تفاوت‌ حساب‌های دائمی، مخلوط و موقتی در اسناد حسابداری و تنظیم دفاتر چیست؟

حساب های دائمی، مخلوط و موقتی با هم فرق می کند. در حسابداری، سند حسابداری، یک برگه است که حداقل یک تراکنش مالی شامل بدهکار و بستانکار روی آن ثبت شده و تاریخ داشته باشد. این سند، پس از امضاء مرجع ذیصلاح و صدور آن، امکان ثبت در دفاتر کل، معین و روزنامه را برای مودیان مشمول مالیات، خواهد داشت. امروزه با حسابداری کامپیوتری، هر سند حسابداری شامل دو article (کد حساب و مبلغ) بوده و شماره سریال و تاریخ دارد.

اما حساب چیست؟ حساب در واقع مشخص کننده وضعیت هر یک از اقلام حسابداری است. هر حساب، سه بخش دارد که شامل: عنوان، اطلاعات بدهکار و هم چنین بستانکار است. یعنی مبلغ مشخصی از طرف پرداخت کننده ای، به دریافت کننده داده می شود. بابت هم  مشخص می شود. عنوان حساب، نشان دهنده این واقعیت است که حساب مربوطه، به دارایی تعلق دارد یا بدهی یا حقوق صاحبان سرمایه یا درامد یا هزینه های جاری.

اصطلاحات حسابداری، طرف راست حساب، ستون بدهکاری و طرف چپ، ستون بستانکاری است. در اصطلاح حسابداری، درج رقمی در سمت راست یک حساب، یعنی حساب را بدهکار کردن و درج رقمی در سمت چپ، بستانکار کردن حساب است. مثلا شما ۲۰۰ میلیون ریال از یک سازمان یا موسسه طلب دارید. طلب شما، در حساب بستانکاری سازمان یا موسسه قرار می گیرد تا زمانی که پرداخت شود.

در تنظیم اسناد حسابداری ، مراقب گزارش صورت معاملات فصلی باشید تا دفاتر مردود نشود! اگر معامله در دفاتر باشد ولی در معاملات ارسال نشده باشد، فقط جریمه عدم ارسال معاملات فصلی تعلق میگیرد. اما اگر درآمد در گزارش صورت معاملات فصلی اعلام شده باشد و در دفاتر ثبت نشده باشد، کتمان درآمد بوده و اگر هزینه باشد، عدم ثبت رویداد مالی می شود که هر دو مورد باعث رد دفاتر می شود.

حساب های یک مودی مالیاتی را باید به سه دسته تقسیم بندی کرد که در ادامه معرفی می شود.

حساب دائمی

منظور از حساب دائمی، حساب هایی است که تغییر پذیر نبوده و موقتی نیست. در واقع این حساب ها، یک بازه زمانی مشخص مثلا یک سال مالی را تببین نکرده و معمولا مانده آن ها به دوره مالی بعد،  انتقال می یابد. حساب ترازنامه شرکت ها و موسسات، اعم از مسئولیت محدود،  سهامی خاص یا سهامی عام، از نوع حساب های دائمی می باشد.  در پایان هر دوره  مالی، اصطلاحا حساب های دائمی، مانده گیری می شود. مانده های جدید، هر رقمی که باشد، در ترازنامه پایان همان دوره، قید و ثبت می شود تا به دوره مالی بعدی، منتقل شود. این حساب ها، حساب های واقعی هستند.

 حساب های موقتی

دسته دیگر حساب ها، حساب های غیر دائمی یا همان حساب های موقتی است. به  این حساب ها،حساب های اسمی هم اطلاق می شود. با اتمام یک دوره مالی بسته شده، مانده آن ها به دوره بعدی، منتقل نمی شود. کلمه موقتی در این جا، به  معنی عدم  تداوم و ثبات است. در این حساب ها، در یک دوره مالی، طبقه بندی و محاسبه تغییرات حاصله در حساب حقوق صاحبان سرمایه، ایجاد شده و در طی این بازه زمانی، افزایش ها را نشان داده و از کاهش ها بری نیست. در پایان دوره مالی نیز بسته می شود و به همین خاطر، اطلاق موقتی، نشان از عدم پایداری آن ها دارد.

حساب  هایی که مربوط به صورت سود و زیان است، در فهرست حساب های موقتی قرار می گیرد. چون مانده حساب ها، از جمله  درآمد فروش، هزینه های مستقیم خرید، برگشت از فروش، تخفیفات نقدی و امثالهم،  به حساب خلاصه سود و زیان بسته می شود.  مانده حساب اخیر ، سود یا زیان ویژه دوره مالی است که به حساب سرمایه انتقال می یابد . در نتیجه در پایان دوره مالی ، مانده ای از این حسابها وجود ندارد که به دوره مالی بعد منتقل گردد.

حسابهای مخلوط

دسته سوم حساب ها می باشد که ترکیبی از حساب های موقتی و دائمی است و به آن ها حساب های مخلوط گفته می شود. در پایان هر دوره مالی، با توجه به تعدیلات، بخشی از مانده حساب که در فهرست حساب های موقتی قرار گرفته است، جدا شده و باقیمانده هر چقدر که باشد، در فهرست حساب های دائمی قید می شود و به ترازنامه پایان دوره  انتقال خواهد یافت.

در این جا ذکر ۲ نکته مهم  است:

• مانده حساب که در فهرست حساب های موقتی است بایستی به صورت سود و زیان انتقال پیدا کند. چرا که در محاسبه سود و زیان دوره مالی، موثر بوده و به حساب خلاصه سود و زیان بسته خواهد شد.
• پیش پرداخت های هزینه و هم چنین پیش دریافت های درآمد از جمله حساب های مخلوط به شمار می رود.

شما حسابدار گرامی در صورتی که نظر و دیدگاهی درباره حساب های موقتی، دائمی و مخلوط و ثبت آن ها در دفاتر روزنامه و کل دارید و ایرداتی از ممیزان مالیاتی بر این حساب ها مشاهده کردید، تجربه های ارزشمند خود را از طریق بخش کامنت با روزیاتو به اشتراک بگذارید. سهم مالیات از درآمد های دولتی در سال ۱۳۹۹ افزایش می یابد و مودیان مالیاتی کشور باید اصول حسابداری را بهتر از قبل فرا بگیرند تا مشمول جرایم نشوند.

حتما ببینید: راهنمای جامع ثبت شرکت مسئولیت محدود و سهامی خاص