شاید برای شما هم پیش آمده که به قصد خرید آب معدنی داخل مغازه ای رفتید اما دست آخر با یک کیسه پر از خوراکی های مختلف از مغازه بیرون آمدید و شاید حتی آب معدنی را از قلم انداختید، بنابراین دوباره به فروشگاه برگشتید و بالاخره آب معدنی ای که می خواستید را خریدید. اما چرا این اتفاق می افتد؟ این مسأله علتی روانشناختی دارد و تنها یک نمونه از مواقعی است که دست به خریدهای فکر نشده ای می زنیم که واقعا به آن ها احتیاج نداریم. در ادامه می خواهیم بببنیم چه می شود که گاهی خریدهای بی موردی می کنیم و چطور می توانیم جلوی این مسأله را بگیریم و حساب شده و درست خرید کنیم.
۱- اثر دایدروت
اثر دایدروت (Diderot Effect) به موقعیتی اطلاق می شود که بعد از خریدن یک چیز جدید، بقیه ی دارایی هایتان در مقایسه با این خرید جدید برایتان بی ارزش به نظر می رسند، در نتیجه تصمیم می گیرید دارایی های قبلی تان را هم با وسایل جدید جایگزین کنید. این یک پروسه ی پایان ناپذیر است چون هر چیز جدیدی که بخرید خیلی زود قدیمی خواهد شد و دوباره باید آن را با یک وسیله ی جدید جایگزین کنید.
راه مقابله: قبل از اینکه چیزی بخرید، سعی کنید متوجه شوید که چه هدف یا آرزو و انتظاری پشت خریدتان وجود دارد. برای مثال، می خواهید یک گوشی هوشمند بخرید که با آن با دیگران در ارتباط باشید و در کارهایتان کمک دست شما باشد یا به خاطر آنکه آرزوی ترفیع شغلی و درآمد بیشتر دارید؟ فکر نمی کنید خرید این گوشی جدید بیشتر در تغییر دیدتان نسبت به شغل تان تأثیر دارد؟
۲- اثر اسنوب
وقتی چیزی می خرید که انتخاب هر کسی نیست تا با بقیه متفاوت به نظر برسید و توجه دیگران را به خود جلب کنید، به این حالت اثر اسنوب (The snob Effect) گفته می شود. افرادی زیادی هستند که دوست دارند در مرکز توجه باشند و مثلاً خریدن یک لباس جدید، یکی از بهترین راه ها برای جلب توجه دیگران است.
راه مقابله: از کارهایی که در آن ها مهارت دارید و چیزهایی که باعث افتخارتان هستند یک فهرست تهیه کنید. نگران نباشید، به طور قطع این فهرست کوتاه نخواهد بود. پوشیدن لباس های خاص تنها راه جلب توجه دیگران نیست. شما با یک مکالمه ی جالب یا نشان دادن ویژگی های مثبت و خوشایند شخصیتی تان هم توجه دیگران را به خود جلب می کنید.
۳- اثر بندواگن
اثر بندواگن (Bandwagon Effect) دقیقا برعکس مورد قبلی است و زمانی رخ می دهد که چیزی را فقط به این دلیل می خرید که مد شده است و همه آن را دارند. ممکن است این وسیله اصلا مناسب شما یا سبک زندگی تان نباشد، با این حال شما آن را می خرید تا به روز باشید.
راه مقابله: قبل از اینکه چیزی را بخرید، از خودتان بپرسید چرا این وسیله را می خرید. شاید واقعا آن وسیله را دوست دارید و لازمش دارید، اما شاید هم فقط تحت تأثیر بقیه ی مردم قرار گرفته اید.
۴- خریدهایی برای آینده
همه ی مردم دوست دارند نسبت به آینده خوشبین باشند. به همین خاطر است که گاهی چیزهایی را برای آینده می خریم، مثل لباسی که دو سایز کوچک تر از سایز فعلی ما است تا به ما انگیزه دهد که وزن کم کنیم یا یک جفت کفش برای قرار عاشقانه ی رویایی مان در حالی که هیچ کسی در زندگی مان نیست.
راه مقابله: به خاطر داشته باشید که خریدن یک لباس جدید شما را لاغرتر، باهوش تر یا جذاب تر نمی کند. شما برای به دست آوردن این ویژگی ها باید روی خودتان کار کنید. هیچ وسیله ی گران قیمت یا شیکی شما را به آینده ی زیبایی که منتظرش هستید نزدیک تر نمی کند.
۵- خریدهای بدون برنامه ریزی
این حالت زمانی رخ می دهد که روز بدی داشته اید و تصمیم می گیرید چرخی در فروشگاه مورد علاقه تان بزنید یا به خاطر آنکه پاداش کاری مختصری گرفته اید با آن کمی خرید کنید. اما شادی ناشی از چنین خریدهایی خیلی زود از بین می رود چون چیزی که خریدید بعدها فراموش یا حتی باعث ناراحتی شما می شود چون پول زیادی خرج آن کردید.
راه مقابله: خریدهای بی مقدمه در نتیجه ی فقدان احساسات مثبت رخ می دهند. سعی کنید فعالیتی پیدا کنید که اوقاتی که حال روحی خوبی ندارید، خسته هستید و اضطراب دارید با احساسات منفی تان مقابله کند.
۶- ترفندهای بازاریابی ای که ناخودآگاه شما را هدف می گیرند
موسیقی گوشنواز، رنگ های گرم و رایحه های آشنا، همگی هنگام ورود به فروشگاه ها روی ما تأثیر می گذارند، حتی اگر متوجه آن ها نشویم. فضای داخل فروشگاه ها گرم و راحت است و معمولا بیرون فروشگاه از ویترین ها دیده نمی شود. در چنین فضایی احساس آرامش می کنیم، زمان را از یاد می بریم و شروع به خرید کردن می کنیم.
راه مقابله: وقتی به خرید بروید که گرسنه نباشید. در گوش تان هم هدفون بگذارید و آهنگ گوش دهید. این بهترین راه برای این است که گرفتار ترفندهای بازاریابی نشوید.
۷- حراج ها و تبلیغات
این رایج ترین دلیلی است که باعث می شود چیزهایی بخریم که به آن ها نیاز نداریم. مثلا فروشگاه ها سه جنس را به قیمت دو جنس می دهند یا مدتی محدود روی جنس هایشان تخفیف ۵۰ درصد می گذارند و از آنجایی که به نظر پیشنهاد خوبی می رسند چیزهایی می خریم که واقعا به آن ها احتیاج نداریم.
راه مقابله: جای نگهداری از وسایل تان را محدود کنید، مثلا یک کمد را به وسایل تان اختصاص دهید و مطمئن شوید که همه ی آن ها به اندازه ی کافی جا دارند و برای اینکه چیزهای بیشتری در کمد بگذارید وسایل تان را به هم فشرده نکرده اید.
۸- اجناس ارزان قیمت
ممکن است برای اینکه بتوانیم پول هایمان را پس انداز کنیم هنگام خرید وسایل مورد نیازمان انتخاب های ارزان تری داشته باشیم. وسایل با کیفیت گرچه قیمت بیشتری دارند اما سال ها قابل استفاده هستند اما اجناس ارزان قیمت خیلی زود خراب می شوند و از بین می روند و مجبور می شویم دوباره جنس جدیدی بخریم.
راه مقابله: شاید حالا بتوانید کمی از پول تان را پس انداز کنید اما احتمالا در آینده مجبور می شوید پول بیشتری خرج تعمیر وسیله ی ارزان قیمت تان یا خرید یک وسیله ی جدید کنید. وقتی چیزی می خرید، به جای قیمت، به کیفیت آن دقت کنید.
۹- تکنیک های فروشنده ها برای مجاب کردن مشتری
بسیاری از فروشنده ها می دانند که چطور اعتماد شما را به خود جلب کنند. آن ها به شما می گویند که کدام جنس فروشگاه شان خیلی خوب نیست و کدام کیفیت بهتری دارد. آن ها ادعا می کنند که کیفیت همه ی جنس هایشان را می دانند و حتما جنسی دارند که به دردتان می خورد و همان چیزی است که آرزویش را دارید. وقتی گرفتار این ترفندها شوید در نهایت می بینید که مثلا به جای یک دست لباسی که قصد خریدش را داشتید، ده دست لباس خریده اید.
راه مقابله: همیشه به خاطر داشته باشید که قصد خریدن چه چیزی را دارید. قبل از خرید، در مورد آن تحقیق کنید تا از فروشنده ها کمتر سؤال کنید. در اغلب موارد، مشتریانی گرفتار ترفندهای فروشنده ها می شوند که نمی توانند تصمیم بگیرند کدام جنس را بخرند. مجاب کردن چنین افرادی برای خرید کردن کار ساده تری است. یک راه دیگر این است که به همراه دوستان تان به خرید بروید چون تحت تأثیر قرار دادن همه ی شما کار سخت تری است.
۱۰- ترس های ما
خیلی اوقات ممکن است با دلیل یا بی دلیل احساس نگرانی کنیم و البته این طبیعت ذهن ما است و مسأله ی عجیبی نیست. وقتی هنگام خرید با جنسی مواجه می شوید که قصد خریدش را نداشتید، ممکن است با خودتان فکر کنید که شاید دفعه ی دیگر پول کافی برای خرید این وسیله نداشته باشید، در نتیجه تصمیم می گیرید که آن را بخرید. یک دلیل دیگر این مسأله می تواند این باشد که در دوران کودکی پدر و مادرتان دائما به شما نه می گفتند.
راه مقابله: اگر قرار باشد به کشور دیگری مهاجرت کنید، چه چیزهایی با خودتان می برید؟ طبیعتا چیزهایی که می برید خیلی زیاد نیستند و فقط وسایلی هستند که واقعا به آن ها احتیاج دارید، بنابراین وسایلی که باقی می مانند ضروری نیستند. بهتر است پول تان را خرج سفر یا کارهای جالبی کنید که حس های مثبت تر و ماندگارتری به شما می دهند.
بدون نظر