ثبت «خون‌بس» را بس کنید! تلاش برای ثبت ملی سنتی غیر انسانی!

ثبت «خون‌بس» را بس کنید! تلاش برای ثبت ملی سنتی غیر انسانی!

رویداد سنتی «خون بس»، از رسوم برخی از طوایف استان های جنوبی و غربی ایران است که طرفدارانش خواستار ثبت آن در فهرست میراث معنوی و فرهنگی ایران شده اند. قرار گرفتن رویداد «خون بس» در فهرست میراث معنوی و ناملموس کشور از ۸ سال پیش تا کنون مطرح شده است. این درخواست از طرف استان کهکیلویه و بویراحمد مطرح شد که رد شد.

بعضی هموطنان از لرستان و چهار محال و استان فارس نیز طبق آنچه در رسانه ها آمده، قبلا خواستار ثبت رویداد «خون بس» شده بودند. مسئولان سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری که اکنون به وزارت خانه تبدیل شده است، ثبت خون بس را به دلیل ضدیت با حقوق بشر و حقوق زنان، رد کرده بودند. دوباره در خبرها آمده است که پرونده ثبت خون بس، در دستور کار قرار گرفته و با واکنش های بسیاری همراه شده است. مدیرکل وقت آثار سازمان میراث فرهنگی در سال ۱۳۹۲ گفته بود که رویداد «خون بس»، مباحث ضد حقوق بشر دارد.

کنوانسیون ثبت میراث معنوی، به مواردی که مغایر حقوق بشر و میراثی که مورد افتخار بشر نیست، توجه ندارد. لذا، رویداد «خون بس»، ارزش های برجسته و با اهمیت ندارد که بخواهد ثبت ملی داشته باشد. در رویداد «خون بس»، حقوق برخی از انسان ها پایمال شد. چیزی برای ثبت ملی و افتخار ایرانیان ندارد. قبلا گفته شده که اگر به جای اینکه ۴ استانی که در بالا نام بردیم، ۳۱ استان کشور هم درخواست بدهند، امکان رای آوردن این پرونده ضعیف است.

از طرفی، «خون بس»، مغایر حقوق زنان و حقوق بشر است. رئیس دادگستری شوش استان خوزستان، با انتشار فراخوانی، درخواست ثبت ملی ۲ اثر اجتماعی فصل و خون بس در فهرست میراث معنوی کشور داده که بازتاب های زیادی داشت.

اظهارات جنجالی رئیس دادگستری شهر شوش در سایت «عصر ما اهواز» منتشر شده بود

در پی انتشار درخواست رئیس دادگستری شوش، شماری از زنان، هشتگ: #من_فصیله_نمی‌شوم و #من_خون_بس_نمی‌شوم را در شبکه های اجتماعی مطرح کرده و مخالفت خودرا با این طرح ضد حقوق بشری و ضد زنان مطرح کردند. موسسه NGO آوای زنان ریحانه اهواز نیز با ارسال نامه ای به قوه قضاییه، خواستار توقف روند ثبت پرونده «خون بس» در فهرست میراث معنوی و ناملموس ایران شد.

شورای ملی ثبت میراث فرهنگی ناملموس ایران نیز اخیرا اعلام کرده طبق قانون الحاق ایران به کنوانسیون حراست از میراث فرهنگی ناملموس وبا توجه به رویه کارشناسی شورا، برنامه ثبت «خون بس» در دستور کار این شورا در سال ۹۹ قرار ندارد. شورای ملی گفته بود که این موضوع، با حقوق زنان ایران، در تضاد است.

داستان «خون بس» چیست که صدای زنان و مدافعان حقوق بشر و عاشقان میراث فرهنگی پر افتخار را درآورده است؟ فصل یا خون بس، یک رسم است. در استان های لرستان، چهارمحال، فارس و کهکیلویه و بویر احمد که از مقصدهای گردشگری تاریخی و طبیعی فوق العاده ایران با مردمان خونگرم و صنایع دستی با ارزش و سوغات خوشمزه است. در این رسم که در میان برخی طایفه ها وجود دارد، برای پایان یک نزاع خونین، از فصل یا خون بس به عنوان دیه استفاده می شود.

در «خون‌بس»، «خون‌صلح» یا در خوزستان «فصلیه»، برای آنکه نقطه پایان بر  قتل و انتقام گذاشته شود؛ زنی از طایفه قاتل به عقد مردی از طایفه مقتول درمی‌آید تا درگیری و انتقام پایان یابد و صلح برقرار شود. اما در این میان زنی که به خانواده مقتول رفته است سرنوشت تلخی خواهد داشت. دخترانی که به «خون‌بس» داده می‌شوند قربانی خطای مردان طایفه می‌شوند. آنها در تمام زندگی توسط اقوام و خانواده شوهر تحقیر و سرخورده می‌‌شوند و به زندگی ناراحت کننده ای ادامه می دهند که حتی قادر به خاتمه دادن به آن نیز نیستند. دختری که به «خون‌بس» داده می‌شود حق طلاق ندارد و باید تحت هر شرایطی در زندگی باقی بماند.

اینکه چرا در قرن بیست و یکم با وجود هزاران میراث معنوی و فرهنگی و ملموس و ناملوس در استان های ۴ گانه فوق الذکر، چنین رسم غلط، غیر شرعی، غیر اخلاقی و غیر انسانی، رایج است و مروجان این رویه ضد بشری و ضد عقلانی، خواستار ثبت ملی آن و افتخار به آن شده اند، جای شگفتی و تعجب و حیرت دارد! به هر حال از ایران در جامعه گذار از سنت به پسا مدرن، هر از گاهی چنین اخبار و درخواست هایی از جای جای این سرزمین اهورایی در عصر مدرن شنیده می شود.

تحلیل عجیب رئیس دادگستری شوش برای ثبت ملی خون بس این بود که «خون‌بس» در حالت‌های استثنایی ممکن بود مشکل اجتماعی ایجاد کند، و همیشه هم اینطور نبود که زندگی زن نابود شود که بگویند مساله حقوق‌بشری است، اصلا ۷۰ تا ۸۰ سال پیش کدام یکی از افراد با انتخاب خود ازدواج می‌کرد! این سنت در زمان باستان نیز ریشه دارد و یکی از صلح‌های معروف «صلح هیتا» (یکی از پادشاهان عیلام) بوده که منتسب به شهر شوش است. میراث فرهنگی مشکلی در این زمینه ندارد و قول همکاری دادند و خودشان راغب هستند و همکاری خیلی خوبی بین دو طرف وجود دارد.

به نظر نمی‌رسد خواستگاه اصلی این سنت غلط را بتوان به یک یا چند قوم خاصی از اقوام پر افتخار ایران زمین نسبت داد.

خلاصه، هر دم از این باغ بری می‌رسد .. . خیلی جدی نگیرید!

مطالب مرتبط
مطالب دیگر از همین نویسنده
مشاهده بیشتر
دیجیاتو
۱۴ نظر

ورود

  • khani320 مرداد ۳۰, ۱۳۹۹

    با سلام
    شهرستان شوش جزء استان خوزستان می باشد.

  • حامد مرداد ۳۱, ۱۳۹۹

    خون بس مشکلی داشته باشه یا نداشته باشه شما حق ندارید در مطالبتون به مردم کشورتون توهین کنید.ایران از اقوام مختلفی تشکیل شده که هر کدوم سنت های خاص خودشون رو دارند.شما اگر از این سنت ها خوشت نمیاد حق نداری نژاد پرستی کنی.آقای به اصطلاح مدرن من میتونم در همین تهران صدها مورد فرهنگی رو بگم که حتی در قرون وسطا هم مرسوم نبوده.اتفاقا شهرستان ها از نظر اخلاقی بسیار جلوتر از تهران هستند.بی اخلاقی و فساد در تهران به طرز وحشتناکی زیاده.و مدرن زندگی کردن به معنای از بین بردن سنت های اقوام نیست.

    • علی زمانی مرداد ۳۱, ۱۳۹۹

      ۲ مطلب را به زبان فارسی یادآوری میکنم:
      ۱- در این مطلب به هیچ قومیت و طایفه ای، مستقیم یا غیر مستقیم توهین نشد. یک مورد شما پیدا کن جایزه نقدی برات بفرستیم.
      ۲-در ایران و جهان، سنت های بسیاری هست که غلط، غیر انسانی، وحشیانه، غیر عقلی و غیر شرعی است. همین که خون بس، ثبت ملی نشد و آن را غیر انسانی خطاب کردند، خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل. یک سنت غلط، همیشه غلط است. مثل سنت ختنه کردن دختران! اونم سنت خیلی ها در ایران و جهان بود!
      ما عاشقانه، به دنبال بیان و معرفی سنت های ممتاز و فاخر و انسانی و عقلانی و غیر ضد بشری اقوام بزرگ ایران در روزیاتو هستیم.
      آفرین.

  • شهراد مرداد ۳۱, ۱۳۹۹

    اصلا ما همچین چیزی رو توی استان فارس نداریم . این چیزیه که بین ایل بختیاری و قشقایی مرسومه . درسته در قسمتی از استان فارس مردمی از این طوایف ساکن شده اند ولی این رسوم اصلا ربطی به استان فارس و مردم کهنش نداره

    • علی زمانی مرداد ۳۱, ۱۳۹۹

      بله
      بالاخره سنت های غلط، بین معدود اهالی یک استان رسم میشه. اینکه بین کیا رسم بود مهم نیست. مهم اینه که باید با این سنت های الکی و غیر بشری و غیر مدرن، مقابله کرد
      زنده باد فارس و لرستان و کردستان و همه ایران

  • امیدم مرداد ۳۱, ۱۳۹۹

    سرم درد گرفت ….

  • محمدی مرداد ۳۱, ۱۳۹۹

    انها در تمام زندگی توسط اقوام و خانواده شوهر تحقیر و سرخورده می‌‌شوند و به زندگی ناراحت کننده ای ادامه می دهند که حتی قادر به خاتمه دادن به آن نیز نیستند. دختری که به «خون‌بس» داده می‌شود
    خیلی دوست دارم منبع این حرفو بدونم
    حالا ثبت ملی بشه چی میشه

  • گذشت شهریور ۱, ۱۳۹۹

    خون بس خیلی بهتر از قصاص و خونریزی هست. این ایین نه به شان زن توهین میکند و نه به کشتار بیشتر دامن میزند بلکه باعث گذشت و ادامه زندگی میشود. امیدوام که دیدمون رو نسبت به قصاص و کشتن و اعدام در این کشور عوض کنیم و هیچ کسی اعدام نشود و چوب دار از بین برود. خون بس به معنای اسیری زن نیست بلکه زن با ورودش به خانواده مقتول باعث نزدیک شدن دو قوم و دو طایفه میشود و بزرگترین ثمره این کار گذشت هست. زن نه اثیر هست و نه کلفت بلکه با ازدواج و لباس سفید به خانه شوهر میرود و با احترام زندگی میکند و با لباس سفید پس از اتمام عمرش کفن میشود.

    • علی زمانی شهریور ۱, ۱۳۹۹

      فکر کنم دوران چنین تفکراتی سالهاست گذشته. . . . شما هم فکر خود را update کنید . . .

    • بدون نام فروردین ۷, ۱۴۰۰

      اوووووو خوشی زده زیر دلت اتفاقا برعکس هرکی دچار همچین سرنوشتی شده فقط دوست داشته خودکشی کنه احترام؟ احترام کجا بود باید مثله یه کنیز کار کنی تو میگی احترام تازه نه مهریه نه نفقه هیچ حقی هم نداره کسی که خطا میکنه باید یا دیه بده یا اعدام این رسم مسخره باید ریشه کن نسه نه یه عده بیان مثه تو طرفداری کنن

    • Nila مرداد ۷, ۱۴۰۱

      چه جالب یک نفر از قرن بیست و یک اینجا میگه یک عمر با درد و بدون هیچ علاقه و سازگاری شخصیتی زندگی کردن دو نفر که شاید میونشون کلی درگیری و جنگ و جدال پیش بیاد و تباه کردن عمر دو نفر بهتر از قصاصه و بگذاریم قاتل ول بچرخه و کس دیگه ای عمرشو پای گناه یک انگل بگذاره.

  • فاطمه شهریور ۶, ۱۳۹۹

    درشهر ما همچین چیزی وجود ندارد قتل خیلی کم اتفاق می افتد
    اگر قتلی اتفاق بیفتد یا دیه می گیرند و رضایت می دهند
    یاقصاص می کنند
    خونبس خیلی رسم مسخره ای است انسان عاقل همچین چیزی را قبول ندارد

  • رسول شهریور ۱۱, ۱۳۹۹

    بسم الله الرحمن الرحیم
    خون بس رسم بسیار غلطی است. ظلم به دختران است. اوج بی فرهنگی است.
    بله اگر کدورت های دیگری- غیر از قتل- بین دو طایفه یا روستاست، خوب است به این شرط که با رضایت کامل دختر باشد و با پسری هم سنّ و سال خودش ازدواج کند و حدّاکثر با تفاوت سنّی هفت سال. خدا قصاص را قرار داده است، نه رسمهای غلطی مانند خون بس.

  • کیان مهر ۱۸, ۱۴۰۱

    لازم نکرده که ژست حقوق بشر و کودک و نوجوان و جوان و زن و دختر بگیرید واسه خودتون…مگر کم است موارد مذهبی ضدیت با حقوق بشر و زن….ضمنا اینها فقط جزو تاریخ است، مثل اینکه مثلا اشور بانی پال پوست ادما رو هم میکنده از کاه پر میکرده، و خوبه که اینرا در کتیبه ها نوشتن که ما الان بدونیم که چه غلطی میکردند