قاتل ضد نفر هوشمند؛ میدان مین هایی که فقط نیروهای دشمن را شکار می کنند

اگر چه مین های ضد نفر زمینی به خوبی از پس وظایف دفاعی خود قبل و بعد از جنگ های بزرگ و کوچک برآمده اند اما با فروکش کردن جنگ های گسترده، این مین ها اکنون به بلای جان انسان ها تبدیل شده اند. آن ها بدون این که تفاوتی قائل شوند مرگ و معلولیت افراد را در پی دارند؛ یک سرباز خودی نیز به همان سادگی و راحتی یک سرباز دشمن می تواند باعث منفجر شدن مین ضد نفر شود. از آن بدتر این که یک شخص غیرنظامی ممکن است روزها، ماه ها و حتی سال ها پس از پایان جنگ نیز به طور ناخواسته و اتفاقی با مین های ضد نفر برخورد کرده و در اثر انفجار آن کشته و یا مجروح شود.

ارتش ایالات متحده نیز مانند دیگر ارتش های جهان هنوز از مین های ضد نفر زمینی استفاده می کند اما در سال های اخیر تلاش داشته مین های زمینی بسازد که خطری برای افراد غیرنظامی نداشته باشند. وزارت دفاع ایالات متحده بیش از ۱۰۰ میلیون دلار در پروژه جایگزینی مین های زمینی سرماه گذاری کرده که هدف آن جایگزین کردن مین های خودکار زمینی با شبکه ای از سلاح های هوشمند است که توسط نیروهای زمینی کنترل و مانیتور می شوند تا تنها نیروهای دشمن را هدف قرار دهند.

قاتل بی تفاوت

مین های ضد نفر زمینی معمول از یک بدنه فلزی، خرج انفجاری قوی و یک سوییچ فشاری ساخته شده اند. این مین ها در عمقی بسیار کم در زمین دفن شده و وقتی که وزن و فشار کافی روی آن قرار گیرد سوییچ فشار آن تحریک شده و باعث وقوع انفجار می شود. مین های ضد نفر کوچکتر با فشاری که یک انسان متوسط با راه رفتن روی زمین ایجاد می کند نیز منفجر می شوند در حالی که برای انفجار مین های ضد تانک به فشاری چند صد کیلویی نیاز است. مین های دیگری نیز وجود دارند که از طریق سیم تله یا سیم رهاساز فعال شده و برخی دیگر نیز از راه دور کنترل شده و در صورت نیاز منفجر می شوند.

بیشتر بخوانید: دیوار مراکشی؛ طولانی ترین میدان مین جهان در صحرای غربی

مین ها برای نابودی نیروهای دشمن توسط خودشان ساخته نشده اند. میدان های مین پیشروی نیروهای دشمن را در هنگام حمله کند کرده و باعث می شود که آن ها با سرعتی بسیار کمتر از قبل در میدان مین حرکت کنند. بدین ترتیب نیروهای مدافع زمان بیشتری برای سازماندهی خود بدست می آورند. همچنین این میدان مین ها باعث می شوند که نیروهای در حال پیشروی دشمن یک مسیر مین گذاری نشده را برای ادامه عملیات خود انتخاب کنند که آن ها را به سمت کمین نیروهای مدافع سوق می دهد. میدان های مین به خاطر عدم اطمینانی که در سربازان ایجاد می کنند بسیار ترسناک و موثر هستند.

ژنرال اچ نورمن شوارتزکف، رهبر نیروهای ائتلاف در حمله به کویت در سال ۱۹۹۱ در جمله ای مشهور چنین گفته است: «همه چیز به یک مین بستگی دارد». اما در حالی که مین ها را عمدتاً سلاحی دفاعی در نظر می گیرند، میدان های مین میراثی خونین از خود به جای گذاشته اند که حتی سال ها پس از پایان جنگ نیز قربانی می گیرد. سالانه صدها، اگر نه هزاران، نفر از مردمانی که در مناطق جنگ زده قدیمی و جدید زندگی می کنند با مین های دفن شده در زیر خاک برخورد می کنند.

بر اساس داده های ارائه شده توسط کمپین بین المللی منع استفاده از میدان های مین، تنها در سال ۲۰۱۶ روزانه بیش از ۲۳ غیرنظامی در سراسر جهان در برخورد با میدان های مین به جای مانده از جنگ ها کشته یا زخمی شدند که سالانه به رقم باور نکردنی ۸.۶۰۵ نفر می رسد. در پی تلاش ها برای منع به کارگیری میدان های مین، در سال ۱۹۹۷ پیمان اوتاوا به امضای ۱۶۴ کشور رسید که ایالات متحده و ایران جزو امضا کنندگان آن نیستند. فرماندهان ارتش ایالات متحده بر این باورند که میدان های مین بخشی ضروری و حیاتی از تسلیحات نظامی کشور هستند که در مناطق پرتنشی مانند شبه جزیره کره می توانند مانع از پیشروی سریع نیروهای کره شمالی در صورت حمله به بخش جنوبی شوند.

بیشتر بخوانید: «میله های خداوند»؛ سلاح فضایی نیروی هوایی ایالات متحده با قدرت موشک بالستیک قاره پیما

جایگاه انسان در این چرخه

اکنون، ارتش ایالات متحده تلاش دارد یک میدان مین منطبق با پیمان اتاوا بسازد که یک سیستم شبکه ای جنگ افزاری باشد. در سال ۲۰۱۶، برنامه سیستم جایگزینی میدان مین گیتور چنین تشریح شد: «وقتی که نیروی متخاصم وارد یک میدان مین شبکه ای می شود، سنسورها و تجهیزات الکترونیکی این سیستم به نیروهای خودی هشدار می دهند که چیزی در میان میدان مین قرار دارد. سپس این نیروها در مورد دشمن بودن یا خودی بودن آن موجود تصمیم گیری کرده و برای منفجر کردن یا نکردن سیستم انفجاری ضد نفر وارد عمل می شوند».

سرهنگ اونیل ویلیامز، مدیر تولید این پروژه درباره آن چنین می گوید: « برنامه جایگزینی میدان مین گیتور بر روی سیستم های انفجاری شبکه ای و حفاظتی متمرکز است. سیستم های انفجاری شبکه سازی شده در چرخه خود یک عامل انسانی را دارند که شرایط را بررسی کرده و تشخیص می دهد که آیا سنسورهای انفجار توسط سرباز، غیزنظامی، خودرو یا حیوان فعال شده است یا خیر. به محض این که سرباز کنترل کننده عامل هشدار را تشخیص داد، می تواند برای از بین بردن تهدید اقدام کند یا ادامه عملیات را متوقف نماید». از دیدگاه نظامی، داشتن یک کنترل کننده انسانی در این چرخه زیاد هم دردسرساز نیست.

برخلاف باور عمومی، میدان های مین در گذشته نیز با این ذهنیت ساخته می شدند که همواره تحت کنترل و بازرسی باشند نه این که کاشته شده و به حال خود رها شوند زیرا این میدان های مین را در نقاطی برپا می کردند که تصور می شد نیروهای دشمن از آنجا وارد می شوند. مانیتورینگ انسانی مواد انفجاری شبکه سازی شده این کار را از راه دور از طریق یک خودرو زمینی کوچک و رباتیک، یک پرنده بدون سرنشین یا وب کم های نظامی انجام خواهد داد. یک سوال جذاب در مورد سیستم جدید گیتور این است که آیا سیستم انفجاری شبکه سازی شده یک سیستم تسلیحاتی کاملاً جدید است یا خیر؟

این سیستم را می توان یک سیستم ضد تانک دانست که بر سر راه نیروها زرهی در حال پیشروی دشمن کار گذاشته می شود. نیروهای خودی که این سیستم شبکه سازی شده را کنترل می کنند می توانند اجازه دهند تانک های دشمن وارد میدان شده و پس از ورود آن ها به عمق میدان مین، سیستم های انفجاری را فعال کنند که نابودی این تانک ها را در پی دارد. بدین ترتیب می توان از این سیستم به عنوان یک توپخانه موثر استفاده کرد. تنها تفاوت بین میدان مین متشکل از تله های انفجاری شبکه سازی شده و توپخانه در این است که توپخانه برای ریختن آتش بر روی تانک های دشمن به هویتزرهایی در آن حوالی نیاز دارد اما در این سیستم جدید سیستم انفجاری از قبل در میدان نبرد کاشته شده است و تنها باید صبر کرد تا در زمان مناسب آن را فعال و منفجر کرد.

بیشتر بخوانید: با تعدادی از پیشرفته ترین و مخرب ترین سلاح های آلمانی ها در دوران جنگ جهانی دوم آشنا شوید