مطالعات خلیج فارس : آشنایی با منابع و سرفصل های کارشناسی ارشد

مطالعات خلیج فارس (Persian Gulf Studies) از جمله گرایش های پرطرفدار و محبوب تاریخ در منطقه خاورمیانه است که هم در دانشگاه های داخل کشور و هم خارج از ایران، فرصت های تحصیلی و بورسیه فراوانی را در اختیار محققان قرار می دهد. مرکز مطالعات خلیج فارس هم منبع خوبی برای آشنایی با محققان این عرصه در داخل و خارج از کشور است.

آشنایی با سرفصل ها و منابع رشته کارشناسی ارشد تاریخ: گرایش مطالعات خلیج فارس در این گفتار مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. یکی از رشته هایی که در آزمون کارشناسی ارشد علوم انسانی در گروه تاریخ میتوان انتخاب کرد، گرایش تاریخ مطالعات خلیج فارس است. این گرایش یکی از گرایش های ۹ گانه است که میتوان در زیر گروه تاریخ ادامه تحصیل داد. دیگر گرایش های تاریخ را در فهرست زیر مشاهده کنید که برای کسب اطلاعات بیشتر به سرویس دانستنی های روزیاتو مراجعه کنید.

• کارشناسی ارشد تاریخ گرایش تاریخ اسلام
• کارشناسی ارشد تاریخ گرایش ایران باستان
• کارشناسی ارشد تاریخ گراش تاریخ انقلاب اسلامی
• کارشناسی ارشد تاریخ گرایش تاریخ ایران اسلامی
• کارشناسی ارشد تاریخ گرایش اسناد و مدارک آرشیوی و نسخه شناسی
• کارشناسی ارشد تاریخ گرایش مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز
• کارشناسی ارشد تاریخ گرایش تاریخ تشیع
• کارشناسی ارشد تاریخ گرایش تاریخ عمومی جهان

اگر شما دانشجوی گرامی خواستار تحصیل در این گرایش ها در دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی کشور هستید و با پرسشی روبرو شدید، سوالات خود را به صورت کامنتی در اختیار کارشناسان ما قرار دهید. در گزارش امروز با ما همراه باشید.

سوالات متداول برای علاقمندان به تحصیل در رشته مطالعات خلیج فارس

• آیا با ضرایب و درصدهای قبولی و تراز پذیرفته شدگان این گرایش در آزمون های سال قبل آشنایی دارید؟
• آیا به عنوان فارغ التحصیل رشته های فنی و مهندسی قصد تحصیل در رشته مطالعات خلیج فارس را دارید؟
• آیا به عنوان دانش اموخته رشته های علوم انسانی قصد تحصیل در رشته تاریخ را دارید؟
• آیا با فرصت های کارآموزی دانشجویان این رشته در موزه های کشور آشناییت دارید؟
• آیا قصد ادامه تحصیل در رشته مطالعات خلیج فارس در مقطع دکترا داخل کشور دارید؟
• آیا میخواهید با فرصت های بورسیه تحصیلی دانشگاه های جهان در حوزه تاریخ ایران معاصر استفاده کنید؟
• آیا قصد ادامه تحصیل در رشته دکترا مطالعات خلیج فارس در دانشگاه های آمریکای شمالی دارید؟
• آیا با منابع و کتاب های به روز رشته مطالعات خلیج فارس در داخل و خارج از کشور آشنا هستید؟
• آیا میدانید چه موسساتی در داخل و خارج از کشور در حوزه مطالعات خلیج فارس (PERSIAN GULF STUDIES) مشغول به فعالیت هستند؟

حتما بخوانید: درباره ۱۰ اردیبهشت، روز ملی خلیج فارس

تعریف رشته مطالعات خلیج فارس

گرایش مطالعات خلیج فارس از جمله شاخه های دانش تاریخ و نمونه ای از گرایش علمی بین رشته ای در حوزه مطالعات علوم انسانی است. توضیح اینکه در ترکیب دروس این رشته به آن بخشی از علوم کمکی تاریخ و از ان جمله علوم سیاسی و اقتصادی و روابط بین الملل نیز توجه شده  است که این امر موجب شده تا این گرایش به ماهیت بین رشته ای نزدیک تر شود.

ضرورت تحصیل در رشته مطالعات خلیج فارس

تحولات سیاسی یک دهه اخیر در مناطق خلیج فارس و دریای مازندران و شکل گیری موقعیت سیاسی جدیدی در بخش های شمالی و جنوبی کشور، نیاز و ضرورت فراوانی را در زمینه مطالعات منطقه ای به ویژه در نواحی مذکور به وجود اورده است. شکل گیری کشورهای جدید در حاشیه دریای مازندران و تحولات و دگرگونی های اخیر در خاورمیانه و تاثیرات آن بر موقعیت سیاسی خلیج فارس موجب شده است تا مطالعات منطقه ای این دو ناحیه، ضرورت و نیاز اساسی حوزه پژوهش های تاریخی و تمدنی به ایجاد رشته های تخصصی مطالعات خلیج فارس و آسیای میانه و قفقاز را بیش از پیش نمایان سازد.

توانایی دانش اموختگان رشته کارشناسی ارشد مطالعات خلیج فارس

• پژوهش متخصصان مورد نیاز دستگاه هایی که به نحوی با اهداف طرح حاضر مرتبط هستند.
• تربیت نیروهای متخصص داخلی در حوزه های مطالعاتی منطقه ای و از جمله کشورهای حاشیه خلیج فارس و دریایی مازندران و ایجاد بستر مناسب جهت توسعه مطالعات منطقه ای در کشور
• تربیت نیروهای متخصص داخلی در زمینه منابع آرشیوی و به وجود آوردن زمینه تحقیقات علمی با موضوع بازشناسی اسناد و مدارک تاریخی ایران
• ایجاد زمینه مناسب جهت تربیت متخصص داخلی که بتوانند مطالعات تاریخی منطقه ای را از دریچه دانش بومی و با در نظر داشتن اصل حفظ منافع ملی مورد بررسی قرار دهند.

طول دوره رشته مطالعات خلیج فارس

طول دوره در سه ترم متوالی دروس عمومی و تخصصی  است و بعد با اخذ موضوع در نیمسال باقیمانده پایان نامه تحصیلی اش را ارائه میکند. دانشجویانی که از دروس غیر هم گروه در این رشته پذیرش می شوند موظف به گذراندن ۱۸ واحد جبرانی است.

نحوه پذیرش دانشجو و مواد و ضرایب امتحانی رشته مطالعات خلیج فارس

• تاریخ ابران باستان ضریب ۱
• تاریخ ایران اسلامی ضریب ۲
• زبان عربی ضریب ۱
• تاریخ اسلام ضریب ۱
• تاریخ جهان ضریب ۱
• زبان انگلیسی ضریب ۲

فهرست دروس عمومی رشته مطالعات خلیج فارس

• شناخت روش های تحقیق در تاریخ
• نقد و بررسی متون تاریخی
• فلسفه تاریخ
• زبان عربی
• زبان خارجی
• تاریخ تمدن و فرهنگ اسلامی (با تکیه بر تاثیر متقابل ایران و اسلام)

فهرست دروس تخصصی گرایش تاریخ مطالعات خلیج فارس

• جغرافیای تاریخی و دگرگونی های ترکیب انسانی و قومی خلیج فارس
• تاریخ تحولات سیاسی خلیج فارس از صفویه تا پایان قاجاریه
• مناسبات ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس در اوار تاریخی
• تاریخ تحولات اقتصادی خلیج فارس با تکیه بر نقش نفت در دوران معاصر
• حضور قدرت های خارجی در خلیج فارس و مناسبات سیاسی اقتصادی انان با کشورهای منطقه
• سیاست و حکومت در کشورهای حاشیه خلیج فارس

فهرست دروس جبرانی رشته  مطالعات خلیج فارس

• کلیات جغرافیا
• تاریخ معاصر ایران از مشروطه تا کودتای ۲۸ مرداد
• تاریخ تحولات ایران از قاجار تا مشروطه
• خلیج فارس و کشورهای همسایه
• کلیات مبانی علم تاریخ

سرفصل درس روش های تحقیقی در تاریخ

• تعریف تاریخ
• انواع پژوهش های تاریخی شامل تاریخ توصیفی و تحلیلی و هستی شناسی تاریخی و معرفت شناسی تاریخی
• روش تحقیق در تاریخ توصیفی و روش تحقیق در تاریخ تحلیلی
• مراحل پژوهش تاریخی شامل طرح مساله و پرسش های اصلی و فرضیه ها و پرسش های فرعی و تعریف

منابع

• کتاب روش تحقیق در تاریخ نگاری- دانشگاه ملی ایران- نوشته جهانگیر قائم مقامی
• کتاب مقدمه ای بر روش تحقیق در تاریخ- ترجمه اوانس اوانسیان- نشر اساطیر ۱۳۶۲
• کتاب مقدمه ای بر روی تحقیق در علوم اجتماعی – نوشته بهروز نبوی- نشر فروردین ۱۳۷۳
• کتاب روش های پژوهشی در تاریخ- نوشته ساماران- نشر استان قدس ۱۳۷۰

سرفصل درس نقد و بررسی متون تاریخی

هدف از این درس، کسب مهارت در نقد متون تاریخی و توانایی برای استفاد درست و دقیق از منابع برای شناخت تحولات و رخدادهای تاریخی

• نقد و بررسی متون و منابع اصلی در دوره های مختلف تاریخی از نظر سبک
• روش تاریخ نویسی و چگونگی رویکرد به حوادث و تحولات تاریخی و شناخت و نقد راویان روایات و انواع روایات تاریخی در متون مختلف

منابع

• کتاب سبک شناسی با تاریخ تطور نثر فارسی – نشر امیرکبیر- محمد بهار- ۱۳۳۷
• کتاب تاریخ زبان فارسی = نوشته دکتر ناتل خانلری- نشر بنیاد فرهنگ ایران
• کتاب نقد ادبی- نوشته دکتر حسین زرین کوب- نشر دانشگاه پیام نور ۱۳۷۹

سرفصل درس فلسفه تاریخ

هدف از این درس اشنایی با فلسفه نظری تاریخ و فلسفه علم تاریخ و شناخت نظریه های مختلف درباره فلسفه تاریخ است.

• فلسفه تاریخ
• تعریف مفاهیم
• فلسفه های نظری تاریخ
• قدمت و تاریخچه نظریه های فلسفه تاریخ شامل فلسفه تاریخ در ادیان باستاانی ایران
• فلسفه تاریخ در متون مذهبی
• فلسفه تاریخ ابن خلدون

منابع

• کتاب کهن ترین سرودها و متن های ایرانی- نشر مروارید- ۱۳۷۰
• کتاب تحقیق مختصری در آیین زرتشت نظریه اصول و عقاید – نوشته محمد رضوی

سرفصل درس زبان عربی

هدف از این درس، کسب مهارت برای قرائت و ترجمه متون اصلی تاریخی به زبان عربی و استفاده از انها در پژوهش های تاریخی.

• قرائت متون تاریخی و کسب مهارت در ترجمه آنها
• بالا بردن مهارت دانشجو در قرائت و ترجمه از طریق انتخاب متونی نظیر اخبار الطوال و تاریخ الرسل و الملوک

منابع

• کتاب اخبار الطوال- نوشته داود دینوری- نشر بنیاد فرهنگ ایران
• کتاب تاریخ پیامبران و شاهان- نوشته حمزه اصفهانی نشر امیرکبیر سال ۱۳۶۷

سرفصل درس کتاب زبان خارجی

هدف از این درس، کسب مهارت برای قرائت و ترجمه متون تاریخی به زبان انگلیسی و استفاده از انها در پژوهش های تاریخی.

قرائت و ترجمه متون تاریخی به زبان انگللیسی متناسب با گرایش تخصصی دانشجو. آشنایی با اصطلاحات و برگردان های تاریخی در زبان خارجی.

سرفصل درس تاریخ تمدن و فرهنگ های اسلامی

• مشخصات فرهنگ و تمدن ایرانی
• تحول دانش مسلمانان در برخورد با تمدن های پیرامونی
• تاثیر متقابل فرهنگ و تمدم ایرانی در فرهنگ و تمدن اسلامی
• علوم و فنون گوناگون در تمدن اسلامی
• سهم ایرانیان در رشد و شکوفایی علوم اسلامی
• مفاخر علمی و فرهنگی در جهان اسلام به ویژه حوزه جغرافیایی ایران

منبع

• کتاب تاریخ الیعقوبی – نوشته الیعقوبی احمد بن ابی یعقوب- نشر ییروت دار صادر ۱۳۷۹

سرفصل درس جغرافیای تاریخی و دگرگونی های ترکیب انسانی و قومی خلیج فارس

هدف از این درس، شناخت خصایص جغرافیایی طبیعی و اقتصادی و انسانی و اهمیت محیط زیست خلیج فارس است.

• ویژگی های زمین شناختی خلیج فارس
• شبکه راه ها و خطوط دریایی خلیج فارس
• مسیرهای کاروانی در نواحی پس کرانه ای خلیج فارس
• خلیج فارس در متون جغرافیایی و تاریخی و تحولات مراکز سکونت گاهی در حاشیه خلیج فارس
• بناد مهم خلیج فارس در ادوار مهم تاریخی
• ارتباطات بازرگانی خلیج فارس در مسیر اقیانوس هند و شرق آفریقا
• بررسی تاریخی حضور اقوام و تیره ها و نژادهای گوناگون در نواحی پس کرانه ای خلیج فارس و سهم آنان در تحولات سیاسی و اقتصادی منطقه از دیرباز تا عصر حاضر
• بررسی تاریخی سواحل عربی حد فاصل راس الحد تا کویت و سواحل ایرانی حد فاصل بصره تا گوادر و قوم شناسی منطقه ای در سواحل خلیج فارس

منبع

• کتاب معجم البلدان- نوشته شهاب الدین ابو عبدالله یاقوت بن عبدالله الورمی- ترجمه علی نقی منزوی- نشر سازمان میراث فرهنگی ۱۳۸۰

سرفصل درس تاریخ تحولات سیاسی خلیج فارس از آغاز تا دوره صفویه

هدف از این درس، شناسایی تحولات سیاسی مناطق هم جوار از خلیج فارس در دوره اسلامی از ورود اسلام تا دوره صفویه.

• تقسیم بندی ادواری تحولات سیاسی خلیج فارس در دوره های مختلف شامل خلیج فارس در دوره ایلامی و دوره هخامنشیان و دوره اشکانیان و دوره ساسانیان و دوره آل بویه و دوره ملوک کیش و ملوک هرمز

منبع

• کتاب تجارب الامم- نوشته این مسکویه – نشر سروش ۱۳۶۹

سرفصل درس تاریخ تحولات سیاسی خلیج فارس از صفویه تا پایان قاجاریه

شناسایی تحولات سیاسی مناطق همجوار خلیج فارس از عصر صفویه تا روزگار قاجار است.

• خلیج فارس در دوره صفویه شامل دوره اول
• دوره دوم: شاه عباس و تجارت دریایی
• دوره سوم از شاه عباس تا نادر شاه افشار
• خلیج فارس در دوره نادر شاه افشار و نیروی دریایی ایران و توسعه قدرت دریایی
• خلیج فارس در دوره قاجاریه و مساله بحرین در روابط ایران و انگلیس و مساله حاکمیت ایران بر جزایر خلیج فارس
• دریانوردی ایرانیان

منبع

• کتاب تاریخ دریانوردی ایرانیان- کشتریانی کلی آریا
• کتاب تاریخ زندیه تهران- نوشته هادی هدایتی- دانشگاه تهران ۱۳۳۴
• سرفصل درس مناسبات ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس در ادوار تاریخی

هدف از این درس، بررسی روابط سیاسی ایران با کشورهای کویت و عربستان و قطر و امارات و عمان و بحرین.

• بررسی سوابق سیاسی و روابط ایران و قبایل حاشیه خلیج فارس
• سواحل متصالح و روابط با ایران
• روابط تاریخی ایران و عربستان سعودی در دوره اول: مساله وهابیت در روابط خارجی ایران عصر قاجار
• روابط ایران و کویت
• روابط ایرن و قطر
• روابط ایران و امارات
• روابط ایران و عمات

منبع

• کتاب گزیده اسناد خلیج فارس – نشر وزارت امور خارجه – ۱۳۷۴
• کتاب تاریخ روابط بازرگانی و سیاسی انگلیس و ایران از دوران فرمانروایی مغولان تا پایان عهد قاجاریه

سرفصل درس تاریخ تحولات اقتصادی خلیج فارس با تکیه بر نقش نفت در دوران معاصر

هدف از این درس، مطالعه و شناخت اهمیت اقتصادی خلیج فارس در اعصار مختلف تاریخی ، روابط تجاری با کشورهای عمده جهان از دیرباز  تا کنون، روابط بازرگانی خلیج فارس با اقیانوس هند و کشورهای شبه قاره و چین و اروپا و شرق آفریقا . مطالعه منابع نفت و انرژی در سواحل خلیج فارس و تاثیر آن بر تحولات سیاسی و اقتصادی و اجتماعی کشورهای حوزه خلیج فارس. اهمیت صادرات نفت و گاز از منطقه به اروپا و امریکا.

• تجارت دریایی
• دوره عصر استعمار
• عصر اکتشافات نفتی
• بررسی تجارت سنتی خلیج فارس با حوزه های هم جوار اقیانوس هند و شرق دور از دیرباز تا کنون
• تاثیر حضور استعمارگران بر اقتصاد خلیج فارس و بررسی تغییرات بر آیند حضور آنان در صحنه اقتصادی منطقه

سرفصل درس حضور قدرت های جهانی در خلیج فارس و مناسبات سیاسی و اقتصادی انان با کشورهای منطقه

هدف از این درس شناسایی روند حضور قدرت های خارجی در خلیج فارس و آثار و نتایج سیاسی و اقتصادی حضور این قدرت ها در تحولات منطقه.

• تحولات سیاسی خلیج فارس در آستانه قرن ۱۶
• پرتغالی ها و خلیج فارس
• رقابت های استعماری انگلیس و پرتغال در آستانه قرن هفدهم میلادی
• عصر رقابت هلند و انگلیس
• تحولات سیاسی قرن نوزدهم میلادی در خلیج فارس
• انگلستان و خلیج فارس در قرن ۱۹ و نیمه اول قرن ۲۰

سرفصل درس سیاست و حکومت در کشورهای حاشیه خلیج فارس

آشنایی با ساختار قدرت سیاسی در کشورهای حاشیه خلیج فارس

• ساخت قبیله ای در قدرت سیاسی طوایف عربی
• اتحادیه های قبیله ای حاشه خلیج فارس
• اتحادیه سواحل متصالح به عنوان نخستین اتحادیه قبیله ای خلیج فارس
• زوال امپراطوری عثمانی و مساله ناسوینالیسم عربی
• تحولات خاورمیانه پس از جنگ جهانی اول
• شکل گیری کشورهای عربستان سعودی و عراق
• تحولات سیاسی خلیج فارس در دهه هفتاد میلادی و شکل گیری کشورهای کویت و قطر و امارات
• بررسی تطبیقی ساختار تحولات سیاسی و حکومت در کشورهای حاشیه خلیج فارس

دانشجویان گرامی اگر خواهان تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا مطالعات خلیج فارس هستید، از فرصت های تحصیلی با بورس در دانشگاههای مختلف دنیا در حوزه تاریخ، گرایش مطالعات خلیج فارس استفاده کنید.

• برای تحصیل در گرایش های تاریخ اسلام (ISLAMIC STUDIES) در دانشگاه های آمریکای شمالی، در اختیار داشتن GRE با نمره VERBAL ۱۶۰ به بالا از ۱۷۰ الزامی است.
• اگر قصد تحصیل در خارج از کشور در حوزه تاریخ را دارید، حتما حداقل ۱ مقاله در ژورنال های ISI منتشر کنید.
• بهترین راه برای آشنایی با اساتید بین المللی حوزه تاریخ اسلام، شرکت در کنفرانس های بین المللی این رشته است. اطلاعات بیشتر را در این سایت مشاهده کنید.
• تحصیل در مقطع دکترا در گرایش های مختلف مطالعات ایرانی و تاریخ خاورمیانه در سوئد و نروژ برای ایرانیان رایگان است.
• دانشگاه قطر و دانشگاه اکسترر انگلستان ، مقطع دکترا رشته مطالعات خلیج فارس را ارائه میکند.
• مرکز مطالعات خلیج فارس دانشگاه اوکلاهاما آمریکا را در این نشانی دنبال کنید.

دنیای تحصیل وبورس در داخل و خارج از کشور را با مشاور گروپ دنبال کنید.