ایران در آستانه عصر ۱۴۰۰، با پدیده ای به نام اقتصاد مقاومتی که نگاه درون زا و برون نگر را به مولفه های اقتصاد و تولید ملی در راهبرد توسعه خود در نظر دارد، مواجه است و نام گذاری سال های متعدد توسط رهبری با تم اقتصادی خود بیانگر این واقعیت است که اقتصاد تک محصولی کشور، می بایست به سمت رونق تولید کالا و خدمات خلاقانه ثروت آفرین رهنمون شده تا علاوه بر اشتغال زایی، بتواند ارز آوری خوبی برای کشور به ارمغان آورده و حداقل از خروج ارز حاصل از صادرات جلوگیری کند.
حمایت از کالای ایرانی و رونق استارت آپ ها در یک دهه اخیر را می توان در همین راستا ارزیابی کرد. از طرفی، ایران عصر ۱۴۰۰ با پدیده ای به نام مهاجرت داخلی روبروست که میتواند هرم جمعیتی و بافت کلانشهرها را تغییر داده و بخشی از نقاط کشور را خالی از سکنه کند که تبعات امنیتی و اقتصادی و فرهنگی به دنبال خواهد داشت.
مقوله بیکاری، ریز گردها، مشکلات زیست محیطی، ناهنجاری های بهداشتی و رفاهی و مشکلات حمل و نقل سبب شده تا شاهد رشد فزاینده کوچ از مناطق روستایی به شهری و هم چنین رشد قابل توجه مهاجرت درون استانی و برون استانی باشیم. وقتی یک روستایی، بهداشت و کار مناسب نداشته باشد و برای کوچکترین فعالیت می بایست صدها کیلومتر راه طی کند تا به شهر برسد، عطای کار و زندگی در هوای روستا را به لقایش بخشیده و تولید و صنایع دستی و کشت و زرع را ترک و به سمت کارهای خدماتی در حاشیه شهر و بعد داخل شهر می پردازد.
به نظر می رسد اگر پدیده مهاجرت داخلی در ایران عصر ۱۴۰۰ به خوبی مدیریت نشود، میتواند چالشی برای توسعه پایدار و عزم فقر زدایی و مرکز زدایی شود که مشکلاتی را به ارمغان خواهد آورد. مهاجرت داخلی، موضوعی است که از این پس بسیار درباره اش خواهیم شنید و به صورت آرام و غیر ملموس، در حال انجام است و اکنون، بحران کم آبی و خشکسالی هم به شدت آن را تقویت می کند.
خشکبار آذربایجان شرقی، شهرت جهانی دارد
یکی از استان هایی که در اعزام مهاجر داخلی به سمت کلانشهرها به خصوص تهران در یک دهه اخیر فعال بود، استان آذربایجان شرقی است. استانی پر ظرفیت با مردمانی خونگرم و مهمان نواز که سبک زندگی و ابهت فرهنگ و پیشینه آن را میتوان با آثار باستانی و صنایع دستی و میراث ناملموس ملی آنان مشاهده کرد. استان اول ها:
آذربایجان شرقی، رتبه اول بیمه روستاییان و عشایر در کشور را در اختیار دارد. (منبع)
آذربایجان شرقی، رتبه اول اجرای طرح های گل خانه ای کشور را در اختیار دارد. (منبع)
آذربایجان شرقی، رتبه اول بیشترین تعداد خیرین مدرسه ساز کشور را در اختیار دارد. (منبع)
آذربایجان شرقی، رتبه اول اخذ تسهیلات از صندوق توسعه ملی را در اختیار دارد. (منبع)
آذربایجان شرقی، رتبه اول هوشمند سازی مدارس ایران را در اختیار دارد. (منبع)
آذربایجان شرقی را رکورد دار مهاجر فرستی در کشور می دانند. در طول ۹۰ سال اخیر با توجه به شرایط اقتصادی، سیاسی، امنیتی حدود دو میلیون و پانصد هزار نفر از آذربایجان شرقی به دیگر استان های کشور به خصوص پایتخت و دیگر کشورها با هدف ارتقائ شغلی و معیشتی مهاجرت کرده اند. جایی که بهشت فرصت های بسیاری است اما امروزه، یکی از کانون های مهاجر فرست به پایتخت به شمار می رود. به نظر می رسد که مهم ترین ویژگی جریانهای مهاجرت داخلی ایران، غلبه مهاجرتهای تبعی نسبت به انواع دیگر جریانهای مهاجرت است. مهاجران تبعی باتوجه به ویژگی هایی که دارند، در تغییر ترکیب جمعیتی، اجتماعی و اقتصادی مناطق مبدأ و مقصد موثر هستند.
.تعداد و درصد مهاجران وارد شده و خارج شده و تعداد خالص مهاجرت استان آذربایجان شرقی برحسب استان های ایران
همان طور که در جدول فوق مشاهده میکنید، در یک دهه اخیر، استان کردستان، خوزستان و کرمانشاه در صدر فهرست استان های مهاجر فرست به استان آذربایجان شرقی بوده که بخش عمده ای از ان ها در فعالیتهای خدماتی و صنعت کشاورزی مشغول به کار شده اند.
درصد مهاجران خارج شده از شهرستان های استان آذربایجان شرقی برحسب شهرستان مقصد بر اساس سرشمای نفوس و مسکن سال ۱۳۸۵ مرکز آمار ایران
شهرستان های سراب، میانه و هشترود در فهرست مهاجرفرست ترین مناطق به استان تهران و شهرستان های رباط کریم شهریار و اسلام شهر، مهاجرپذیر ترین مناطق از استان آذربایجان شرقی نسبت به حجم جمعیت خود هستند. مهاجران تبعی را بیشتر زنان و کودکان و نوجوانان غیرسرپرست خانوار تشکیل داده و دو متغیر سن و جنس مهمترین تبیین کننده احتمال وقوع مهاجرت های تبعی به شمار می روند. هم چنین، شهرستانهای مقصد و مبدأ و نیز سطح توسعه یافتگی مبدأ در پیش بینی مهاجرتهای تبعی در مراتب بعد از متغیرهای جمعیتی قرار میگیرند.
منبع: محاسبه شده براساس نتایج سرشماری های عمومی نفوس و مسکن ۱۳۶۵ الی ۱۳۸۵ توسط مرکز آمار ایران
جمعیت مناطق شهری استان آذربایجان شرقی در سه دهه اخیر به نسبت مناطق روستایی در حال افزایش بوده است. مهاجرت تبعی میتواند تحت تأثیر روستا و شهر بودن مبدأ و مقصد مهاجران قرار گیرد. مهاجران با مبدأ و مقصد روستایی نسبت به شهری، در جریان مهاجرت بیشتر از خانوار خودشان تبعیت کرده اند. میتوان گفت فرهنگ های روستایی نسبت به شهری سازگاری بیشتری با مهاجرت های تبعی دارند.
شهر و روستا بودن مبدأ و مقصد مهاجران بر سایر علل مهاجرت نیز تأثیرگذار است. به طوریکه در سایر علت های مهاجرت، درصد های بدست آمده برای مهاجران با مبدأ و مقصد شهری بیشتر از همتاهای روستایی است. بنابراین، مهاجران با خاستگاه و مقصد روستایی و شهری اهمیت متفاوتی را به علل اقتصادی و اجتماعی مهاجرت قائل هستند.
نکته قابل توجه دیگر در زمینه مهاجرت تبعی، درصد پایین آن در میان مهاجران وارد شده به شهرستان تهران نسبت به وارد شدگان سایر شهرستان های استان تهران است. شهرستان تهران به دلیل دربر گرفتن پایتخت، جاذبه و موقعیت های اجتماعی- اقتصادی بیشتری را نسبت به سایر شهرستان های استان تهران برای مهاجران دارد.
ائل گلی
با تصمیم به مهاجرت سرپرست خانوارها، این همسر، فرزندان و سایر خویشاوندان وابسته به آنها هستند که مجبور میشوند در این جابجایی مکانی و جغرافیایی از آنها تبعیت کنند. باتوجه به نسبت وابستگی به خانواده بیشتر زنان نسبت به مردان و همچنین کودکان و نوجوانان نسبت به جوانان و بزرگسالان، ملاحظه میشود، درصد زیادی از زنان استان آذربایجان شرقی به خاطر پیروی از خانوار دست به مهاجرت زده اند.
در جابجایی جمعیت و تعیین کننده های تعداد خالص مهاجرت بین استانی، سطح توسعه یافتگی استانها از جمله عوامل مورد توجه است. همواره جابجایی جمعیت از مناطق محروم به برخوردار و نیمه برخوردار است. عامل توسعه یافتگی بر عوامل فاصله های جغرافیایی و فرهنگی غلبه داشته و در اکثر جابجایی های جمعیت بین استانی ایران می توان رگه هایی از تأثیر گذاری سطح توسعه یافتگی بر جابجایی جمعیت استانها در سطح وسیع را ملاحظه نمود که در مهاجرت های داخلی از استان آذربایجان شرقی به تهران نیز این قاعده مشاهده می شود.
منابع برای تحقیق بیشتر پژوهشگران و دانشجویان
بهشتی گرمی، محمدباقر -بررسی مهاجرت در استان آذربایجان شرقی، تبریز: سازمان برنامه و بودجه آذربایجان شرقی.
جمعه پور، محمود-بررسی بین سطح توسعه یافتگی روستاهای استان تهران و مهاجرت به شهر تهران«، فصلنامه روستا و توسعه، سال ۵۲ ،شماره۳ ،صص ۲۲-۱۱.
راغفر، حسین و علی قاسمیاردهایی -«علل مهاجرت و ویژگی های جمعیّتی-اقتصادی مهاجران بین شهرستانی: بررسی تطبیقی مهاجران شهر به روستا و روستا به شهر»نامه انجمن جمعیّت شناسی ایران، شماره۳،
حبیب الله-زنجانی (۱۳۸۸)مهاجرت، تهران: سمت.
زیادی، کرامتاله، نوید سعیدیی رضوانی (۱۳۹۰) سنجش درجه توسعه یافتگی شهرستان های استان آذربایجان- شرقی به روش HDI ،»مجله فراسوی مدیریت، سال سوم، شماره۵۲ ،صص۲۱-۰۱.
قاسمی اردهایی، علی (۱۳۸۸)جریان های مهاجرت داخلی و ویژگی های مهاجران به تفکیک استان، پژوهشکده آمار: مرکز آمار ایران.
قرخلو، مهدی و کیومرث حبیبی (۱۳۹۰) تحلیل مهاجرت در ارتباط با سطح توسعه یافتگی استان های کشور با استفاده از تکنیک- های برنامه ریزی«، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره۳۵ ،صص۱۰-۳۳.
نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۶۵-۱۳۷۵-۱۳۸۸-۱۳۹۵. (لینک در منبع این گفتار است)
اگر قصد مهاجرت به استان سرسبز و پرتوان آذربایجان شرقی دارید، بهترین مرکز دریافت اطلاعات درباره فرصت های سرمایه گذاری، اشتغال و کارآفرینی، استانداریآذربایجان شرقی است. اگر قصد سرمایه گذاری در حوزه گردشگری و صنایع دستی استان دارید، از اداره کلگردشگری آذربایجان شرقی اطلاعات لازم را کسب کنید. اگر میخواهید در حوزه کشاورزی مشغول به کار شوید، جهاد کشاورزیاستان، گزینه خوبی خواهد بود.
اگر میخواهید در زمینه خرید و فروش ملک مسکونی و تجاری مشغول به فعالیت شوید، صلاحیت اسناد را از اداره کلثبت آذربایجان شرقی استعلام کنید. اگر به استان سر سبز و زیبا آذربایجان شرقی از دیگر استان های کشور مهاجرت کردید، تجارب خود را در اختیار روزیاتو قرار دهید.
علت پایین بودن آماربیکاری درکل آزربایجان مسئله مهاجرت ازآزربایجان به دیگرکلانشهرهاازجمله تهران.اصفهان.مشهد.شیراز.بوشهروحتی به استانهای یزدوکرمان است.نمونه بارز این مهاجرت را میتوان درشهراصفهان نام بردبه طوری که یک منطقه باجمعیت ۳۰۰هزارنفری درشهراصفهان ترک آبادنام دارد.واین مسئله ازبی توجهی حاکمیت و ایضا دولت به مسئله اقتصادوهمجنین زبان وفرهنگ آزربایجان نشات میگیرد.چیزی که باعث دلسردی مردم آزربایجان ازحاکمیت شده است.بااینکه مردم آزربایجان ازپهلوی ها به جهت عدم توجه به زبان وفرهنگ آزربایجان دل خوشی ندارند ولی عنوان میکنتد شاه بااینکه به زبان وفرهنگ ما بی اعتنا بودولی صنعت آزربایجان بخصوص تبریزرا از قلم نینداخته بود.وبه خاطرهمین بی توجهی شاه به زبان وفرهنگ آزربایجان ،ما علیه شاه برخاستیم وسرنگون کردیم که باجمهوری اسلامی به این خواسته هویتی خودبرسیم ولی متاسفانه می بینیم پهلوی چی ها جمهوری اسلامی را علنا مصادره کردن وبه زبان وفرهنگ ما بی احترامی میکنن وبدترازآن اقتصادآزربایجان را ورشکسته کردن و بودجه آزربایجان را درفارسستان هزینه میکندواین باعث به وجودآمدن ترک آبادها در فارسیتان میشود
دوست عزیز. آذربایجان ، هیچ گاه تافته جدا بافته از ایران نبوده و نیست و فرهنگ آذربایجان بخشی از فرهنگ ایران است. تقسیم کشور به ترکستان و فارستان، مصداق نژادپرستی و محکوم است. زنده باد آذربایجان و ایران.
شما خیلی نارحتی برو ی کشور دیگه اینجا ایرانه و مال مردم ایرانه زبان فارسی زبان ملی ایرانه
بحث مربوط به مسلمان بودن شیعه سنی یا مال چه کشوری هستی ریشش به قرن ها و هزار سال بیشتر می رسه بحث زبان ریشش به زور یکی دو قرن پیش می رسه
سلام خدمت آقا بهروز منطقه ی ترک آباد که فرمودید جزیی از شهر اصفهان است در شهر اصفهان که هیچ در کل استان اصفهان نیز همچین منطقه ای وجود ندارد در واقع ترک آباد روستایی است در بخش مرکزی شهرستان اردکان استان یزد است که به روایتی شاید قبل از پهلوی ها پایه گذاری شده که در حال حاضر زیر ده هزار نفر جمعیت دارد برادر من همه هموطن هم هستیم و برای همدیگر قابل احترام بهتر نیست اول اطلاعاتت رو کمی به روز کنی بعد مطلب بنویسی
چقدر خوب که گفتید ما شاه را بیرون انداختیم چون قبول نمیکردید برا همینه یکی از خودتون داره پادشاهی میکنه تولید مثلتون نمیدونم با چه فرمولیه که ۲.۵ میلیون مهاجر فرستاده جمع شیراز اصفهان و خراسان هم به گرد پا این نمیرسه
علت پایین بودن آماربیکاری درکل آزربایجان مسئله مهاجرت ازآزربایجان به دیگرکلانشهرهاازجمله تهران.اصفهان.مشهد.شیراز.بوشهروحتی به استانهای یزدوکرمان است.نمونه بارز این مهاجرت را میتوان درشهراصفهان نام بردبه طوری که یک منطقه باجمعیت ۳۰۰هزارنفری درشهراصفهان ترک آبادنام دارد.واین مسئله ازبی توجهی حاکمیت و ایضا دولت به مسئله اقتصادوهمجنین زبان وفرهنگ آزربایجان نشات میگیرد.چیزی که باعث دلسردی مردم آزربایجان ازحاکمیت شده است.بااینکه مردم آزربایجان ازپهلوی ها به جهت عدم توجه به زبان وفرهنگ آزربایجان دل خوشی ندارند ولی عنوان میکنتد شاه بااینکه به زبان وفرهنگ ما بی اعتنا بودولی صنعت آزربایجان بخصوص تبریزرا از قلم نینداخته بود.وبه خاطرهمین بی توجهی شاه به زبان وفرهنگ آزربایجان ،ما علیه شاه برخاستیم وسرنگون کردیم که باجمهوری اسلامی به این خواسته هویتی خودبرسیم ولی متاسفانه می بینیم پهلوی چی ها جمهوری اسلامی را علنا مصادره کردن وبه زبان وفرهنگ ما بی احترامی میکنن وبدترازآن اقتصادآزربایجان را ورشکسته کردن و بودجه آزربایجان را درفارسستان هزینه میکندواین باعث به وجودآمدن ترک آبادها در فارسیتان میشود
دوست عزیز. آذربایجان ، هیچ گاه تافته جدا بافته از ایران نبوده و نیست و فرهنگ آذربایجان بخشی از فرهنگ ایران است. تقسیم کشور به ترکستان و فارستان، مصداق نژادپرستی و محکوم است. زنده باد آذربایجان و ایران.
شما خیلی نارحتی برو ی کشور دیگه اینجا ایرانه و مال مردم ایرانه زبان فارسی زبان ملی ایرانه
بحث مربوط به مسلمان بودن شیعه سنی یا مال چه کشوری هستی ریشش به قرن ها و هزار سال بیشتر می رسه بحث زبان ریشش به زور یکی دو قرن پیش می رسه
سلام خدمت آقا بهروز منطقه ی ترک آباد که فرمودید جزیی از شهر اصفهان است در شهر اصفهان که هیچ در کل استان اصفهان نیز همچین منطقه ای وجود ندارد در واقع ترک آباد روستایی است در بخش مرکزی شهرستان اردکان استان یزد است که به روایتی شاید قبل از پهلوی ها پایه گذاری شده که در حال حاضر زیر ده هزار نفر جمعیت دارد برادر من همه هموطن هم هستیم و برای همدیگر قابل احترام بهتر نیست اول اطلاعاتت رو کمی به روز کنی بعد مطلب بنویسی
چقدر خوب که گفتید ما شاه را بیرون انداختیم چون قبول نمیکردید برا همینه یکی از خودتون داره پادشاهی میکنه تولید مثلتون نمیدونم با چه فرمولیه که ۲.۵ میلیون مهاجر فرستاده جمع شیراز اصفهان و خراسان هم به گرد پا این نمیرسه