های متعدد در مناطق مختلف جهان، تا کنترل آب و هوا، ده‌ها ادعای مختلف در مورد پروژه هارپ عنوان شده و برخی از رهبران جهان همچون هوگو چاوز نیز آن را ابزاری امپریالیستی برای افزایش تسلط نظامی آمریکا در قرن بیست و یکم قلمداد نمود.

استاد زلزله‌شناسی مهندسی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی با بیان اینکه به نظر می‌رسد با استفاده از فناوری هارپ بتوان زلزله‌های کوچک و سطحی در حد ۳ را در سطح زمین تحریک کرد،‌ گفت: لرزه‌های ناشی از انفجار با زلزله‌های ناشی از جنبش در گسل‌های فعال قابل تفکیک هستند؛ از این رو در کل کره زمین امکان پنهان‌کاری برای هیچ کشوری وجود ندارد.

دکتر مهدی زارع در گفتگو با ایسنا گفته بود که در خصوص ارتباط هارپ با رخدادهای لرزه‌ای، اینکه بتوان با این فناوری هارپ یا انفجار یا تحریک زلزله‌های مهمی مانند زلزله بم ۵ دی ماه ۱۳۸۲ یا زلزله سراوان در ۲۷ فروردین ۱۳۹۲ ایجاد کرد، جواب منفی است؛ چون مثلا ژرفای زلزله بم در ۸ کیلومتری بوده و زلزله سراوان در ژرفای ۶۳ کیلومتری رخ داده است. وی تاکید کرد: هیچ بشری در هیچ جا حتی با فناوری هارپ نتوانسته پدیده‌ای طبیعی در این ژرفا را تحریک کند یا بر آن اثر بگذارد.

علاوه بر این، دکتر محمد یزدی، استاد دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی نیز در گفتگویی با رسانه ها، با اشاره به آثار زیست محیطی که زمین لرزه می‌تواند در پی داشته باشد از جمله آلودگی هوا و آب گفت: فناوری “هارپ” هیچ ارتباطی با زمین لرزه ندارد و مردم به شایعات توجه نکنند. گرچه فناوری هارپ، فناوری قدرتمندی است که برای سیگنال‌های مخابراتی و هواشناسی کاربرد دارد، ولی تاکنون هیچ گزارش علمی مستندی مبنی بر اینکه بتوان با فناوری هارپ زمین را با این قدرت لرزاند وجود ندارد و چنین مسئله‌ای از نظر علمی تا کنون ثابت نشده است.

به نظر می رسد در برخورد با این موضوع علمی بیش از آنکه به  یافته ها و شنیده های کوچه و بازاری باید اعتماد کرد، به  تحلیل های کارشناسی  دقیق و مستدل می بایست رجوع شود تا زمینه انتشار شایعات و استرس افکنی در میان جامعه با ابزاری چون شبکه های اجتماعی و نرم افزارهای پیام رسان فراهم نشده و ذهن افکار عمومی با شایعات منحرف نشود.