تاملی در آینده کسب و کار: بی مهارت ها، جایگاهی نخواهند داشت

۲۵ ٪ مهارت های امروزی در صنایع آینده کاربرد ندارد

مدل های کسب و کار در سال های آتی تغییرات زیادی می کنند و این تغییرات روی شمار فرصت های شغلی و نرخ  اشتغال در سال های آتی تاثیر می گذارد. البته نمی توان گفت که فرصت های شغلی کم می شود. عبارت صحیح تر این  است که فرصت های شغلی تغییر میکند و مشاغلی که امروز در کشورهای مختلف وجود دارد از بین می رود.

روز به روز اهمیت کسب گواهی های صلاحیت حرفه ای بین المللی مثل HSE, PMP و امثالهم افزایش می یابد و از شمار متقاضیان اخذ PhD کم می شود. امروزه سیستم خرید و فروش در وال استریت هم توسط برخی از کارگزاران مثل یونیک فاینانس (Unique Finance Broker) تغییر کرده و آن ها با ربات های هوشمند نسبت به خرید و فروش سهام اقدام و سود تضمینی ماهانه به سهامداران پرداخت می کنند که در ایران نیز طرفداران زیادی پیدا کرده است.

در این شرایط افرادی کارشان را از دست می دهند که خود را برای پاسخ گویی به نیازهای تازه بارار کار آماده نکرده اند و به  مهارت هایی که در سال های گذشته کسب کرده اند و با استفاده از ان توانستند شغلی به دست آورند اکتفا کردند. مجمع  جهانی اقتصاد در سال های اخیر تاکید زیادی روی تغییرات فضای کاری کرده است و فهرستی از مشاغل موردنیاز آینده و مهارت هایی که باید کسب شود ارائه داده است. تغییر در فضای کار دنیا در سال های اخیر احساس شده است و تا سال ۲۰۲۰ میلادی فشار ناشی از این تغییر بیشتر می شود.

در واقع از سال ۲۰۱۵ میلادی این تغییرات محسوس شده و به تدریج شدت آن بیشتر می شود. اوج تغییرات را در سال  ۲۰۲۰ میلادی و پس از برگزاری المپیک توکیو شاهد خواهیم بود. در فاصله سال های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۵، تغییر محسوسی در نیاز بازار کار پیش بینی نمی شود و اگر شاغلان امروزی، اقدام به کسب مهارت های جدید بکنند، تا انتهای سال ۲۰۲۵ تغییرات  محسوسی در نیازهای بازار کار حس نمی شود.

از طرف دیگر، در دنیای آینده مشاغلی وجود خواهد داشت که شاید امروزه هیچ آگاهی و اطلاعی در مورد انها وجود نداشته باشد و نمی توان به طور قطع در مورد نیازهای آن ها هم صحبت کرد. ولی می توان با اطمینان گفت که در بسیاری از مشاغل آینده، دیگر مهارت های امروزی کاربردی ندارند.

در حالت کلی، ۶۵ درصد از مهارت های مورد استفاده در نیروی کار فعال در صنایع مختلف تا سال ۲۰۲۰ همچنان مورد نیاز خواهد بود و ۳۵ درصد از این مهارت ها تا انتهای دهه جاری کاربردی ندارند. مثلا در سال ۲۰۲۰، در صنعت سرگرمی و رسانه دنیا، ۲۷  درصد از مهارت هایی که امروز جزیی از مهارت های ضروری است، اهمیتی ندارد و افرادی میتوانند کارشان  را حفظ  کنند که مهارت های موردنیاز را برای آن دوره کسب کرده باشند.

مشاغل  آینده، مهارت های تازه می خواهند

شاید مشاغل این روزها، مشاغلی باشند که یک دهه قبل اصلا وجود نداشت. مطالعات نشان می دهد که ۶۵ درصد از کودکانی که امروز وارد دبستان می شوند. در نهایت مشاغلی را برای امرار معاش انتخاب می کنند که امروز وجود ندارد.  بنابراین در چنین فضای پویا و در حال حرکتی هم دولت ها و هم مردم باید خود را برای مشاغل آینده آماده کنند و در نظر داشته باشند که اموزش و مهارت آموزی باید بر مبنای نیازهای دنیای آینده باشد.

انتظار می رود در نتیجه تغییرات بازار کار در فاصله سال های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ بالغ بر ۵ میلیون فرصت شغلی دنیا از بین برود. بخش اعظم، کارهای اداری است. نیاز به کارمند اداری روز به روز کاهش می یابد. اتوماسیون، جایگزین خوب و قابل اعتماد برای کارمندان اداری است. بیش از ۲ میلیون فرصت شغلی در بخش رایانه و علم ریاضی و حوزه های مهندسی  و معماری با توسعه فناوری و تغییر فضای کاری ایجاد می شود که این افراد اغلب مهارت های موردنیاز دنیای مدرن را دارند یا از  نظر دانش و مهارت خود را به روز کرده اند.

در بخش های تولیدی، هم مشاغل زیادی از بین می رود و مشاغل تازه ای که نیاز به مهارت های متفاوتی دارد جایگزین می شود. این تغییر ساختار مشاغل به دلیل تغییرات فناوری و تغییرات دموگرافیک و توسعه شهر نشینی و در نهایت تغییر محیط زندگی و ساختار اقتصادی دنیا ایجاد می شود ولی سهم هر عامل در این تغییر روند اشتغال در سال های آتی متفاوت خواهد بود.

عوامل تغییر ساختار بازار  کار  چیست؟

مهم  ترین عاملی که در نرخ اشتغال و نیاز اقتصاد به مشاغل مختلف تاثیر دارد، تغییر طبیعت کاری و ایجاد فضای کاری انعطاف پذیر است. از میان ۱۰ هزار  فعال اقتصادی و صنعتی و مدیر برجسته اقتصادی که با مجمع جهانی اقتصاد همکاری دارند، ۴۴ درصد اعلام کرده اند که تغییر طبیعت مشاغل، عامل اصلی تغییر روند اشتغال خواهد بود.

آن ها در تشریح  تغییر اکو سیستم اشتغال می گویند که با پیشرفت های فناوری و افزایش  استفاده از  فناوری و ربات ها در صنایع مختلف، مهارت هایی که امروزه  کارگران و کارمندان با استفاده  از آن ها می توانند وظایف خود را انجام دهند تغیر میکند.

بدون شک، مهارت های امروزی این افراد دیگر کارایی نخواهد داشت و افرادی که مهارت  های خود را ارتقا ندهند، نمی توانند شغل خود را حفظ کنند. ۲۳ درصد از افراد، بزرگ شدن طبقه متوسط در کشورهای در حال توسعه را عامل اصلی تغییر وضعیت اشتغال در دنیا ذکر و اعلام کردند این افراد با توقعات کمتری وارد بازار کار  می شوند و این مساله سبب می شود تا توازن در بازار کار بر هم بخورد. با ورود این افراد به محیط های کاری، شمار نیروهای آماده برای کار زیاد تر می شود و عرضه از تقاضا پیشی میگیرد.

تغییر  مهارت های مورد نیاز برای بازار  کار

انتظار می رود تا سال ۲۰۲۰ میلادی یک سوم از مهارت های هسته ای که در بیشتر مشاغل امروزی کاربرد دارد غیر ضروری  شود و مهارت هایی برای انجام کارها اهمیت پیدا کند که هم اکنون در مورد آنها نمی توان ایده درستی ارائه داد. برخی از مهارتهای کلیدی برای مشاغل آینده را می توان قدرت آموزش به دیگران، أگاهی در مورد مسایل احساسی و در نهایت قدرت افراد در متقاعد کردن دیگران و ارائه خدمات مشاوره ای دانست.

در واقع در دنیای آینده، افرادی می توانند شغل داشته باشند که نه مهارت های علمی بلکه مهارت های اجتماعی قدرتمندی دارند و می توانند به عنوان عضوی از یک تیم، کارهای بزرگ و تاثیرگذاری انجام دهند. افرادی که فن بیان قوی دارند و از قدرت مدیریت بالایی برخوردار هستند . اما یک سوال مهم:

چگونه می توان روی افزایش مهارت های نسل آینده سرمایه گذاری  کرد یا نیروی کار کنونی را به گونه ای  تربیت کرد  تا بتواند نیاز بازار کار  را در سال ۲۰۲۰ بر‌آورد کند؟

استراتژی های ارتقا دهنده توانمندی نیروی کار آینده

در مورد اینکه بهترین استراتژی برای تقوت توانمندی نیروی کار آینده چیست، مسائل زیادی بیان می شود. اولین و اصلی ترین  استراتژی سرمایه گذاری روی نیروی کار کنونی و افزایش سطح مهارت ها و توان مندی های آن ها برای انجام مشاغل آینده است. به همین دلیل است که در بسیاری از شرکت ها، دوره های آموزشی برای نیروها برگزار می شود یا هزینه های لازم برای آنها به منظور شرکت کردن در دوره های آموزشی خارج از دانشگاه  تامین می شود.

دومین استراتژی حمایت از افراد برای تغییر شغل و فعالیت در مشاغلی است که متناسب سطح دانش و مهارت های انها است. در این استراتژی به این مساله توجه می شود که گاهی یک فرد در سن بالایی است یا به هر دلیلی امکان مهارت آموزی را ندارد. در این حالت، قرار گرفتن در مشاغلی که نیاز به مهارت های جدید ندارد و جایگزین کردن آن پست با فردی که می تواند کارش را متناسب با نیاز روز انجام دهد می تواند یک استراتژی بسیار کارآمد باشد.

سومین راهکار هم ایجاد موسسات  آموزشی و مراکز مهارت آموزی برای افرادی است که سال هاست از محیط درسی دور بوده اند و تنها برای به روز کردن مهارت های خود و متناسب کردن آن با نیازهای تازه دنیا دوباره وارد سیستم آموزشی  می شوند. چهارمین استراتژی هم سرمایه گذاری روی استعداد نیروی کاری زنان است. زنان در سال های اخیر سهم کمتری  از بازار کار را به خود اختصاص داده بودند و اگر این افراد هم وارد بازار کار شوند و مهارت های تازه را بیاموزند، خواهند  توانست سهم بزرگی در توسعه اقتصادی کشور ایفا کنند.

چهارمین استراتژی جذب استعدادهای جوان از کشورهای خارجی است و بعدی، استراتژی ایجاد دوره های کارآموزی و مهارت  آموزی است. در پایان باید گفت که دنیای آینده مولفه های متفاوتی نسبت به دنیای کنونی دارد و برای اینکه بتوان شغل مناسبی داشت، باید از همین امروز در مسیر ارتقای توانمندی ها و مهارت ها حرکت کرد.

به نظر شما شغل های آینده چگونه خواهد بود و چه مهارت هایی برای کسب آن نیاز داریم؟