افراط در مصرف لبنیات چه پیامدهایی برای بدن دارد؟

از زمانی که به خاطر می آوریم به ما گفته اند که مصرف لبنیات مثل شیر و ماست برای حفظ استحکام استخوان ها و داشتن عضلاتی سالم ضروری است. با این حال چیزی هر قدر هم که خوب باشد افراط در آن مشکل ساز خواهد شد. بیشتر افراد به مواد لبنی حساس هستند و افراط در مصرف این مواد می تواند عوارضی برای آن ها داشته باشند.

در ادامه درباره عوارض افراط در مصرف لبنیات صحبت خواهیم کرد.

۱- حالت تهوع

طبق تحقیقات، ۶۵ درصد بزرگسالان به درجاتی از مشکل عدم تحمل لاکتوز دچار هستند. در واقع در دنیا تقریباً از هر ۴ نفر، ۳ نفر از این مشکل رنج می برند.

یکی از نشانه های مشکل عدم تحمل لاکتوز حالت تهوع و در موارد شدیدتر، استفراغ است که بعد از مصرف اغلب انواع مواد لبنی حاوی لاکتوز از جمله شیر، بستنی و پنیر رخ می دهد.

طبق پژوهش ها، مشکل عدم تحمل لاکتوز در افراد اهل آسیا، آمریکای جنوبی یا کسانی که ریشه ی آفریقایی دارند رایج تر است.

از آنجایی که شیر خام حاوی لاکتوز نیست این روزها مصرف آن طرفدارانی پیدا کرده اما کارشناسان بهداشتی مصرف شیر خام را اصلاً توصیه نمی کنند.

شیر خام یا همان غیر پاستوریزه می تواند حاوی باکتری های مضر و دیگر میکروب هایی باشد که می توانند باعث بیماری یا حتی مرگ شوند. خوردن شیر خام می تواند باعث ابتلا به عفونت های جدی ای هم شود، مثل باکتری های سالمونلا، لیستریا و ای. کولای.

۲- نفخ و مشکلات گوارشی

حتی اگر مواد لبنی حال تان را بد نکند، کماکان ممکن است به لاکتوز حساس باشید و افراط در مصرف لبنیات ممکن است باعث بروز مشکلات گوارشی دیگری مثل نفخ، کرامپ (انقباضات غیر ارادی و دردناک) یا اسهال شود.

اگر بدن تان قادر نباشد لاکتوز را به راحتی تجزیه کند، این ماده از دستگاه گوارش شما عبور می کند و طی فرآیند تخمیر، توسط باکتری های مفید روده تجزیه می شود. این فرآیند عوارض جانبی ای دارد از جمله گاز شکم و دیگر مشکلات گوارشی مرتبط با مشکل عدم تحمل لاکتوز.

۳- تشدید جوش ها

حتی اگر توانایی هضم لاکتوز را هم داشته باشید ممکن است دچار دیگر عوارض جانبی ای شوید که بر اثر هورمون های موجود در لبنیات به وجود می آیند، مثل هورمون های رشد و هورمون های تنظیم کننده ی تولید شیر.

یکی از این هورمون ها به نام فاکتور رشد شبه انسولین ۱ با مختل کردن روند تنظیم انسولین در بدن، باعث تشدید جوش ها می شود. از قرار معلوم احتمال تشدید جوش ها در مورد شیرهای کم چرب بیشتر است. بنابراین می توانید به جای آن از شیرهای پرچربی استفاده کنید که حاوی هورمون نباشند.

۴- افزایش وزن

لبنیات مواد مغذی زیادی دارند، از جمله ویتامین هایی مهم و مواد معدنی ای مثل کلسیم، پتاسیم و ویتامین B12. با این حال، مواد لبنی اغلب چربی زیادی دارند، مسأله ای که آن ها را به مواد غذایی پر کالری ای تبدیل می کند.

البته این لزوماً ویژگی بدی محسوب نمی شود چون تحقیقات نشان داده مصرف مواد لبنی پرچرب در واقع می تواند به جلوگیری از چاقی کمک کند. علت این مسأله هنوز کاملاً مشخص نیست، اما ممکن است چربی موجود در مواد لبنی فوایدی برای سوخت و ساز بدن داشته باشد و احساس سیری و رضایت بیشتری بعد از خوردن به شما دهد.

با این حال اگر قصد کاهش وزن دارید، به خاطر داشته باشید که هر مقدار کاهش وزن یا چربی سوزی ای بستگی به کاهش کالری های دریافتی دارد، بنابراین کالری های اضافه ای که درون یک مشت پنیر روی پیتزایتان یا خامه ی روی قهوه تان وجود دارد می تواند تلاش های شما را بی فایده کند.

۵- افزایش ریسک ابتلا به سرطان

جدا از عوارض آنی افراط در مصرف لبنیات، تحقیقات مختلفی هم در مورد آثار دراز مدت آن بر سلامتی صورت گرفته.

بعضی تحقیقات نشان داده میان افراط در مصرف مواد لبنی و بالا رفتن ریسک ابتلا به بعضی سرطان ها مثل پروستات یا پستان، ارتباط وجود دارد. با این حال، تحقیقات دیگری هم در این رابطه صورت گرفته اند که هیچ افزایش ریسکی در آن ها مشاهده نشده. بسیاری از این تحقیقات از منظر اپیدمیولوژیک صورت گرفتند، یعنی به گرایش هایی که در مصرف لبنیات و بیماری هایی که در میان مردم در طول زمان وجود داشته پرداختند و بنابراین فقط می توانند ارتباطی که بین دو مسأله وجود دارد را مشخص کنند نه علت را.

در مقابل، تحقیقات دیگری هم بوده اند که بیان کرده اند مصرف مواد لبنی ممکن است به کاهش ریسک ابتلا به دیگر انواع سرطان، مثل سرطان روده بزرگ بینجامد.

۶- افزایش ریسک ابتلا به بیماری های قلبی عروقی

آثار مواد لبنی بر قلب به مراتب پیچیده تر است. تحقیقات نشان داده مصرف شیر می تواند ریسک ابتلا به بیماری های قلبی را به میزان اندک اما قابل توجهی افزایش دهد.

با این حال، طبق تحقیقات، مصرف دیگر انواع لبنیات مثل پنیر و ماست در واقع می تواند ریسک بروز بیماری های قلبی عروقی را کاهش دهد و در مجموع منجر به طولانی تر شدن عمر شود.

محققان هنوز در تلاش هستند به علت این مسأله پی ببرند اما ممکن است دلیل آن مربوط به مولکول های چربی و پروتئین باشد که شکل آرایش آن ها در شیر با آنچه در پنیر و ماست وجود دارد، متفاوت است.