سازمان بورس از ۴شنبه تا جمعه یعنی از ۱۴ تا ۱۶ اسفند ماه، ۲ اطلاعیه شبانه صادر کرد که اعتراضات زیادی را در پی داشت. یکی کاهش دامنه نوسان به ۲ درصد به مدت ۹۰ روز و دیگری، تعلیق کاهش دامنه نوسان تا ۲۰ اسفند! اطلاعیه های شبانه سازمان بورس، سردرگمی عجیبی را در بازار بورس در روزهای پایانی سال ایجاد کرده است که موجب اعتراض میلیون ها سهامدار شده است.
بورس ایران در سال ۱۳۹۸ که شاهد تزریق عظیم نقدینگی به بازار سرمایه ایران بودیم، در روند صعودی قرار گرفت و میلیون ها هموطن، توانستند سودهای چند درصدی تا صدها درصدی کسب کنند.
در سال نود و هشت، بیش از ۷۰۰ هزار هموطن به شمار دارندگان کد بورس اضافه شدند تا تعداد دارندگان کد بورس در ایران از مرز ۱۲ میلیون نفر فراتر رود. در آخرین عرضه اولیه سهام (شگویا) که در هفته دوم اسفند ماه ۹۸ رخ داد، بیش از ۱ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر شرکت کردند که در تاریخ عرضه اولیه ها در بورس ایران، بی سابقه بود.
شاخص کل بورس ایران که مهر ماه ۹۷، حدود ۱۶۰ هزار واحد بود، در اسفند ۹۸ از ۵۵۵ هزار واحد گذشت تا امیدواری ها برای ورود شاخص کل به کانال ۱ میلیون واحدی در پاییز ۱۳۹۹ افزایش یابد. حجم روزانه معاملات در بورس ایران در زمستان ۹۸ در مقایسه با زمستان ۹۷، بیش از ۵۰ برابر افزایش یافته است که نویدگر روزهای طلایی برای بورس ایران در آخرین سال سده سیزدهم هجری شمسی است.
رکود در بازار ارز، سکه، طلا، خودرو و مسکن از مهر ۹۷ تا به امروز باعث شده که مردم بخشی از سرمایه های خود را وارد بازار سرمایه کنند. بازار سرمایه، تنوع بسیار دارد و فرصت های سرمایه گذاری خوبی را نصیب سهامداران می کند. با این حال، ریسک سرمایه گذاری در بازار بورس بسیار است و شاید به همین دلیل، هنوز بخش اعظمی از جامعه ایران، در برابر ورود به بورس، پافشاری می کنند.
بورس، بر خلاف تصور عمومی، قمار نیست و بازاری تحلیل مدار است. اگر در این بازار، به دانش و صبوری مجهز شویم، سودهای عالی،در انتظار ما خواهد بود. اما سودهای عالی، هیچ وقت یک شبه و یک هفته و یک ماهه، حاصل نشده است. بورس بازهای ماهر، سالها سهامداری می کنند تا به سودهایی دست یابند که قابل مقایسه با سرمایه گذاری در ارز و طلا و خودرو و ملک در بازه زمانی چند ساله نیست.
انتظار می رود که روند حضور مردم در بورس در سال ۱۳۹۹ نیز ادامه دار باشد و ریزش خاصی در بازار شاهد نباشیم. اما در زمستان ۹۸، اتفاقات خاصی در بورس رخ داد که کام سهامداران را به صورت موقت، تلخ کرده است.
از حجم مبنا تا دامنه نوسان ۲ درصدی!
لحاظ شدن حجم مبنا به سهام شرکت های فرابورس ایران، اتفاق مهم بورس ایران در اسفند ۹۸ بود که بسیاری، انتظار چنین تصمیمی را از مسئولان بازار سرمایه نداشتند. حجم مبنا برای کنترل روند صعودی بسیاری از سهام است و اشکالاتی دارد. مثلا تعداد سهام برخی از شرکت ها از حجم مبنای تعیین شده کم تر است. شناوری سهام برخی از شرکت ها اینقدر نیست که حجم مبنا را پر کند و این گره معاملاتی ایجاد می کند و مسائل دیگر.
این یکی از اعتراضات میلیونی سهامداران در بورس زمستان ۹۸ بود. ایراد دیگر، اطلاعیه شبانه بورس ایران مبنی بر کاهش دامنه نوسان از ۵ و ۳ درصد به ۲ درصد بود که شامگاه تلخی را برای بورس بازان در ۱۴ اسفند ۹۸ به ارمغان آورد.
اکنون کل بازار بورس ایران با ششصد و اندی شرکت، دامنه نوسان ۲ درصد در روز خواهد داشت. یعنی اگر سهمی، ۱۰۰ تومان قیمت داشته باشد، روزانه بیش از ۲ درصد مثبت یا ۲ درصد منفی ندارد. این قضیه، اعتراضات گسترده ای را در میان میلیون ها سهامدار به همراه داشته به گونه ای که بعضی سهامداران را به شکایت از سازمان بورس از طریق دیوان عدالت اداری، مجبور کرده است.
مسئولان بورس، علت کاهش عجیب دامنه نوسان بورس از ۵ درصد به ۲ درصد را به دلایل مختلفی مرتبط دانسته اند که مهم ترین آن، تداوم روند معافیت مالیاتی در بورس است. موضوعی که خود، عامل اعتراض مضاعف سهامداران به مسئولان و تصمیم گیران شده است.
اما، کمیجانی قائم مقام بانک مرکزی، روز جمعه مخالفتش با کاهش دامنه نوسان بورس اعلام کرد، امروز هم دکتر همتی، رئیس کل بانک مرکزی که جزو شورای عالی بورس هست مخالفتش با این تصمیم اعلام کرد (بخاطر روند پرشتاب نقدینگی و تلاطمات اخیر نرخ ارز و طلا). سازمان امور مالیاتی هم بهانه وضع مالیات جدید رو رد کرد. لذا دامنه نوسان ۲ درصدی ملغی شد.
مساله دیگری که در شکل گیری زمستان عجیب در بورس ایران تاثیر گذار بود، ممنوعیت معامله برای افرادی است که به تازگی کدبورس گرفته اند. طبق قانون جدید، اگر شما کد بورس دریافت کنید، تا ۱ ماه حق معامله ندارید و باید از آموزش های لازم برخوردار شوید. موضوعی که در بورس جهانی بی سابقه است وبه نظر می رسد، از عجیب ترین قوانین بازار سرمایه در تاریخ بورس ایران و جهان باشد.
نبود خرد جمعی و تصمیم گیری های شتاب زده در بازار سرمایه ایران، مشکلات فراوانی را برای سهامداران ایجاد کرده است که امیدواریم این مشکلات در غول سعادت آباد (ساختمان جدید شیک سازمان بورس)، مرتفع شود.
آنچه که مسلم است، سهامداران بلند مدتی صبور، بیشترین سود را از بازار بورس در سال های آینده خواهند برد و این قوانین، تنها ضرب آهنگ رشد بورس را کند تر خواهد کرد و تاثیری در روند صعودی بازار در بلند مدت، نخواهد داشت. امیدواریم آموزش بورس و فرهنگ سهامداری، در کتاب های درسی دانش آموزان و دانشجویان ایرانی، تدریس شود تا اقتصاد ایران، علمی تر و شفاف تر از قبل شود. آینده بورس ایران انشاله روشن و پر رونق خواهد بود.
- حتما بخوانید: بورس انرژی ایران؛ بهترین بورس ایران
بدون نظر