فرق بورس با فرابورس چیست و کدام سود بیشتری دارد؟ [قسمت اول]

انقلاب بورس با رکورد زنی پی در پی شاخص کل

بورس با فرابورس، در تعداد بازارها، شفافیت و عملکرد سهام و دامنه نوسان قیمتی در ساعات معاملاتی و ضریب نقدشوندگی و ریسک خرید و فروش سهام و احتمال توقف نماد و میزان زیان انباشته سهام، تفاوت دارد.

بورس یا فرابورس؟ مساله این نیست! برای سهامدار حرفه‌ای، هر سهمی با تحلیل خوب و اشراف اطلاعاتی دقیق و تکنیک تابلوخوانی و روانشناسی بازار، در نقطه مناسب برای خرید خوب است (البته با رعایت حد ضرر) و فروش در نقطه مطلوب، مناسب است. حال چه سهام شرکت‌های بورسی باشد چه فرابورسی. این گفتار روزیاتو، تلاش می‌کند تا اطلاعات مطلوبی را در اختیار علاقمندان به سرمایه گذاری سهام در بورس و فرابورس ارائه کند.

در انتهای بخش دوم این گفتار هم پیشنهاد کردیم که حتی می‌توانید سهامدار شرکت بورس و شرکت فرابورس ایران باشید که شاید مطلع نبودید.

با ما همراه باشید.

حتما ببینید: ارزان ترین و مفت ترین سهام بازار بورس ایران در سال ۱۳۹۸

بازار فرابورس

بازار فرابورس، دارای پنج بازار است:

• بازار اول
• بازار دوم
• بازار سوم
• بازار ابزارهای نوین مالی
• بازار پایه

علت این تقسیم بندی، به نوع پذیرش شرکت‌های سهامی عام در بازار سرمایه ایران مرتبط است.  پذیرش شرکت‌های سهامی عام در بازار اول و دوم و پذیرش دیگر اوراق بهادار، در بازارهای نوین مالی است.

در بازار سوم فرابورس، به منظور عرضه یک‌جا و پذیره نویسی اوراق بهادار و بازار پایه به منظور درج نقل و انتقال سهام شرکت‌هایی که بر اساس الزام بند ب ماده نود و نه قانون برنامه پنجم پنج ساله توسعه کشور، مشمول ثبت نزد سازمان بورس و اوراق بهادار هستند، بوده و امکان پذیرش در یکی از بازارهای بورسی را ندارند.

چند مثال عینی

شرکت ذوب، در بازار دوم فرابورس است.  شرکتی با پتانسیل بازگشت به بازار اصلی و پیش بینی قیمتی ۸۰۰ تومان در بلند مدت.

شرکت صنایع دریایی ایران «خصدرا» در بازار پایه ب فرابورس است و بیش از یک دهه است که تجدید ارزشیابی دارایی ها نشده است.

شرکت ساپیا، در بازار فرعی بورس است با قیمت ۱۵۵ تومان در اواخر مرداد ماه نود و هشت.

بازار بورس

بازار بورس، به دو بازار اول و دوم تقسیم می‌شود. اگر شرکتی در بازار دوم، عملکرد خوبی نداشته باشد، یعنی صورت‌های مالی مبهم، گنگ، مجهول، انتشار اطلاعات خارج از زمان بندی عرف بازار و اطلاع رسانی ضعیف و شفافیت مالی نامنظم داشته باشد، به بازار دوم می‌رود.

اما اگر شرکتی در بازار دوم بورس، عملکرد مطلوبی از خود نشان دهد و شفافیت مالی بالا ارائه کند، به بازار اول برمی‌گردد. شرکت‌های بازار اول، معمولا در واچینگ لیست سهامداران بوده و تحلیل صورت‌های مالی با توجه به این‌که به واقعیت کارکردی شرکت نزدیک‌تر است، آسان‌تر خواهد بود.

نحوه انجام معامله در بورس و فرابورس

نحوه انجام معامله در بازار بورس و فرابورس، برای شما سهامدار، چه حقیقی یا حقوقی، فرقی ندارد. شما باید کد سهامداری از یکی از کارگزاری های ۱۰۶ گانه در ۳۱ استان کشور دریافت کرده و پس از ثبت اطلاعات هویتی خود در سامانه سجام، این کد را پس از تکمیل فرم‌هایی با ارائه رونوشت کارت ملی، دریافت کنید.

پس از دریافت کد بورس، ضوابط معاملات آنلاین را در قالب فرمی، مطالعه و امضا کرده تا با ارائه یک نشانی پست الکترونیک معتبر، کد کاربری و رمز عبور و شیوه  فعالیت در سامانه معاملاتی آنلاین کارگزاری خود را دریافت کنید. با داشتن کد کاربری و رمز عبور، قادرید تا هر زمان، وارد پروفایل خود شما و در ساعات معاملاتی (۹تا ۱۲:۳۰) نسبت به خرید و فروش سهام در بازار بورس و فرابورس اقدام کنید.

کارگزاران، نماینده و واسطه سازمان بورس با شما هستند و نسبت به خرید و فروش شما، کارمزدی دریافت می‌کنند. کارگزاران بورسی و فرابورسی، موظف هستند که قوانین بورس را رعایت کنند. مثلا اگر شما سهمی را در بازار بورس خریداری کردید و بیش از موجودی ریالی شما، خرید انجام شد، هزینه مربوطه از شما اخذ شود.

شرکت‌های کارگزاری فرابورس

این شرکت‌ها هم مجوز سازمان بورس و اوراق بهادار داشته و عضو کانون کارگزاران می‌باشند. انتخاب  بهترین کارگزار  فرابورس هم با توجه به معیارهای خوش نامی، ارتباط و تعامل خوب با سهامداران و تکریم  ارباب رجوع و مشتری مداری صورت می‌گیرد.

بازار بورس بهتر است یا فرابورس؟

همان‌طور که گفتیم، شفافیت صورت‌های مالی و اطلاع رسانی شرکت‌ها و انسجام گزارشات مالی در شرکت‌های فعال در بازار بورس و برگزاری دقیق و منظم مجامع در شرکت‌های بازار اول بورس، بهتر از شرکت‌های فرابورسی در رده‌های مختلف است. اما همه این‌ها دلیل نمی شود که ما صدها شرکت فعال در بازار فرابورس را نادیده بگیریم.

چرا که همین شرکت‌های فرابورسی، با تغییر اوضاع و تنظیم  بهتر صورت‌های مالی و افزایش سودآوری، بستر لازم برای ارتقا رتبه و جایگاه در بازار سرمایه ایران را بدست می‌آورند و به بازار اول بورس می‌روند. سهمی که از فرابورس به بازار اول بورس راه پیدا می‌کند، قیمت و جایگاه سهم و برندینگ شرکت ارتقا یافته و شمار سهامدارانش، افزایش نسبی خواهد یافت.

اما شما برای خرید و فروش سهام  در بازار بورس یا فرابورس، باید با توجه به فاکتور سود آتی، چشم اندازی که برای سبد خود در نظر گرفته‌اید، گروه و صنعتی که روی آن فعال هستید، بررسی صورت‌های مالی، تحلیل روانشناسی بازار و بررسی تابلو هر نماد در بازار بورس و فرابورس، نسبت به انتخاب سهم از یکی از این دو بازار، اقدام و پرتفولیو (سبد سهام) خود را طراحی  کنید.

توصیه می‌کنیم که حتی المقدرو، نه تمامی سهام پرتفو خود را از شرکت های بورسی انتخاب کنید، نه تمام آن‌ها را از شرکت‌های فرابورسی. توازن و تعادل و تناسب، هما­ن‌طور که در طراحی استایل و لباس اهمیت دارد، در طراحی سبد سهام نیز مهم  است. بهتر است، ترکیبی از سهام عالی در بازار بورس و فرابورس با چشم انداز طلایی در نگاه میان مدت و بلند مدت باشد.

برخی از شرکت‌های فرابورسی، با اعمال تغییرات بنیادین، شرایط بازگشت با بازار اول بورس را در آینده نه چندان دور دارند و این شم و اشراف اطلاعاتی شما است که تعیین کننده  انتخاب و شکار این سهام در کف قیمت و دریافت سودهای شیرینی در بلند مدت است.

مقایسه شرایط پذیرش سهام در بازارهای بورس و فرابورس

حداقل سرمایه ثبت شده شرکت

• تابلوی اصلی بازار اول بورس: ۱ هزار میلیارد ریال
• تابلوی فرعی بازار اول بورس: ۵۰۰ میلیارد ریال
• بازار دوم بورس: ۲۰۰ میلیارد ریال
• بازار اول فرابورس: ۱۰ میلیارد ریال
• بازار دوم فرابورس: ۱ میلیارد ریال

حداقل سهام شناور

• تابلوی اصلی بازار اول بورس: ۲۰ درصد
• تابلوی فرعی بازار اول بورس: ۱۵ درصد
• تابلوی بازار دوم بورس: ۱۰ درصد
• بازار اول فرابورس: ۱۰ درصد
• بازار دوم فرابورس: ۵ درصد

حداقل تعداد سهامداران در بازار بورس و بازار فرابورس

• در تابلوی اصلی بازار اول بورس: ۱۰۰۰ سهامدار حقیقی یا حقوقی
• در تابلوی فرعی بازار اول بورس: ۷۵۰ سهامدار حقیقی یا حقوقی
• در بازار دوم بورس: ۲۵۰ سهامدار حقیقی یا حقوقی
• در بازار اول فرابورس: ۲۰۰ سهامدار حقیقی یا حقوقی
• در بازار دوم فرابورس: حداقلی تعیین نشده است.

حداقل سابقه فعالیت مرتبط با شرکت در صنعت  مربوطه

• در تابلوی اصلی بازار اول بورس: حداقل ۳ سال فعالیت داشته باشد.
• در تابلوی فرعی بازار اول بورس: حداقل ۳ سال فعالیت داشته باشد.
• در بازار دوم بورس: حداقل ۲  سال فعالیت داشته باشد.
• در بازار اول فرابورس: حداقل ۲ سال از زمان بهره برداری یا ارائه خدمات گذشته باشد.
• در بازار دوم فرابورس: حداقل ۱ سال از تاسیس آن سپری شده باشد.

زبان انباشه

• شرکت های تابلوی اصلی بازار اول بورس: زیان انباشته نداشته باشد
• شرکت های تابلوی فرعی بازار اول بورس: زبان انباشته نداشته باشد
• شرکت های بازار دوم بورس: زبان انباشته نداشته باشد
• شرکت های بازار اول فرابورس: زبان انباشته نداشته باشد
• شرکت های بازار دوم فرابورس: برنامه عملیاتی مناسبی برای  خروج از شمول زیان انباشته ارائه  کند.

انقلاب بورس در راه است و شاخص کل، راه زیادی تا رکورد ۵۰۰ هزار واحد ندارد. زودتر، با «ذهن فریبکار» خود خداحافظی کنید و با یادگیری بازار سرمایه، با ۱ میلیون ریال به بازار آمده و خود را از سودهای شیرین بورس تا سال ۱۴۰۰، محروم نکنید. عصر بی حوصلگی و پنهان کردن طلا و سکه و ارز زیر بالش و چمدان گذشت . . .

بخش دوم این گفتار را هم  مطالعه کنید.

حتما بخوانید: چرا بعضی ها، کارمند و راننده مادام العمر می شوند؟