امروز «جوجه های خود را بشمارید»: پاییز هزار رنگ، تمام شد

امروز ۳۰ آذر است، آخرین روز فصل هزار رنگ و هزار نقش پاییز. فصل عشاق و عاشق پیشه‌ها. عاشق بودن سخت است و عاشق ماندن سخت‌تر. پاییز، همان بهار عاشق شده است و فصل رمانتیک‌ها و قدم زدن در طبیعتی که قلم نقاشش، جادویی از رنگ و نقش را روی بوم طبیعت به تصویر کشید و جشنواره ای از زیبایی ها را در آستانه زمستان سفید و سرد، به ارمغان آورد. پاییز چه زیباست، مهتاب زده تاج سر کاج، پاشویه پر از برگ خزان دیده زرد است.

آخر پاییز که می شود، یاد یلدا می‌افتیم. یاد طولانی ترین شب سال، فرصتی برای دورهمی تاریخی ایرانیان که از یک فرهنگ و سنت قدیمی خبر می دهد. حتی غرب زده های دوست داشتنی روزگار ما، یلدا و نوروز را هم‌‌چنان گرامی میدارند، حتی اگر ردپای درخت کریسمس در مراسم یلدا آن ها، چشم نوازی کند و زینت سلفی ها و استورهای طوفانی آن ها در اینستاگرام شود.

در روزگار بلبشوی فرهنگ و اقتصاد و سیاست، یلدا با درخت کریسمس هم جای تعجب ندارد. به هر حال، امشب شب آجیل گران و انار صد یاقوت و حافظ خوانی است تا یادمان نرود که ایرانی هستیم و به قول حضرت استاد کزازی، یادمان نرود که «ایرانی بمانیم».

ایرانی ماندن چقدر سخت است. به سختی خوب فکر کردن و شاد زیستن که گوهرهای کمیاب عصر ما را تشکیل می دهد. امشب، به قول ایرانی ها، باید جوجه های خود را بشمارید. آخر امروز، آخرین روز پاییز است و جوجه ها را آخر پاییز می شمارند.

در رجز خوانی ها و مثل ها و متل ها، این ضرب المثل شیرین، همچنان کاربرد دارد. جوجه طبیعی، در فصل بهار متولد می شوند و گذر چرخ گردون سبب می شود که بعضی ها به مرحله رشد کامل نرسیده و از بین بروند و تعداد اندکی تا پایان فصل پاییز باقی بماند. تلفات جوجه‌ها در فصل پاییز بیش از فصل‌های دیگر است و نگهداری جوجه‌ها در این فصل مشکل است. به همین علت تعداد جوجه‌هایی که اول بهار به دنیا می‌آیند و تا پایان پاییز به مرغ تبدیل می‌شوند زیاد نیست. شاید به همین دلیل می‌گویند جوجه را آخر پاییز می‌شمارند.

آن ها که می مانند در شمار می‌آیند نه آن ها که اول بودند. ماندگاری و دوام، رمز شمارش واقعی است. برای ماندگاری، باید صبر کرد. از آزمون ها گذر کرد و ثبات قدم و تلاش خود را نشان داد.

خردمند کسی است که به نتیجه آنی کارش توجه نکند، بلکه به فرجام و پایان کار بنگرد. برای همین، باید امید داشت و آگاهانه صبر کرد. صبر، رمز موفقیت گرگ های وال استریت است. رمز کامیابی و سودهای شیرینی بورس بازان که با صبر، سودهای باور نکردنی را از بازاری که اکثریت در آن هراس دارند و کم تحمل هستند، شکار می‌کنند.

بورس باز های حرفه ای، جوجه های خود را آخر پاییز شمارش می‌کنند. تلاش می‌کنند فریب نوسان ها و بازی های بازیگردان سهام را نخورند و صبوری پیشه کنند. مولوی می گوید: «هر که اول بین بود، اَعْما بُوَد، هر که آخر بین، چه با معنا بُوَد». چه خوب جناب مولانا در صدها سال پیش ، مفهوم صبوری را به اندیشه ژرف خود برای انسان نسل ما به تصویر می کشد که مثنوی هقتاد من کاغذ می‌توان برای تفسیر این نظم، روایت کرد. جایی دیگر گفته بود: هر که اوّل بنگرد پایان کار …..اندر آخر او نگردد شرمسار.

داستان شمارش جوجه در آخرین روز پاییز، داستان خردمندی و اندیشه و دور اندیشی و تفکر درست است که در عاقبت کار، شرمساری و تاسف، ارمغان ما نشود. روستایی ها همیشه می‌گویند که گوسفند را در آغل می شمارند و نه بین گله در چراگاه و صحرا.

مثال جوجه ها را آخر پاییز می شمارند، تلنگری است بر انسان که عاقبت اندیشی نمی‌کند و بیش از حد خوش بینی به خرج می دهد. حافظ خلوت نشین در این باره بیت جالبی دارد که می فرماید:

ترسم که روز حشر، عنان در عنان رود             تسبیح شیخ و خرقه رند شرابخوار.

یعنی حتما شیخ تسبیح به دست عبادت گزار، بهشتی نیست و رند شرابخوار، جهنمی. یا جایی دیگر شیخ اجل می‌گوید:

بر عمل تکیه مکن خواجه که از روز ازل           تو چه دانی قلم صنع به نامت چه نوشت

از یلدا و پاییز، درس های بسیاری میتوان فراگرفت. درس پاییز، درس عاشقی و عاشق پیشگی و صبوری است و درس یلدا، تلاش برای لذت بردن از با هم بودن و پاسداشت فرهنگ فاخر ایرانیان که چنین نبوده است و چنین هم‌، نخواهد ماند. پاتوق یلدایی ها، هشتگ یلدا است! یلدای‌تان پرخاطره.