اسناد خزانه اسلامی، همان اوراق بهادار است که با نام منتشر می شود و برای جبران بدهی و تعهدات مالی دولت به بنگاه ها و نهادهای خصوصی، منتشر می شود و هدف از این کار، تصفیه بدهی دولت به خاطر طرح های تملک دارایی سرمایه ای است. این اسناد، قیمت اسمی و تاریخ سر رسید مشخص داشته و به بستکاران (طلبکاران دولت) که در بخش خصوصی هستند، اعطا می شود.
در دنیا، اسناد خزانه (مثل اسناد خزانه که دولت آمریکا منتشر می کند)، به مبلغی کم تر از قیمت اسمی به خریدار فروخته می شود و از منابع مالی حالص از فروش، بدهی دولت جبران می شود. اما در ایران، به دلیل قانون بانکداری اسلامی بدون ربا، این اوراق صادر و به شکل مستقیم به طلبکار غیر دولتی واگذار می شود. دارنده اوراق برای فروختن آن، به بازار فرا بورس رفته و پس از دریافت کد بورس، نسبت به نقد کردن اوراق ودریافت وجه، اقدام می کند.
آیا اسناد خزانه اسلامی، بدون ریسک است؟
بله. اسناد خزانه اسلامی، ریسک نکول ضعیفی دارد و تقریبا بدون ریسک است. از طرفی، برای رفع نگرانی خریداران اوراق خزانه اسلامی نسبت به ایفای تعهدات ناشر (دولت) در قبال این اسناد، بدهی دولت در قبال این اسناد، در فهرست دیون ممتازه (بدهی با اولویت بالا) قرار دارد. خزانه داری کل کشور موظف است که پرداخت مبلغ اسمی اسناد خزانه اسلامی را در سررسید (maturity) تسویه کند. این تعهد نامه به امضا وزیر وقت اقتصاد و امور دارایی می رسد. پس، اسناد خزانه اسلامی، ریسک نکول (default risk) ندارد.
آیا اسناد خزانه اسلامی، ریسک نقد شوندگی دارد؟
ریسک نقدشوندگی اسناد خزانه اسلامی بسیار پایین است. علت چیست؟ علت این است که احتمال عدم فروش اوراق بهادار اسلامی، خیلی کم است. چرا که بازار فرا بورس است، بازاری بزرگ بوده و این اسناد، نقد شوندگی بالا با درآمد ثابت دارد و در بازاری با حجم معاملات روزانه چند هزار میلیارد ریال در روز، دارنده اوراق، می تواند نسبت به نقد کردن آن اقدام کند. پس، ریسک نقد شوندگی ضعیف دارد. سامانه استعلام اسناد خزانه اسلامی در این لینک در دسترس است.
بر خلاف برگه های سهم که امکان نقد کردنش با مجاز بودن نماد معاملاتی آن سهم در بازار بورس بستگی دارد، وضعیت بسته یا متوقف ندارد.
چه فرقی بین اسناد خزانه اسلامی با اوراق قرضه و اوراق مشارکت وجود دارد؟
فرق اسناد خزانه اسلامی با اوراق بهادار، در سررسید و پرداخت سود است. اسناد خزانه اسلامی، سر رسیدی کم تر از یک سال داشته و اغلب، سر رسید آن ها، به صورت چهار هفته، سیزده هفته، بیست و شش هفته و پنجاه و دو هفته است. در حالی که سررسید سایر اوراق بهادار، این گونه نیست.
آیا اسناد خزانه اسلامی، سود مشخص دارد؟
خیر. سودی، دارنده اوراق به صورت دوره ای دریافت نمی کند. سرمایه گذار، از ما به التفاوت قیمت خرید اوراق و ارزش اسمی دریافتی آن در سر رسید، نفع می برد. یعنی تفاوت قیمت در دو زمان. هر دارنده برگه خزانه اسلامی در تاریخ سر رسید، پول خود را از دولت دریافت می کند. چون درجه نقدشوندگی بالا دارد، وجه تمایز با دیگر استاد است.
مهم ترین فرق اسناد خزانه اسلامی با اوراق بهادار چیست؟
اسناد خزانه اسلامی، تاریخ سررسید بیش تر از ۱۲ ماه ندارد.
اسناد خزانه اسلامی، سود پرداختی ندارد.
اسناد خزانه اسلامی، ریسک نکول ندارد.
اوراق بهادار، سود پرداختی دارد.
اوراق بهادار، ریسک نکول دارد.
اوراق بهادار، تاریخ سر رسید بیش از ۱۲ ماه دارد.
هدف از انتشار اسناد خزانه اسلامی چیست؟
تسویه بدهی دولت به پیمانکاران
تسویه بدهی دولت به کلیه طلب کاران غیر دولتی
اعمال سیاست های انقباظی در اقتصاد
اجرای سیاست های پولی
تامین کسری بودجه سالانه
مدیریت بازار
کنترل نقدینگی
اعمال سیاست های کنترلی بانک مرکزی
مزایای انتشار اسناد خزانه اسلامی
کشف نرخ سود بدون ریسک مورد انتظار بازار در اقتصاد
بستر سازی به منظور توسعه ابزار های مالی
کمک به سیاست های پولی و مالی به منظور اعمال سیاست های مطلوب
حفظ استقلال مالی کشور و عدم نیاز به استقراض از خارج از کشور
عدم نیاز به استقراض از بانک مرکزی و ایجاد تورم.
معافیت مالیاتی اسناد خزانه اسلامی.
امکان معامله در بازار بورس و توسعه کسب و کار کارگزاری و اقتصاد بازار سرمایه
ضمانت پرداخت در سر رسید اسناد خزانه اسلامی
عهده دار ضمانت پرداخت در سر رسید اسناد خزانه اسلامی، وزارت امور اقتصادی و دارایی و ضامن پرداخت، خزانه داری کل کشور است. این خزانه داری، باز پرداخت اصل اوراق در سر رسید را طبق اصل «دیون ممتازه دولت»، تعهد می کند.
فرآیند پرداخت مبلغ اسمی اسناد خزانه اسلامی
برای پرداخت مبلغ اسمی اسناد خزانه اسلامی در سر رسید، سازمان برنامه و بودجه (سازمان مدیریت و برنامه ریزی سابق)، وجه مورد نیاز برای بازپرداخت ارزش اسمی اوراق را با توجه به زمان سر رسید، از طریق خزانه داری کل کشور به بانک عامل، انتقال داده و شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه، بر اساس اطلاعات آخرین دارنده اسناد خزانه اسلامی، ارزش اسمی اوراق را از طریق شعبه بانک، به حساب دارنده اوراق واریز می کند.
فرآیند انتشار و فروش اسناد خزانه
فرآیند انتشار و فروش اسناد خزانه، پیچیده نیست. گفتیم که وزارت امور اقتصادی و دارایی، به نمایندگی از دولت، اسناد خزانه اسلامی را منتشر می کند. این انتشار، بر اساس مجوز هایی است که مجلس در قالب بودجه سنواتی در بخش ردیف بودجه اختصاصی، در اختیار دولت قرار داده تا اوراق خزانه منتشر کند. پس از انتشار اوراق خزانه اسلامی، فرآیند زیر برای فروش طی می شود:
پیمانکاران، اسناد بدهی را دریافت می کنند.
هر دستگاهی، بر اساس اولویت پرداخت بدهی به بستانکاران، لیست پیمانکاران (بدهکاران) را به بانک معرفی می کنند.
بدهکاران به بانک رفته و بر اساس کد شهاب در سامانه نهاب، احراز هویت می شوند.
لیست بدهکاران، به فرا بورس اعلام می شود.
ظرف ۱۰ روز کاری، اطلاعات در سامانه معاملاتی فرا بورس ثبت شده و دارنده اوراق، می تواند نسبت به فروش اسناد خزانه اسلامی در فرابورس اقدام کند.
پس از فروش، ظرف ۷۲ ساعت، مبلغ به حساب دارنده اوراق از طریق یکی از ۱۰۶ کارگزار رسمی سراسر کشوربه قیمت روز واریز می شود.
یکی از اسناد خزانه قابل خریداری، اسناد خزانه بودجه ۹۶ تحت نماد اخزا ۶۰۴ است که هر برگش، ۹۴ هزار و ۵۱۸ تومان در ۷ مرداد۹۸ قیمت گذاری شد
چگونه اسناد خزانه اسلامی خریداری کنیم؟
به سامانه فرابورس رفته و با درج عبارت «خزانه» در باکس جستجو، لیست کاملی از اسناد خزانه قابل معامله را که عکس آن در تصویر زیر ارائه شده است را مشاهده کنید.
بدون نظر