برندگان و بازندگان باکس آفیس ۲۰۱۹؛ از «ایرلندی» و «علاءالدین» تا «گربه‌ها»[قسمت دوم]

«مدرک واضح است. هیچ فرمولی وجود ندارد». این جملاتی است که آرتور دی ونی، اقتصاددان و استاد دانشگاه کالیفرنیا در مورد موفقیت فیلم ها در باکس آفیس در حدود ۲۰ سال پیش گفته بود. این چیزی نیست که مدیران اجرایی هالیوود دوست دارند بشنوند آن هم زمانی که پای صدها میلیون یا حتی میلیاردها دلار در میان باشد و همین موضوع توضیح دهنده این است که چرا همیشه، و اکنون بیش از هر زمان دیگری، تاکید بر روی فرانچایزهای شناخته شده و موجود است. اما سال ۲۰۱۹ بار دیگر یادآور شد که تنها محبوب بودن یک شخصیت یا داستان ضرورتاً به معنای موفق بودن آن در باکس آفیس نخواهد بود.

در هنگام نوشتن این مقاله، «جنگ ستارگان: ظهور اسکای واکر» (Star Wars: The Rise of Skywalker) به تازگی وارد سینماها شده و «جومانجی: مرحله بعدی» (Jumanji: The Next Level) و «چاقوها بیرون» (Knives Out) نیز هنوز در دوره اکران تعطیلات محدود هستند. بدین ترتیب هنوز هم ممکن است که ترکیب ۱۰ عنوان پرفروش سال ۲۰۱۹ در باکس آفیس داخلی و بین المللی تغییر کنند. با این وجود اکثر فیلم های پرفروش سال دنباله ها، راه اندازی های مجدد یا انشعاباتی از فرانچایزها بوده اند. سال ۲۰۱۹ سال قحطی و وفور در باکس آفیس در کنار هم بود، در شرایطی که بر تعداد فرانچایزها افزوده شده و برخی عنوان های کوچک نیز تاریخ ساز شدند. با این وجود تاکنون باکس آفیس داخلی به عدد ۱۱.۴۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۹ رسیده است که نسبت به سال ۲۰۱۸ رکوردشکن که در نهایت با فروش ۱۱.۸۸ میلیارد دلاری همراه بود ۴ درصد کاهش را نشان می دهد. با این وجود سال ۲۰۱۹ سالی بود که فراز و نشیب های بسیاری داشت.

بازنده: تلاش های سونی برای راه اندازی مجدد فرانچایزها

در حالی که کمپانی سونی قصد داشت از «مرد عنکبوتی» و سری شرورهای اسپایدری برنامه ریزی شده خود برای موفقیت در آینده برنامه ریزی کند- «ونوم ۲» (Venom 2) در حال رخ دادن است و سال آینده نیز شاهد اکران «موربیوس» (Morbius) خواهیم  بود- اصلاً بد نبود که چند فرانچایز دیگر را نیز توسعه دهد. شوربختانه دو مورد از تلاش های سونی برای به واقعیت تبدیل کردن این ایده با واکنش منفی مخاطبان مواجه شد.

علیرغم قدرت ستارگی کریس همسوورث و تسا تامپسون، «مردان سیاهپوش: بین المللی» (Men in Black: International) که با بودجه ۱۱۰ میلیون دلاری ساخته شده بود به سختی توانست از مرز فروش ۲۵۳ میلیون دلاری در باکس آفیس جهانی عبور کند. در مقابل، «فرشتگان چارلی» (Charlie’s Angels) به لطف بودجه بسیار پایین خود عملکرد بسیار بهتری داشت اما به وضوح مشخص بود که مخاطبان اشتیاقی به انتظار برای دیدن چیزهایی بیشتر از این دو فرانچایز نداشتند. شاید فرانچایزها اصلی ترین ابزار بازی در سینمای امروزی باشند اما مشخص است که مخاطبان هر گونه عنوان قدیمی را تنها به خاطر آشنایی با آن نمی پذیرند.

برنده: نتفلیکس

در حالی که نبرد در حوزه سرویس های استریمینگ در سال جاری افزایش یافته، سال ۲۰۱۹ را باید سال نتفلیکس نامید. این سرویس بیش از هر سرویس استریمینگ دیگری در یک سال اخیر محتوا تولید کرده و جذاب ترین و مهم ترین تولیدات آن نیز از محبوب ترین عناوین فصل جوایز سینمایی به شمار می آیند. نتفلیکس همان کمپانی است که وقتی همه به دلیل هزینه بالا از ساخت آن سرباز زدند، پروژه «ایرلندی» یا «مرد ایرلندی» (The Irishman) را محقق ساخت، همراه با عناوینی مانند «داستان ازدواج» ( Marriage Story)، «دو پاپ» (The Two Popes) و «دولمایت نام من است» (Dolemite is My Name) و کمپانی که به اندازه استودیوهای بزرگ هالیوودی در رقابت بر سر جوایز اسکار حضور دارد.

تنها چند ماه پیش بود که به نظر می رسید هالیوود از پذیرش جایگاه غول های استریمینگ سر باز می زند اما اکنون هالیوود در تلاش است تا خود را پا به پای این سرویس ها نگه دارد. باید دید که آیا نتفلیکس می تواند همچنان در صدر بماند، در شرایطی که دیگر پلتفرم ها نیز سرویس های استریمینگ خود را راه اندازی کرده اند، اما در حال حاضر نتفلیکس بی دلیل به عنوان نماد پیش فرض سرویس های استریمینگ و سرگرمی در خانه شناخته نمی شود. آن ها برای اینکه باکس آفیس ۲۰۱۹ را فتخ کنند نیازی به حضور در بازی باکس آفیس نداشتند.

بازنده: مرد ماه جوزا

سال ۲۰۱۹ به انتخاب خودش، سال بسیار پیچیده و متفاوتی برای ویل اسمیت بود. این ستاره بزرگ هالیوود با «علاء الدین» (Aladdin) که بیش از یک میلیارد دلار در سراسر جهان فروش داشته و پیش بینی ها در مورد اینکه یک شکست تجاری در گیشه خواهد بود را ناکام گذاشت، به صدر دوران حرفه ای خود بازگشت. با این وجود، چند ماه بعد، اسمیت در یک نقش دوگانه در فیلم «مرد ماه جوزا» (Gemini Man)، یک درام اکشن علمی-تخیلی که با بودجه ای هنگفت ساخته شده و در آن اسمیت نقش یک مرد و نسخه جوان تر او را بازی می کند- ساخته آنگ لی حضور یافت. سناریو این فیلم برای سال ها در هالیوود در حال چرخش بود اما به دلیل هزینه بالا و نبود تکنولوژی مناسب ساخته نشده بود.

در حالی که بسیار جذاب است که دید یکی از شناخته شده ترین مردان جهان با نسخه ای جوانتر از خودش مبارزه می کند اما «مرد ماه جوزا» به خاطر یک داستان ناجذاب و سبک فیلمبرداری با نرخ فریم بالا که کیفیت فیلم را به شدت پایین آورده بود در گیشه با شکست مواجه شد و منتقدان نیز از خجالت آن درآمدند. این فیلم با بودجه ۱۳۸ میلیون دلاری خود تنها ۱۷۳.۲ میلیون دلار در گیشه جهانی فروخت که خسارتی ۷۵ میلیون دلاری را برای کمپانی پارامونت در پی داشت.

برنده: کارگردانان زن

شاید بیش از حد شیر کردن به نظر برسد که سال ۲۰۱۹ را سالی خوب برای کارگردانان زن دانست با توجه به اینکه زنان در سال های اخیر در حوزه کارگردانی شرایط بسیار خوبی یافته اند، اما سال جاری به نحوی این کارگردانان را در کانون توجه بیشتر قرار داد که برخی از پیش داوری های کلیشه ای در مورد آن ها را از بین برد. چه فروش بیش از یک میلیارد دلاری «کاپیتان  مارول» (Captain Marvel) به کارگردانی آنا بودن باشد یا اینکه ماتی دیوپ به اولین زن کارگردان سیاهپوستی تبدیل شد که در فستیوال فیلم کن برای فیلم «آتلانتیکس» (Atlantics) برنده جایزه می شود، سال ۲۰۱۹ سالی برای موفقیت تجاری و هنری فیلم هایی بود که توسط زنان ساخته شده بودند.

از عناوین قابل توجهی که در سال جاری توسط کارگردانان زن ساخته شدند می توان به «شیادان» (Hustlers) ساخته لورین اسکافاریا، «زنان کوچک» ( Little Women) ساخته گرتا گرویگ، «ملکه و سلیم» (Queen and Slim) ساخته ملینا ماتسوکاس، «یک روز زیبا در محله» (A Beautiful Day in the Neighborhood) از ماریل هلر، «وداع» (The Farewell) ساخته لولو وانگ، «هریت» (Harriet) به کارگردانی کاسی لمونز، «سیمای بانویی در آتش» (Portrait of a Lady on Fire) از سلین سیاما و… و این تنها تعداد کمی از فیلم های خوبی است که در سال اخیر توسط فیلمسازان زن ساخته شده اند.

همه این فیلم ها در گیشه عملکرد خوبی داشته یا انتظاری چنین از آن ها می رود، «شیادان» در سینماهای داخلی ایالات متحده بیش از ۱۰۰ میلیون دلار فروش داشته و «کاپیتان مارول» نیز با عبور از مرز یک میلیارد دلار در باکس آفیس، به پرفروش ترین فیلم تاریخ تبدیل شده که توسط یک زن ساخته شده است. بدین ترتیب اگر امسال در نهایت این فرض نادرست که فیلم های ساخته شده توسط زنان فروش ندارند را ناکام بگذارد می توان گفت که سال ۲۰۱۹ سالی بسیار خوب و موفق برای فیلمسازان زن بوده است.

بازنده: گربه ها

چه چیزی باقیمانده که در مورد فیلم «گربه ها» (Cats) و ده ها نقد خرد کننده آن گفته نشده باشد؟ گفته می شود که کمپانی یونیورسال بیش از ۹۵ میلیون دلار صرف ساخت این بزرگنمایی موزیکال پرزرق و برق و پر از جلوه های ویژه کرده تا بدین ترتیب توجه طرفداران وفادار به نمایش تلویزیونی هم نام را به خود جلب کند. تام هوپر در نقش کارگردان فیلم گفته که وی تا قبل از انتشار فیلم تمام تلاش و سعی خود را برای درست از آب درآمدن جلوه های ویژه انجام داده و کار خود را به خوبی به پایان رسانده است. با این وجود، بعد از ماه ها استهزا و بحث در اینترنت، این فیلم همزمان با «جنگ ستارگان: ظهور اسکای واکر» منتشر شده و شکستی سخت را در باکس آفیس تجربه کرد.

در هنگام نوشتن این مطلب، فروش بین المللی «گربه ها» تنها ۱۵.۲ میلیون دلار بوده است. به ندرت اتفاق می افتد که شاهد چنین شکست های تمام عیاری در سینماها باشیم، به ویژه از استودیوهای بزرگ با این همه ستاره در مرکزیت داستان، به همین دلیل «گربه ها» خیلی زود به منبع هیجان تبدیل شده و پتانسیل تبدیل شدن به یک فیلم کالت را پیدا کرد. به نظر می رسد با پروژه ای روبرو هستیم که تمامی تصمیمات در آن اشتباه گرفته شده اند، چه انتخاب استفاده از پاشنه کش در داستان باشد یا داستان بدون روایت یا فرو بردن کامل بازیگران انسانی در دنیای جلوه های ویژه کامپیوتری که باعث شده این شخصیت ها کوچکترین شباهتی به گربه های واقعی نداشته باشند. در تلاشی برای پاسخگویی به واکنش منفی منتقدان و سینماروها، کمپانی یونیورسال اعلام کرد که یک برش با جلوه های «اصلاح شده» و بهبود یافته از فیلم را بزودی در سینماها اکران خواهد کرد اما بعید به نظر می رسد که «گربه ها» هرگز بتواند بودجه هنگفت ساخت خود را جبران کند، حتی اگر به یک فیلم بسیار بد مناسب تماشا در نیمه شب تبدیل شود.

بیشتر بخوانید: ۴۴ فیلم پرفروش تاریخ باکس آفیس با فروش بیش از یک میلیارد دلار [قسمت اول]