از عفو ملوکانه تا اعلام جنگ؛ با اختیارات ملکه بریتانیا آشنا شوید

وقتی صحبت از ملکه بریتانیا می شود تصویری که اغلب ما از او داریم زن سالخورده ای است که معمولا لباس هایی با رنگ های برجسته و یکدست به تن دارد و گهگاه در مراسم های مختلف حضور می یابد. اگرچه در نظام بریتانیا پارلمان و اعضای دولت تصمیم گیرندگان اصلی امور این کشور هستند اما طبق قوانین بریتانیا ملکه هم اختیاراتی دارد. برای آشنایی با اختیارات ملکه بریتانیا با ادامه مطلب همراه باشید.

۱- افتتاح دوره های پارلمان

برخلاف تصور رایج، خاندان سلطنتی عالی ترین مجموعه ی حکومتی بریتانیا نیست بلکه این جایگاه متعلق به پارلمان این کشور است. با این حال، ملکه بریتانیا اختیاراتی در مورد این نهاد قانون گذار دارد. در واقع ملکه افتتاح دوره های پارلمانی در ماه مه هر سال را بر عهده دارد. این کار طی مراسم مفصلی صورت می گیرد که ریشه در سنت های قدیمی دارد. در این مراسم ملکه جلوتر از همراهان خود، آن ها را از میان گالری سلطنتی قصر وستمینستر هدایت می کند، تاج سلطنتی را بر سر می گذارد و یک سخنرانی رسمی برای مجلس های اعیان و عوام پارلمان می کند. این تنها رویداد تشریفاتی است که در جریان آن مجلس اعیان، مجلس عوام و ملکه در یک مکان گرد هم می آیند.

۲- مشروعیت بخشیدن به قوانین

اگرچه پارلمان قدرت قانون گذاری دارد اما پیش از آنکه قانونی به طور رسمی اجرایی شود ملکه بریتانیا می بایست لایحه ی پیشنهادی آن را امضا کند. به این مسأله «صحه ی ملوکانه» گفته می شود، به معنی آنکه ملکه می تواند با لایحه ی پیشنهادی موافقت یا مخالفت کند. با این حال، به ندرت اتفاق می افتد که فرمانروای بریتانیا با لایحه ای مخالفت کند. در واقع آخرین باری که این اتفاق رخ داد در سال ۱۷۰۸ بود که ملکه آن با اقدام برای بازگرداندان شبه نظامیان اسکاتلندی مخالفت کرد.

۳- انتصاب وزرا

اغلب مقامات دولتی در بریتانیا از طریق رأی گیری انتخاب می شوند اما ملکه قدرت انتصاب وزرا را دارد که شامل مشاورین و اعضای کابینه ی دولت می شود. او اغلب از میان اعضای فعلی پارلمان فردی را انتخاب می کند. با این حال، این کار مختص به ملکه نیست و نخست وزیر هم قدرت انتصاب وزرا را دارد.

۴- عفو مجرمان

ملکه بریتانیا اگر صلاح بداند می تواند هر مجرمی را مشمول «عفو ملوکانه» کند. با این حال، ملکه این روزها استفاده ی زیادی از این قدرت خود نمی کند. هدف اصلی «عفو ملوکانه» بخشودگی مجرمان از مجازات اعدام بود، اما حالا این قانون مجازات در بریتانیا منسوخ شده است. اگرچه امروزه عفو ملوکانه چندان اتفاق نمی افتد اما ملکه در سال ۲۰۱۳ با استفاده از همین قدرت خود آلن تورینگ، کد شکن جنگ جهانی دوم را بعد از مرگش عفو کرد. علاوه بر این، ملکه قادر است طول مدت حبس را کاهش دهد. این اتفاق در سال ۲۰۰۱ رخ داد. دو زندانی در زندان ولز جنوبی جان یکی از کارکنان زندان را در حین حمله ی یک گراز وحشی نجات دادند. کار قهرمانانه ی این دو زندانی ملکه را مجاب کرد دوران حبس آن ها را کم کند.

۵- صدور پاسپورت

شهروندان بریتانیایی پاسپورت خود را مدیون ملکه بریتانیا هستند. البته ملکه خود به طور مستقیم پاسپورت ها را صادر نمی کند و معمولا وزیران هستند که این کار را از طرف ملکه انجام می دهند. همچنین ملکه قادر است پاسپورت ها را پس بگیرد.

۶- فرماندهی نیروهای مسلح

ملکه ی ۹۲ ساله ی بریتانیا فرمانده ی کل نیروهای نظامی این کشور است. همه ی سربازان بریتانیایی پیش از آنکه به طور رسمی به نیروهای مسلح این کشور بپیوندند در برابر ملکه سوگند می خورند. ملکه می تواند این قدرت را به مقام دولتی دیگری واگذار کند که این شخص اغلب نخست وزیر یا وزیر دفاع بریتانیا است.

۷- اعلام جنگ

نه تنها ملکه بریتانیا قادر است علیه کشورهای دیگر اعلام جنگ کند بلکه او در بریتانیا تنها کسی است که این قدرت را دارد. با این حال، قدرت مطلق این کار در اختیار او نیست. این قدرت تنها در مورد «جنگ های همگانی» وجود دارد و پارلمان، نخست وزیر و بقیه ی دولت می بایست مجوز آن را صادر کنند. ملکه الیزابت دوم در طول دوران سلطنتش هرگز اعلام جنگ نکرده است و آخرین فرمانروایی که این کار را انجام داد شاه جورج ششم، پدر الیزابت بود که در سال ۱۹۳۹ علیه دولت نازی در آلمان اعلام جنگ کرد.

۸- منحل کردن پارلمان

ملکه بریتانیا اگر تصمیم به این کار بگیرد می تواند هر یک از اعضای مجلس عوام را عزل کند و انتخابات جدیدی با اعضایی کاملا جدید برگزار کند. البته ملکه الیزابت دوم هرگز از این قدرت خود استفاده نکرده است اما حتی اگر این کار را انجام دهد، آن قدری که تصور می کنید در کارهای دولت تداخل ایجاد نمی شود. در واقع این مسأله تأثیری بر فعالیت های بخش اصلی دولت یعنی نخست وزیر و کابینه ی او ندارد. آخرین باری که یکی از فرمانروایان بریتانیا پارلمان را منحل کرد در سال ۱۸۳۰ بود. امروزه چنین تصمیمی احتمالا با مخالفت شهروندان بریتانیایی رو به رو خواهد شد.

۹- اعطای عناوین افتخاری به شهروندان

ملکه بریتانیا قادر است به شهروندان نمونه ی این کشور عناوین افتخاری اعطا کند. هر کاری، از فعالیت های خیرخواهانه گرفته تا امور هنری یا علمی، می تواند دلیل دریافت این القاب باشد. عناوین مختلف زیادی وجود دارد اما شاید معروف ترین آن ها «سِر (نایت)» و «دِیم» باشد که به ستاره هایی نظیر پاتریک استوارت، التون جان و مگی اسمیت اعطا شده است.