چگونه برای سال جدید برنامه‌ ریزی کنیم و به آن پایبند باشیم؟ [قسمت اول]

در نظر دارید برای سال ۱۳۹۸ خود برنامه‌ریزی کنید و اهداف جدیدی برای زندگیتان در نظر بگیرید؟ اغلب مردم در آستانه سال نو به چنین مساله‌ای می‌اندیشند، با اشتیاق زیاد اهدافشان را می‌نویسند و با خود عهد می‌کنند که به آن پایبند باشند. اما پس از چند هفته یا شاید کمتر، اغلبشان این هدف‌گذاری‌ها را به دست فراموشی می‌سپارند.

نکته قابل اشاره در مورد برنامه‌ریزی این است که نوشتن اهداف، می‌تواند شانس موفقیت در آنها را بالا ببرد.

برنامه‌ریزی برای سال جدید می‌تواند عددی، عنوانی یا مهارتی باشد. عددی یعنی اینکه مشخص کنید مثلا من تا پایان سال ۹۸ باید فلان قدر پس‌انداز یا سرمایه‌گذاری مالی داشته باشم. عنوانی یعنی که مثلا من باید در شش ماه اول سال سه سفر به سه منطقه کمتر دیده شده داشته باشم. برنامه‌ریزی مهارتی که شاید منطقی‌تر از دو مورد قبلی به نظر این است که من مهارت تازه‌ای بیاموزم، مهارت‌های کنونی خود را ارتقا دهم و مواردی از این دست.

البته برنامه‌ریزی مهارتی، بیشتر برای دورانی مفید است که هنوز در شغل و موقعیت خودت تثبیت نشده‌اید. هنوز باید به فکر این باشید که رزومه‌ی پربار‌تری داشته باشید. هنوز در فضای رقابتی هستید و احساس می‌کنید که افراد دیگر، اگر چند مهارت بیشتر از شما داشته باشند، جایگاه محکم‌تری نسبت به شما خواهند داشت.

اما فارغ از هر سه مورد ذکر شده در بالا، برنامه‌ریزی برای سبک زندگی را شاید بتوان مهم‌ترین هدف‌گذاری برای آغاز سال نو دانست؛ منظورمان ترک عادت‌های غلط و ساخت عادت‌های مفید اشت.

برای اینکه با روش‌های صحیح برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری موثر در سال جدید بیشتر آشنا شوید از شما می‌خواهیم تا نکاتی که در زیر نوشته‌ایم را با دقت بخوانید تا بدین ترتیب به جامعه کوچکی از مردم بپیوندید که پیروزمندانه اهدافشان را محقق می‌کنند.

۱- انتخاب برنامه‌ریزی مناسب با سبک زندگی خود

اگر بتوانید برنامه‌ریزی سال جدید خود را به گونه‌ای بنویسید که کاملا قابل اجرا و قابل درک باشد، شک نکنید که در محقق ساختن آن با مشکلات کمتری مواجه خواهید شد.

بر اساس آمار یک موسسه مدیریتی آمریکایی، یک‌سوم برنامه‌ریزی‌های سالانه‌ی افراد حتی به پایان اولین ماه از سال جدید هم نمی‌رسد و زودتر از تصور به فراموشی سپرده می‌شوند. دلیلش هم این است که این رزولوشن‌ها به صورت اصولی و صحیح نگارش نمی‌شوند. برنامه‌ریزی سالانه به دلیل یکی از موارد زیر ممکن است به سرانجام نرسد:

• برنامه‌ریزی سال جدید شما بر اساس خواسته دیگران یا جو حاکم بر جامعه نوشته شده و به شما اجبار می‌کند که خود را تغییر دهید.
• رزولوشنی که برای سال جدید خود نوشته‌اید کاملا گنگ و مبهم است.
• لیست برنامه‌ریزی چشم‌انداز منطقی و واقعی ندارد.

اهداف شما باید کاملا هوشمندانه باشند. این واژه اولین بار در نشریه مدیریتی آمریکایی در سال ۱۹۸۱ میلادی مطرح شد. منظور از برنامه‌ریزی هوشمندانه این است که ویژگی‌های زیر را در خود داشته باشد:

• خاص و ویژه باشد.
• قابل اندازه‌گیری باشد.
• قابل دستیابی باشد.
• مطابق بر محدودیت‌ها نوشته شده باشد.
• محدودیت‌های زمانی در آن لحاظ شده باشد.

برای اینکه با مفاهیم هر یک از موارد بالا آشنا شوید در زیر آنها را برایتان تفسیر کرده‌ایم:

خاص و ویژه باشد: لیست برنامه‌ریزی شما باید کاملا شفاف باشد. یعنی به جای اینکه در برگه خود بنویسید: «من می‌خواهم وزن خود را کم کنم»، به طور کاملا واضح و شفاف بنویسید که قصد دارید چند کیلوگرم از وزن خود را کاهش دهید؟ و این کار را در چه بازه زمانی باید به انجام برسانید؟ بر فرض مثال، برای خود تعیین کنید که من در عرض سه ماه اول سال باید ۷ کیلوگرم لاغر شوم. تعیین زمان و رقم دقیق باعث می‌شود به رزولوشن خود پایبند باشید.

قابل اندازه‌گیری باشد: این گزینه برای برنامه‌ریزی‌هایی همچون لاغری کاملا قابل درک است، اما باید بدانید قابل اندازه‌گیری بودن ممکن است به حذف برخی مسایل یا ترک برخی عادت‌ها مربوط باشد. به طور مثال، عادت دارید ناخن‌های خود را بجوید. برای ترک این عادت نادرست می‌توانید در روند برنامه‌ریزی خود هر چند وقت‌یکبار از رشد ناخن‌هایتان عکس بگیرید تا به طور کاملا شفاف و روشن ببینید که در حال ترک عادت ناخن جویدن هستید. در موارد دیگر می‌توانید با نوشتن، یادداشت‌برداری در موبایل یا حتی نصب اپلیکیشن مربوط به عادت نادرست خود، روند انجام آن را تحت نظر داشته باشید تا مطمئن شوید که در مسیر صحیح قرار دارید.

قابل دستیابی باشد: منظورمان از این گزینه این نیست که اهداف بزرگ برای خود تعیین نکنید. اما این را در نظر داشته باشید که اگر هدف تعیین شده بزرگ‌تر از توان شما باشد، در نهایت به انجام نخواهد رسید. مثلی هست که می‌گوید سنگ بزرگ نشانه نزدن است. مثال روند اشتباه این است که برای خود این هدف را مشخص کنید که در عرض ۵ سال آینده به اندازه کافی کسب درآمد کنید که پس از آن به طور کامل خود را بازنشسته کنید در حالیکه که هنوز در سن ۳۰ سالگی هستید! خب، کاملا شفاف است که این هدف‌گذاری واقعی و اصولی نیست. اما به طور مثال، پس‌انداز ایکس تومان در هر ماه یک هدف قابل دستیابی و صحیح بشمار می‌رود.

مطابق بر محدودیت‌ها نوشته شده باشد: باید توجه داشته باشید که برنامه‌ریزی شما برای سال جدید کاملا مطابق با سبک زندگی خودتان باشد و موضوعی باشد که برایتان از اهمیت زیادی برخوردار است. باید سعی کنید با دیدگاهی عاری از نفرت از خود، احساس ندامت و اشتیاقات شدید و هیجانی آن را بنویسید چون در غیر این صورت موفق نخواهید شد. با فکر کردن به اینکه چه چیزی واقعا برای شما و زندگی شما مفید و لازم است می‌توانید ساختار زندگی خود را تغییر دهید. در این مسیر افرادی پا به زندگی شما خواهند گذاشت که بسیار یاری‌رسان هستند و می‌توانند در ادامه راه تغییرات، نقش موثر و مفیدی داشته باشند.

محدودیت‌های زمانی در آن لحاظ شده باشد: همانند گزینه «قابل دسترسی بودن»، در زمان تهیه لیست برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری برای سال جدید به مقوله «زمان» توجه داشته باشید. زمان‌بندی در نوشتن برنامه باید بر اساس واقعیت‌ها و کاملا اصولی باشد. یکی از روش‌ها این است که اهداف بزرگ‌تر را به هدف‌های کوچک که زمان کوتاهی صرف تحققشان می‌شود تقسیم کنید و پله‌به‌پله به سوی هدف بزرگ حرکت کنید. برخی کارشناسان اعتقاد دارد که مثلا برای ساختن یک عادت مفید شما نباید برای دو ماه آینده برنامه ریزی کنید، بلکه باید به ۵ سال یا ۱۰ سال آینده فکر کنید. برخی برنامه‌ریزی‌ها را نمی‌توان با سرعت و در عرض چندین ماه به انجام رساند.

۲- تهیه لیست برنامه‌ریزی شخصی

هدف نهایی شما به طور ناگهانی و مثل جادو یکهو ظاهر نمی‌شود. برای اینکه بدانید چگونه پله‌به‌پله به هدف خود برسید نکاتی را برایتان نوشته‌ایم که مطمئنا به شما کمک خواهند کرد.

از آنجا هیچ‌کسی در زندگی نمی‌تواند بخوابد و صبح همه آنچه در ذهن دارد را به دست بیاورد، پس منطقی است که برای اهداف و آرزوهای خود در زندگی برنامه‌ریزی کنیم. اما این را هم باید به یاد داشت که در طول این مسیر ممکن است با موانع زیادی مواجه شویم.

زمانی که قصد ترک یا ساخت یک عادت را دارید توصیه می‌کنیم آن را به سه بخش اساس تقسیم کنید:

1. نشانه
2. عادت
3. پاداش

به طور مثال:

• عادت منفی:چک کردن بیش از حد اینستاگرام
• نشانه: احساس انزوا دارم. فکر می‌کنم با اطرافیانم قطع رابطه کرده‌ام.
• عادت: چک کردن گاه‌و‌بیگاه اینستاگرام.
• پاداش: احساس در ارتباط بودن دارم.
• روش تغییر دادن این عادت: به جای اینکه سرتان در موبایل باشد و دایم صفحه اصلی اینستاگرام را بالا و پایین کنید، بروید نزد یک دوست یا همکار و با او مکالمه حضوری داشته باشید.

اگر عادت بد شما به سلامت جسمی‌تان آسیب برساند چه؟

• عادت منفی: سیگار کشیدن
• نشانه: خسته‌ام.
• عادت: من روزانه یک عدد سیگار می‌کشم.
• پاداش: افزایش فعالیت‌های روزانه
• روش تغییر دادن این عادت: هر زمان که احساس می‌کنید نیاز به کشیدن یک نخ سیگار دارید، کار دیگری انجام دهید. مثلا قهوه بنوشید، تخمه یا میوه بخورید. کاری کنید که حواستان پرت شود و هوس سیگار کشیدن از سرتان بیفتد.

عادت‌های بد و منفی افراد مختلف با هم متفاوت است. به همین خاطر روش‌های ترک آنها هم به سبک زندگی و دیگر مسایل شخصی هر فرد بستگی دارد و نمی‌توان راهکار عمومی و کلی برای آن پیشنهاد داد.

اما به طور کلی این را در نظر داشته باشید روش ترک عادت بد یا روش ساخت عادت خوب باید شفاف و آسان باشد. سراغ راهکارهای دشوار نروید. مثلا اگر قصد دارید از سال آینده هر روز زمانی را به پیاده‌روی یا دو اختصاص دهید، اگر تاکنون این ورزش را انجام نداده‌اید بهتر است در روزهای اول، مسیر کوتاه و سرعت پایین برای پیاده‌روی خود تعیین کنید. سپس به مرور هم بر طول مسیر بیفزایید و هم سرعتتان را افزایش دهید.