منظور از صرف سهام چیست؟ چه کاربرد و مزایایی برای ما دارد؟

صرف سهام یکی از اصطلاحاتی است که در بازار سرمایه، رایج بوده و مثل بسیاری از اصطلاحات مهم (عرضه اولیه، پذیره نویسی، حجم مبنا، دامنه نوسان، شاخص هم وزن و . . . ) دانستنش، ضروری است. از فعالان بازار سرمایه، چه کد اولی ها و آنهایی که به تازگی فرق بورس خریدن و سهم خریدن را دریافته اند و چه آن هایی که سال هاست در بازار فعالیت دارند، انتظار می رود، اصطلاحات بورس، قوانین بورس و مسائل بنیادی و تکنیکالی سهام را به خوبی بدانند.

بورس، سال به سال علمی تر می شود. از چند سال آینده که هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی به کمک بورس بازها بیاید، معاملات الگوریتمی، جای پای خود را در بازار پیدا کرده و معامله کردن، دقیق تر و علمی تر می شود. صرف سهام، یکی از مواردی است که در حوزه اصطلاحات بازار سرمایه باید به آن توجه داشت. کاربرد و مصارف و مزایای آن را در این گفتار اشاره می کنیم.

صرف سهام هم در شرکت هایی که در بازار بورس پذیرفته شدند کاربرد دارد و هم در شرکت هایی که در بازار فرابورس پذیرفته شده اند. همان طور که می دانید، سهم، یک سند قابل معامله است که نشان از مالکیت دارنده آن در شرکت سهامی داشته و حقوق مختلفی را برای دارنده حقیقی یا حقوقی خود به دنبال دارد که از آن جمله می توان: سود مجمع، حق رای در مجمع، حق تقدم در خرید سهام اشاره کرد.

افزایش سرمایه، بخش جذاب در کسب و کار شرکت ها است که سهامداران، از آن بهره مند می شوند. افزایش سرمایه، به دلایل مختلفی رخ می دهد. مثلا زمین یا تجهیزات یا ساختمان یک شرکت ، بر اساس تورم، افزایش قیمت و ارزش پیدا کرده و به عنوان دارایی شرکت، قیمتش به نسبت قبل افزایش سرمایه، بیشتر شده است.

لذا، افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی دارایی ها صورت می گیرد. افزایش سرمایه شرکت های سهامی به روش های مختلفی صورت می گیرد. مثل: افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی ها (مثل افزایش سرمایه ۱۷۰۰ درصدی خصدرا در اردیبهشت ۹۹)، افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و محل مطالات حال شده سهامداران (مثل سرچشمه در زمستان ۹۸) و افزایش سرمایه از محل سلب حق تقدم. صرف سهام (Premium) طبق ماده ۱۶۰ قانون تجارت است. شرکت قادر است سهام جدید خود را برابر با مبلغ اسمی، فروخته و یا این که علاوه بر مبلغ اسمی، مبلغی را به عنوان اضافه ارزش ، از خریدار دریافت کند.

شرکت، عواید حاصل از اضافه ارزش سهام فروخته شده را می تواند در حساب اندوخته نگهداری یا به صورت نقدی میان سهامداران خود، تقسیم کند. صرف سهام، در واقع مبلغی است که مازاد بر ارزش اسمی سهام شرکت در زمان فروش سهام عادی. اگر شرکتی، سود زیادی شناسایی کرده و ارزش سهام آن در بازار بیش از ارزش اسمی باشد، شرکت قادر است سهام جدید خود را با قیمتی بیش از ارزش اسمی، منتشر کند که به دلیل اینکه تقاضا وجود دارد، ممکن است سهام به ارزشی بیش از ارزش اسمی آن در بازار مورد معامله قرار بگیرد.

تفاوت ارزش اسمی سهام و وجه دریافتی بابت سهام، صرف سهام اطلاق می شود. یعنی صرف سهام ، در حساب حقوق صاحبان سهام در ترازنامه لحاظ شده و موجب افزایش آن می شود. ماهیت بستانکاری دارد.

شرکت می تواند صرف سهام را به اندوخته منتقل کرده و یا بین سهامداران تقسیم کند یا به صورت سهام جدید، به سهامدار قبلی بدهد. حساب صرف سهام قابل تهاتر با حساب کسر سهام نیست. موارد کاربرد صرف سهام می توان سود نقدی بین سهامداران قبلی داشت.

سهام جدید را بین سهامداران قبلی، تقسیم کرد و سهام جایزه داد. می توان آن را به اندوخته شرکت منتقل کرد . شرکت های بورسی علاقمند هستند که با کم ترین سهام منتشر شده، تامین مالی حداکثری داشته باشند.

مثلا هر سهم شستا (غول تامین اجتماعی)، فروردین ۹۹ با ۸۶۰ تومان آمد و اردیبهشت ۹۹ با قیمت ۱۶۰۰ تومان معامله شد. گر چه شستا تا ۱۴۰۰ بالای ۵۰۰۰ تومان خواهد بود. روش صرف سهام، ریسک کمی داشته و اعتبار و سود شرکت را افزایش می دهد.

• حتما بخوانید: آینده شاخص کل بورس ایران تا کانال ۸ میلیون واحدی

مزیت ها و معایب افزایش سرمایه با صرف سهام

یکی این است که منابع زیادی در اختیار شرکت قرار گرفته و باعث افزایش سودآوری و افزایش EPS می شود. مهم ترین فایده صرف سهام آن است که اصلاح ساختار مالی شرکت را به دنبال دارد. کارآمدی خوبی برای شرکت هایی دارد که نیازمند منابع سنگین برای دستیابی به طرح های توسعه ای هستند. منبع مالی با ثبات و بدون سر رسید برای شرکت های بورسی است.

افزایش سرمایه به شیوه صرف سهام ، معایبی هم دارد. یکی این که اگر افزایش سرمایه با منافع شرکت در تعارض باشد، شرکت قادر به انجام افزایش سرمایه به این روش نیست و با توجه به اجبار اشخاص حقیقی یا حقوقی به خرید سهام پذیره نویسی شده، اشخاص، حاضر به انجام این کار نباشند. البته مقابل صرف سهام ، کسر سهام است در آن، سهام با قیمتی کم تر از ارزش اسمی خود منتشر شود و در ایران، ممنوع است.

خواننده گرامی!

اگر سهامدار هستید یا قصد ورود به بورس دارید، مطالعه و مطالعه و تحقیق را فراموش نکنید. در بورس، صبوری و تحقیقات، از پول مهم تر است. سهامداری بلند مدت تا افق ۱۴۱۰ هجری شمسی، سودهای بارونکردنی را روانه پرتفو شما خواهد کرد. تاریخ در بورس، تکرار می شود.