نگاهی به نخستین پالایشگاه غلات در ایران

نخستین پالایشگاه غلات : از ذرت شیرینی تا قند مایع

پالایشگاه غلات یکی از جدید ترین کسب و کارهایی است که اخیرا در ایران توسط فعالان کارآفرینی حوزه صنایع غذایی تاسیس و راه اندازی شده است و به نظر می رسد در عصر اقتصاد مقاومتی و حمایت از کالای ایرانی و ارزش آفرینی، اقدام فوق العاده مهمی برای ارز آوری و کمک به تولید داخل باشد.

نخستین پالایشگاه غلات ایران و بزرگ ترین پالایشگاه در نوع خود در خاورمیانه ، ابر پروژه ای است که در زمینی به مساحت ۱۰۰ هکتار ساخته شده و در سال ۹۵ توسط حسن روحانی فاز اول آن افتتاح شد. در آنجا سیلوهایی به ظرفیت ۱۲۰۰ تن است و در مجموع این کارخانه می تواند یک میلیون تن غلات را در خود جای دهد. انبارهای که برای انبار ذرت و مواد اولیه صنایع مجموعه زر از جمله زر ماکارون و پالایشگاه غلات استفاده می شود. همسایه شمالی ایران یعنی روسیه، یکی از مراکز عمده صادرات غلات است که مواد اولیه از آنجا با قطار به پالایشگاه غلات برای فرآوری  انتقال می یابد. در  واقع راه ابریشم غلات به وجود می آید.

وقتی صحبت از پالایشگاه می شود به یاد نفت می افتیم. در سرزمین ایران که از ثروت نفت و گاز برخوردار است،‌ همیشه وقتی نام پالایشگاه شنیده می شود نا خودآگاه ذهن ها به سوی این ذخایر عظیم  می رود. اما حالا پالایشگاه جدیدی  افتتاح شده است که مواد اولیه مورد نیاز آن نفت و گاز، که غلات به  ویژه ذرت است و این محصول کشاورزی را به فرآورده  های مختلفی با ارزش افزوده بسیار بالا و چندین و چند برابری تبدیل می کند و خروجی نهایی اش هم فروکتوز است.

نوعی از قند مایع که برای اولین بار در ایران تولید می شود و در صنایع مختلف کاربرد دارد. ارزش افزوده  بالای این محصول و نشان دادن این مایع سفید رنگ در یک شیشه، همه کار است. سلامت قند مایع بسیار بهتر از شکر است. این مجموعه توانایی تولید روزانه ۴۰۰ تن قند مایع را دارد و محصول آن ۴۰ درصد ارزان تر از نمونه مشابه خارجی است.

تولید محصول در این پالایشگاه  با قرار گرفتن دانه های ذرت روی تسمه نقاله ها شروع و بعد از طی مراحل مختلف  و تولیدچند محصولات میانی از جمله گلوتن، گلوکز و نشاسته به فروکتوز ختم می شود. ذرت ها از سوله های ۱۲۰۰ تنی که در بالا گفتیم به سوله های موقت ۵۰۰ تنی منتقل و سپس آن را با تسمه نقاله ها وارد کارخانه می کنند. بعد از ان نوبت به بوجاری یا تمییز کردن ذرت ها می رسد. با اتمام کار، ذرت به  مدت ۴۸ ساعت خیسانده می شود تا CSL تولید شود که در واقع آبی است که مقادیر زیادی از پروتئین و آمینو اسید را در خود حل کرده است.

پس از این مرحله، نوبت به آسیاب کردن ذرت ها در مراحل مختلف می رسد و کار تا جایی پیش می رود که ابتدا جوانه جداسازی می شود و سپس فیبر و در مرحله  بعدی هم  نوبت جداسازی گلوتن است . بعد از این نراحل در نهایت مرحله شستشوی نشاسته انجام و دوغاب نشاسته حاصل می شود که آن را به واحد تولید قند ارسال می کنند تا محصول نهایی تولید شود.

اتاق  فرمان، مجموعه نظارت بر عملکرد و بخش ها و مراحل مختلف کار را بر عهده دارد. سالنی نسبتا بزرگ و شیشه ای که دور تا دور آن را مانیتورهایی پوشانده اند و پشت هر سیستم یک مهندس بر عملکرد دستگاه ها نظارت می کند.

چرا پالایشگاه غلات برای ایران خوب است؟

فرآوری و غلات و بهره بردن از ارزش افزوده ای که این صنعت میتواند برای ایران داشته باشد، حیرت آور است. پالایشگاه غلات از جمله صنایعی است که ایران مزیت  احداث آن را به طور کامل دارا می باشد. قرار گیری در کنار کشورهایی که تولید کنندگان قدرتمند غلات محسوب می شوند و دسترسی به شیوه های حمل و نقل متنوع در مقابل ویژگی محصور در خشکی بودن این کشورها، از جمله امتیازاتی است که تولید و اقتصاد ایران می تواند بیشترین بهره برداری را از آن داشته باشد.

۶ محصول اصلی پالایشگاه غلات

جوانه  ذرت

ذرت حاوی ۴  تا ۵ درصد روغن  است که تقریبا ۹۰ درصد آن را قسمت جوانه ذرت قرار دارد. جوانه ذرت، حدود ۱۲ درصد دانه ذرت را تشکیل می دهد. از جوانه ذرت برای استحصال روغن ذرت به میزان ۴۹ درصد جوانه خشک استفاده می شود. این ماده مغذی غنی از موادمعدنی و پروتئین ها و دارای اسید آمینه است. کنجاله جوانه ذرت نیز  ماده مناسبی برای تهیه آرد جوانه ذرت است.

آرد جوانه ذرت به عنوان مکمل غذایی دارای کاربردی  های بسیاری بوده زیرا حاوی مقادیر بالای پروتئین و عناصر معدنی مفیدی مثل فسفر و پتاسیم و منیزیم و سدیم و کلسیم  است. هم چنین می تواند جایگزین مناسبی برای سویا در فراورده  های مختلف غذایی باشد.

نشاسته ذرت

نشاسته به دست آمده از آسیاب مرطوب ذرت نشاسته خام نام دارد که کاربردهای صنعتی فراوانی دارد. ترکیب پیچیده ای از کربوهیدرات های نا محلول در آب که از آن برای تولید عوامل روان ساز، جوهر های چاپی، چسب های قالب سازی، لاستیک سازی،‌ کارتن سازی و صنایع نساجی استفاده می کنند.

شربت گلوکز

مایع شفاف، بی رنگ و شیرینی است که از هیدرولیز آنزیمی نشاسته ذرت به دست می آید و در صنایع مختلف کاربرد دارد.  شربت گلوکز محلول قندی غلیظ و تصفیه شده ای است که یکی از بهترین جایگزین های شکر است و میزان شیرینی آن به صورت عددی معادل هفت دهم شکر است.

گلوتن

در طی فرآیند مرطوب و تفکیک اجزای دانه ذرت، پروتئن آن جداسازی و خشک می شود. گلوتن خشک شده حاوی ۶۰ درصد پروتئین و حاوی رنگ دانه های طبیعی ذرت است. گلوتن به عنوان بخش اساسی از خوراک گاوهای  شیری مورد استفاده  قرار می گیرد.

سبوس ذرت

لایه خارجی دانه ذرت است . این محصول حاوی ۲۰ درصد نشاسته، ۴ درصد روغن  و ۱۰ تا ۱۲ درصد پروتئین است که نه  تنها برای خوراک دام، بلکه پس از آسیاب شدن جهت افزایش فیبر  در برخی  محصولات غذایی از جمله غلات صبحانه و اسنک ها استفاده می شود.

شربت فروکتوز

شربت ذرت با فروکتوز بالا مایعی بی رنگ، شفاف و دارای مزه شیرین،‌ بدون هیچ گونه طعم مزاحم و خصوصیات کاربردی بسیار مشابه شکر است. این شیرین کننده در تمامی محصولات غذایی که نیاز به شیرین شدن دارند می تواند جایگزین شکر شود. این در حالی است که از شکر ارزانتر است. شربت فروکتوز محصولی کاملا طبیعی  و استحصال شده از نشاسته  ذرت است.

کسب و کار دانش بنیان را در قرن بیست و یکم باید جدی گرفت. درامد زایی و ارز آوری آنقدر هم که فکرش را بکنید در سرزمین پر پتانسیل و چهار فصل ایران سخت نیست.