در دوره ای زندگی می کنیم، تمام طول روز، توسط اعلانات و صداهای مختلف تلفن هوشمند خود بمباران می شویم. تلفن های همراه هوشمند زنگ می زنند تا ما را بیدار کنند، ایمیل هایی به گوشی ما ارسال می شوند، اعلان هایی در مورد فعالیت ها یا پیام های همکاران و یا دوستانمان در آن طرف دنیا روی صفحه گوشی هایمان نقش می بندند و «دستیارهایی» که با صدای بی روحشان سکوت اطراف ما را به هم می زنند. این اعلانات و صداهای آزار دهنده و مخل در آرامش ما برایمان منطقی و عادی شده اند: ما می خواهیم که تکنولوژی در زندگی مدرن و شلوغ امروزی به کمکمان بیاید، تا قرار ملاقات ها و ارتباطات مهم‌مان را فراموش نکنیم.
اما بدنمان دیدگاه کاملاً متفاوتی دارد: این پیام ها و اخطارهای مداوم، هورمون های استرس را در ما به جنبش انداخته، واکنش طبیعی موسوم به مبارزه یا فرار را در ما فعال کرده ، ضربان قلب ما افزایش یافته، نفس نفس زدنمان تند تر شده، غده های ترشح عرقمان منفجر شده و ماهیچه های بدنمان منقبض می شوند. این واکنش ها برای این است که به ما کمک کنند از خطر فرار کنیم، نه اینکه به یک تماس یا پیامی که از طرف همکارمان دریافت کرده ایم پاسخ دهیم. در واقع ما و بدنمان برای زندگی اینچنینی ساخته نشده ایم. اپلیکیشن های مختلف در حال سود بردن از نیازهایی هستند که خودمان یا دیگران برای امنیت یا تعاملات اجتماعی‌مان تراشیده ایم و محققان به این نتیجه رسیده اند که چنین تکنولوژی هایی بسیار خطرناک و تهدید کننده هستند.
مطالعات نشان می دهد که ۸۹ درصد از دانشجویانی که مورد مطالعه قرار گرفته اند می گویند که گاه و بیگاه صدای توهمی لرزش گوشی های همراهشان را می شنوند که آن ها با به توجه فرا می خواند، در حالی که در حقیقت، گوشی‌شان زنگ نخورده است. ۸۶ درصد از یک جامعه تحقیقاتی در ایالات متحده گفته اند که به طور مدام اکانت های ایمیلی و رسانه های اجتماعی خود را چک می کنند و این موضوع استرس زیادی را به آن ها وارد می کند. دکتر رابرت لاستیگ، متخصص غدد درون ریز می گوید که اعلانات تلفن های همراه از طریق ایجاد یک مسیر حافظه ای استرس- ترس، به مغز ما می آموزند که همواره در معرض حضور مداوم استرس و ترس قرار داشته باشیم و چنین حالتی بدین معناست که کورتکس پیش پیشانی مغز، بخشی از مغز ما که با بسیاری از فعالیت های شناختی مهم ما سروکار دارد، دچار سردرگمی شده و در نهایت از کار بیفتد. لاستینگ می گوید: «در نهایت کارهای احمقانه ای از ما سر می زند و آن کارهای احمقانه ما را به دردسر می اندازند».
مغز ما در هر زمان تنها می تواند یک کار را انجام دهد
دانشمندان سال هاست چیزی را می دانند که اغلب افراد دوست ندارند آن را بپذیرند: انسان ها نمی توانند در زمان واحد چند کار را با هم انجام دهند. این موضوع تقریباً برای تمامی انسان ها صحت دارد: ۹۷.۵ درصد از انسان ها. دیگر ۲.۵ درصد توانایی های غیرطبیعی برای انجام دادن چند کار همزمان دارند. آن ها می توانند هنگام رانندگی با تلفن همراه خود صحبت کنند بدون این که توانایی خود برای دنده عوض کردن و توجه کافی به جاده را از دست بدهند. اما از آنجایی که از هر ۵۰ نفر تنها یک نفر چنین توانایی دارد، بقیه ما تنها می توانیم در یک زمان واحد روی یک کار یا چیز تمرکز داشته باشیم. این بدین معناست که هرگاه ما فعالیت هایمان را متوقف می کنیم تا به یک اعلان جدید از تلفن هوشمند همراهمان واکنش نشان دهیم، برای این وقفه ای که در فعالیتمان ایجاد شده بهایی را خواهیم پرداخت که به آن «هزینه سوییچ» گفته می شود.
گاهی اوقات سوییچ کرد. گاهی اوقات سوییچ کردن از یک کار (task) به کار دیگر تنها چند دهم ثانیه طول می کشد اما با توجه به این که در دنیای مدرن ذهن ما همواره در حال پینگ پنگ ایده هاست، در حال صحبت کردن با دیگرا هستیم یا تراکنش ها و اتفاقات روی تلفن همراه یا کامپیوترمان را بررسی می کنیم، هزینه سوییچ ما بسیار زیاد خواهد بود و باعث می شود که بسیار در معرض اشتباه قرار بگیریم. دیوید می یر، یک محقق حوزه روانشناسی که این تاثیر را مورد بررسی قرار داده می گوید که سوییچ کردن بین کارها می تواند تا ۴۰ درصد از ظرفیت تولیدی مغز ما را به خود اختصاص داده و در واقع تلف نماید. به گفته لوستیگ، هر گاه که سوییچ وظایف و کارها را انجام می دهیم، مقادیر زیادی هورمون استرس کورتیزول به خود تزریق می کنیم.
سوییچ کردن باعث می شود که بخش پیش پیشانی مغز ما که در عرصه تفکر و منطق فعال است به حالت خواب برود، میزان ترشح هورمون دوپامین در مغز افزایش یابد، هورمونی شیمیایی که نقش کلیدی در تهییج ما در زمینه جایزه و انگیزش دارد. به عبارت دیگر، استرسی که ما با تلاش برای انجام کارهای مختلف در یک زمان واحد در شرایطی که توان آن را نداریم، به بدن خود وارد می کنیم ما را ناخوش می سازد و باعث می شود که تعداد مزاحمت ها در حین انجام یک وظیفه خاص بیشتر شده و این مسئله به افزایش ترشح دوپامین منتهی شود که پس از مدتی این سیکل به شکلی بی پایان در بدن نهادینه می شود.
هر چه زمان استفاده از تلفن همراه بیشتر باشد مغز شما تنبل تر خواهد شد
مغز ما در هر لحظه توان پردازش مقدار اندک و محدودی اطلاعات را دارد، در حدود ۶۰ بیت در ثانیه. هر چه وظایفی که باید انجام دهیم بیشتر باشد، باید بیشتر خود را درگیر اختصاص دادن قدرت باارزش مغز خود به مهم ترین کارها کنیم. از این رو قابل درک است که در این شرایط بخواهیم بخشی از کارهای اضافی خود را به گوشی ها یا دستیارهای دیجیتالمان واگذار کنیم. اما شواهدی وجود دارد که نشان می دهند واگذاری وظایف مربوط به فکر کردن به ابزارهای دیجیتالمان می تواند باعث شود که مغز ما ناخوش تر و البته تنبل تر شود. محققان دریافته اند که افراد باهوش و دارای تفکر تحلیلی، در مقایسه با بقیه افراد کمتر به سراغ بخش موتورهای جستجوی تلفن های هوشمند خود می روند.
این بدان معنا نیست که استفاده از تلفن همراه هوشمند برای جستجو کردن باعث می شود که «احمق تر» شوید، بلکه سخن این است که این افراد باهوش کمتر برای این کار به سراغ تلفن های هوشمند خود می روند زیرا بیشتر از دیگران می دانند و نیازی به استفاده از بخش جستجوی تلفن همراه خود ندارند. اما رابطه بین تفکر تحلیلی کمتر و استفاده بیشتر از تلفن هوشمند ثابت شده است. همچنین ما می دانیم که خواندن اطلاعات جدید از روی تلفن همراه هوشمند می تواند بدترین و شاید خطرناک ترین راه برای یادگیری باشد. مطالعات نشان داده که افرادی که سعی می کنند اطلاعات مهم را در کتاب های چاپی، به جای صفحه تلفن هوشمندشان، جستجو کنند به درک عمیق تری از این اطلاعات می رسند و خود را با تفکر مفهومی بیشتری درگیر می سازند. مطالعات اخیر بر روی تعدادی از استفاده کنندگان تلفن های هوشمند در سوییس نشان داده که خیره شدن به صفحه نمایش وسایل دیجیتال شخصی می تواند به عصبی شدن و آشفتگی در مغز و دست هایمان منجر شود.
سال گذشته، روانشناسان و محققان عرصه کامپیوتر ارتباطی بالقوه و البته دردسرساز بین این دو یافتند: هر چه بیشتر روی ابزار هوشمند خود ضربه بزنید، کلیک کند، در رسانه های اجتماعی پست بگذارید و اسکرول انجام دهید، سیگنال های مغزی شما نیز پرسروصدا تر یا به عبارت دیگر دارای پارازیت بیشتری خواهند بود. این نتایج باعث شگفتی محققان شد زیرا وقتی یک کاری را برای دفعات زیاد و به صورت مکرر انجام می دهیم، در انجام آن کار بهتر، سریع تر و کارآمدتر می شویم. اما محققان بر این باورند که هنگام فعالیت در عرصه رسانه های اجتماعی اتفاقی متفاوت رخ می دهد: ترکیب فعالیت اجتماعی و استفاده از تفن های همراه هوشمند می توان فشاری بسیار زیاد به مغز ما وارد نماید. رفتار اجتماعی در رسانه های آنلاین اجتماعی به منابع و ارتباط بسیار زیادی بین مغز و انگشتان نیاز دارد که فشاری مضاعف و ترسناک را به طور ویژه به مغز وارد می نماید.
آیا استفاده از تلفن هوشمند در انظار عمومی باید تابو باشد؟
علیرغم این یافته های ترسناک، محققان نمی گویند که لذت بردن از اپلیکشن های مفید و دوست داشتنی به صورت اتوماتیک مخرب است اما می دانیم که انواع خاصی از استفاده از این ابزارها می تواند به سلامت مغزی ما آسیب وارد نماید. مطالعات ثابت کرده که حضور و فعالیت در فیسبوک می تواند باعث افسردگی در نوجوانان و جوانان شود. محققانی که به تحقیق در مورد سلامت عاطفی دانشجویان پرداخته اند رابطه ای مستقیم را بین این دو یافته اند: هر چه افراد بیشتر حساب فیسبوکی خود را چک کنند، احساس درماندگی و بدشانسی آن ها بیشتر خواهد بود. اما این پایان کار نیست زیرا بازی هایی مانند Fortnite یا اپلیکیشن هایی مانند توئیتر می توانند اعتیاد آور باشند و باعث می شوند که مغز شما مانند مغز یک معتاد شما را به زدن یک واحد دیگر تشویق نماید یا حالتی مانند خماری برای چک کردن این برنامه ها یا بازی ها را سبب شود.
اپلیکیشن های اعتیاد آور طوری ساخته شده اند که به مغز ما جایزه بدهند، یک افزایش سرخوشی قابل توجه که هنگام لایک شدن عکس یا کامنتی تایید آمیز زیر پست شما ایجاد می شود. مانند قمار، آن ها این کار را بر اساس یک برنامه از پیش تعیین نشده انجام می دهند که به آن «برنامه نسبت متغیر» گفته شده و گاهی اوقات مغز انسان برای دستیابی به آن دیوانه می شود. این تکنیک تنها در رسانه های اجتماعی مورد استفاده قرار نمی گیرد و در سراسر اینترنت شاهد استفاده از آن هستیم. هر چیزی که چنین حسی از جایزه یا سرخوشی را در ما ایجاد می کند باعث می شود که بیشتر و بیشتر بخواهیم و در واقع در حال خاراندن خارش های اعتیاد آور روی صفحات وسایل هوشمند خود هستیم، خاراندنی که خارش بیشتر و شدیدتر را در پی دارد.
بدون نظر