پلاستیک ممنوع! احترام به محیط زیست در سفرهای نوروزی

بر اساس آمار رسمی، ایران با تولید ۵۰۰ هزار تن پلاستیک در سال، پنجمین کشور مصرف کننده پلاستیک در دنیا است. براین اساس ایران ۳ برابر متوسط جهانی پلاستیک مصرف می‌کند.

همچنین اعلام شده در سطح جهان، سالانه ۱۳ میلیون تن پلاستیک به اقیانوس‌ها ریخته می‌شود. ۹۳ درصد آب بطری‌ها و ۸۳ درصد آب شیر، حاوی ریز پلاستیک است. هر دقیقه یک میلیون بطری پلاستیکی خریداری می‌شود. ۵ تریلیون پلاستیک هر سال استفاده می‌شود و همه اینها در حالیست که بازگشت پلاستیک به محیط زیست ۱۰۰ سال زمان می‌برد.

به همین خاطر، امسال فعالیت اصلی فعالان محیط زیست در جهان بر موضوع پلاستیک و مبارزه با مصرف آن با شعار «مبارزه با آلودگی پلاستیکی» متمرکز بود. بخشی از شعارهای برنامه امسال محیط زیست سازمان ملل جمله زیر بود:

«استفاده نکنید، اگر بازیافتی نیست.»

عمده مصرف پلاستیک در بطری‌های آب، کیسه خرید، لیوان پلاستیکی، بسته بندی میوه‌ها و جلد سیگار است.

با توجه به حجم بالای تولید پلاستیک و آلودگی هر روزه محیط زیست حدود ۶۰ کشور در جهان برنامه‌های داوطلبانه و در مواردی اجباری را برای کاهش مصرف پلاستیک به اجرا گذاشته‌اند.

به طور مثال، دولت ایرلند از جمله کشورهایی بود که استفاده از پلاستیک در مغازه‌ها و سوپرمارکت‌ها را پولی کرد. با این برنامه مصرف کیسه در این کشور با کاهش چشمگیری مواجه شد.

کنیا نیز از جمله کشورهایی است که کیسه کاغذی را جایگزین کیسه پلاستیکی کرده است. استفاده، فروش یا تولید کیسه پلاستیکی در کنیا تا چهل هزار دلار جریمه نقدی یا تا چهار سال مجازات زندان را در پی دارد.

خوشبختانه در ایران هم در دو سال اخیر اقدامات مختلف مردمی در حوزه مقابله با مصرف کیسه پلاستیکی انجام شده است. از آن جمله دو سال پیش کمپین «نه به پلاستیک» در چند شهر ایران اجرا شد. از جمله در اصفهان که مردم به جای استفاده از پلاستیک از کیسه‌های پارچه‌ای استفاده کردند.

سال گذشته نیز کمپین «بی زباله ، از خودمان شروع کنیم» در شهرها و روستاهای مختلف ایران فراگیر شد. شاید این نخستین بار بود که برنامه اینچنینی از سوی دولت در سالهای اخیر ارایه می شد، مبدع این طرح کاوه مدنی بود.

همچنین آسیه اقدسی، مدیر اداره محیط زیست و انرژی شهرداری منطقه یک تهران، تیرماه سال گذشته از اجرای طرح توزیع کیسه‌های نان پارچه‌ای در نانوایی های شمال تهران با هدف آگاه‌سازی شهروندان در رابطه با کاهش استفاده از کیسه های پلاستیکی و حفظ محیط زیست در هفته بدون نایلکس خبر داده بود.

از سال گذشته در دزفول، شیراز، رشت و کرمانشاه نیز کیسه پارچه‌ای بین شهروندان توزیع شده است. برهمین اساس امسال در گناوه و خلخال استفاده از پلاستیک در نانوایی‌ها ممنوع شده است.

با تمامی این خبرهای خوب، فعالان محیط زیست بر این باورند که این طرح‌ها هنوز همه گیر نشده است و کاهش مصرف پلاستیک نیازمند آموزش است.

آموزش راهکارهایی برای کاهش مصرف پلاستیک

سعی کنید مصرف پلاستیک در زندگی روزمره خود را به حداقل برسانید. این کار در ابتدا سخت است اما به مرور به آن عادت خواهید کرد. برای شروع این کار ارزشمند می‌توانید از تکنیک‌های زیر کمک بگیرید.

۱- از خرید آب در بطری پرهیز کنید

به راحتی می توان بطری های قابل استفاده مجدد را جایگزین کرد و با این کار می توان پس‌انداز هم کرد. یک بار برای خرید یک لیوان هزینه کنید و هر بار همان لیوان را پر کرده و همراه خود داشته باشید. در سطح خیابان‌ها هم آبسردکن‌های زیادی وجود دارد که می‌توانید لیوانتان را پر کنید.

۲- از خرید قاشق و چنگال‌های پلاستیکی پرهیز کنید

اگر این امکان وجود داشته باشد که شما قاشق و چنگال غیر پلاستیکی را در خارج از خانه به همراه داشته باشید، به این معنا است که دیگر موقع صرف ناهار در محل کار یا فضای باز نیازی به استفاده از قاشق و چنگال پلاستیکی نیست. انواع و اقسام قاشق و چنگال‌های سفری را می‌توانید در فروشگاه‌های سنتی و اینترنتی پیدا کنید.

۳- کیسه خرید دوستدار محیط زیست همراه داشته باشید

برای خریدهای خود از کیسه‌های نخی و غیر پلاستیکی استفاده کنید. در سال‌های اخیر مدل‌های متنوع با قیمت‌های مناسب در بیشتر فروشگاه‌های ایران عرضه می‌شوند.

۴- محصولات بدون بسته بندی بخرید

اگر می‌خواهید میوه، سبزی، حبوبات خام خریداری کنید. از محصولات بدون بسته بندی استفاده کنید. محصولات در بسته بندهای پلاستیکی را نخرید تا کمتر پلاستیک تولید و به زباله تبدیل شود.

۵- از نی پلاستیکی کمتر استفاده کنید

نی‌های پلاستیکی یکی از ۱۰ موردی هستند که در سواحل پیدا می شوند. به نی های پلاستیکی نه بگویید.

پایین بودن قیمت تولید پلاستیک در ایران باعث بالا رفتن مصرف آن در این کشوره شده است. به طوری که اگر هر خانواده ایرانی فقط در هفته یک پلاستیک کمتر مصرف کند، سالانه ۸۱۶ میلیون کیسه پلاستیکی کمتر مصرف می‌شود.‌

خبر خوب: کرم پلاستیک‌خوار

محققان گونه خاصی از کرمی را کشف کرده‌اند که پلی تیلن، ماده تشکیل دهنده پلاستیک را خورده و هضم می‌کند. این اکتشاف می‌تواند دستاورد بزرگی برای حل مشکل زباله‌های تجزیه ناپذیر باشد.

محققان در دانشگاه کمبریج کشف کرده اند که لارو بید که موم کندوی عسل را می خورد هم می تواند پلاستیک را تجزیه کند.

سالانه حدود ۸۰ میلیون تن پلاستیک پلی اتیلن در اطراف جهان تولید می شود. از این پلاستیک برای تولید کیسه های خرید و بسته بندی مواد غذایی و سایر محصولات استفاده می شود اما تجزیه کامل آن در طبیعت می تواند صدها سال زمان ببرد. با این حال کرم پیله ساز بید (Galleria mellonella) می تواند ظرف کمتر از یک ساعت کیسه پلاستیکی را سوراخ سوراخ کند. بنابراین از این کرم در تجزیه پلاستیک می‌توان کمک گرفت.

دانشمندان امیدوارند با کشف فرایند عملکرد شیمیایی این کرم در هضم پلاستیک بتوانند راهی برای خلاصی از زباله پلاستیکی برنامه ریزی کنند تا به سمت نجات اقیانوس ها، رودها، و همه جنبه های طبیعت از عواقب غیرقابل اجتناب انباشت پلاستیک حرکت کرد.

با این حال نباید فقط به خاطر اینکه دانش تجزیه زیستی پلاستیک را کشف کرده ایم شروع به ریختن عمدی پلی اتیلن در محیط زیست کنیم.