سال ۹۹ که سال جهش تولید نام گذاری شده است و کرونا، اوضاع را قمر در عقرب کرده و فرجامش نامعلوم به نظر می رسد، سال معمایی و رازآلود بوده و تکلیف بسیاری از موضوعات سیاسی و اقتصادی و فرهنگی و هنری، مشخص نیست. صنعت نیز از جمله موضوعاتی در عصر کرونا محسوب می شود که اوضاعش نسبت به سال های پیش، خیلی تفاوت دارد.
در سال ۹۹، شاهد هزاران کشته بابت کرونا هستیم. موج دومش از پاییز در راه است و احتمالا با عدم رعایت فاصله گذاری اجتماعی ، باید شاهد تلفات بیش تری باشیم. اگر چه آمادگی ایرانیان در موج دوم، به مراتب بیش تر از موج اول است. خودرو یکی از معماهای سال ۹۹ است. قیمت خودرو، تقریبا هر ماه، رکورد جدیدی ثبت می کند و وحشت آفرین می شود.
پرایدی که چند سال پیش، زیر ۲۰ میلیون تومان، مشتری زیادی نداشت، در اردیبهشت ۹۹ در بازار، به سمت ۱۰۰ میلیون تومان متمایل شده است و گر چه خودروساز و نمایندگی های رسمی، قیمت ۱۰۰ میلیونی یا ۹۰ میلیونی را نمی پذیرند، اما عرضه و تقاضا، همواره قیمت را تعیین می کند نه علاقه شخصی من و شما و آقای وزیر!
همان طور که در بورس، عرضه و تقاضا، روند بازار را مشخص می کند و قیمت یک سهم سال ۹۶ را به چند برابر قیمت به ما می فروشد و نمی توان، آن را محصول قیمت دستوری تلقی کرد. عرضه و تقاضا در اقتصاد، حرف اول را می زند. مخصوصا در اقتصاد عجیب و غریب ایران که بر خلاف اقتصاد جهانی، خودرو کار کرده ، بعضا گران تر از قیمت خرید در سال های قبل، فروخته می شود!
آن هایی که بر طبل حباب بورس می کوبند، در برابر حباب پراید ۱۰۰ میلیونی، سکوت اختیار کردند. فهم اقتصاد، به آن پیچیده گی هایی که برندگان نوبل و متخصصان مدرسه تجارت هاروارد تشریح می کنند نیست. اقتصاد را به قول کتاب «اقتصاد به زبان خودمان»، هر نوجوانی متوجه می شود. هر چه سن بالاتر می رود و دانش افزایش پیدا می کند، فهم ما از اقتصاد بهتر و دقیق تر می شود. اما هیچ وقت، کامل نمی شود.
در بحث خودرو، افزایش قیمت ها، تابعی از عرضه و تقاضا و دلالی و تورم و افزایش قیمت مواد اولیه در روزگار تحریم ایران است. ممنوعیت واردات سبب شده تا مردم، آشغال های دوست داشتنی را بپذیرند و برای خرید آنها، سر و دست هم شکسته شود .. . .
سمند ایکس وان در بهمن ۹۸، ۸۸ میلیون تومان قیمت داشت و اکنون که این گفتار را مطالعه می کنید، با ۶۰درصد افزایش به ۱۴۲ میلیون تومان رسیده است. پژوه ۴۰۵ جی ال ایکس که بهمن ماه ۵۳ میلیون قیمت داشت، به ۱۳۲ میلیون رسیده است.
پژو ۲۰۶ تیپ ۲ از ۹۳ میلیون در بهمن ۹۸ به ۱۴۵ میلیون در اردیبهشت ۹۹ رسید. تیپ ۵ نیز از ۱۱۳ میلیون ۴ ماه پیش با ۵۵ درصد افزایش به ۱۷۵ میلیون رسید. خودرو دنا نیز از ۱۲۹ میلیون بهمن ۹۸ به ۲۰۰ میلیون تومان در اردیبهشت ۹۹ رسید. تصور اینکه دنا، ۲ میلیارد ریال قیمت داشته باشد، هنوز هم باور کردنی نیست!
احتمال تولید مجدد پراید در سال ۱۳۹۹
حماسه پراید اما از همه حماسه های سال های اخیر، جالب تر است. پراید ۱۱۱ بهمن ۹۹، از ۵۹ میلیون به ۹۰ میلیون رسیده است و پراید ۱۳۱ نیز از ۵۳ میلیون به ۸۱ میلیون افزایش قیمت را تجربه کرده است. ساینا و تیبا نیز خود را به مرز ۱ میلیارد ریال نزدیک کرده اند. سایپا گفته است که برای جلوگیری از افزایش قیمت پراید، احتمالا تولید مجدد آن در دستور کار قرار بگیرد.
با پول پراید ۹۰ میلیونی امروز ما، می توان انواع خودروهای لوکس با چند سال کار را در کشورهای حاشیه خلیج فارس خرید. خودروهایی که در ایران، بالای نیم میلیارد تومان خرید و فروش می شود.
معماری خودرو مثل معمای بورس، پیچیده شده است. فرمول قیمت گذاری آن نیز، کمک زیادی به مصرف کننده نمی کند. تولید کننده هم حق دارد، همه چیز برایش به دلار آمریکا آب می خورد. چی ارزان شده است که از تولید کننده انتظار داشته باشیم پراید را به ما در سال ۹۹، ۲۰ میلیون تومان معادل ۱۲۰۰ دلار عرضه کند؟ از طرفی، پراید ۶۰۰۰ دلاری هم مصداق اشک ها و لبخندها است!
تا دلار، روند صعودی داشته باشد، تورم داریم و تا تورم داریم، قیمت همه چیز افزایش پیدا می کند. خواه پراید (ارابه قاتل) قصه ما باشد خواه سهام در بازار بورس ایران باشد.
فعلا مقامات گفته اند از خرید و فروش خودداری کنید تا قیمت ها مشخص شود. حتی اگر قیمت ها هم مشخص شود، طبق سابقه تاریخی آقایان و اوضاع اقتصاد، احتمال اینکه به پراید ۹۰ میلیونی به ظاهر گران امروز، ۲ سال دیگه با دید حسرت نگاه کنیم، بسیار است.
فعلا با حداقل حقوق ۲ میلیون تومانی کارگران در سال ۹۹، یک کارگر باید حدود ۴۵ ماه، هیچ خرجی نداشته باشد تا بتواند تازه یک پراید ۹۰ میلیون تومانی ( که احتمالا تا ۴ سال دیگر، ۲ برابر می شود و قیمتش ثابت نیست) بخرد. فعلا این حال و روز اقتصاد ایران است. واقعیت ها این است چه بپذیریم چه نپذیریم. دلار و سکه و طلا و مسکن، صعودی است اما بهترین سرمایه گذاری، همچنان تا ۱۰ سال آینده، بورس است.
خوشبختانه هرروز به ورودی های جدید بورس اضافه میشه که با مدیریت و آموزش صحیح، در دراز مدت تاثیر بسیار خوبی روی اقتصاد کشور و هوش مالی مردم خواهد گذاشت