چرا هر کار می‌کنیم نمی‌توانیم به صورت‌مان دست نزنیم؟

گاهی اوقات می خواهیم حرکات دست و بدن مان را کنترل کنیم، اما از آنجایی که بسیاری از این حرکات ناخودآگاه هستند، مثل استفاده از دست ها برای بیان احساسات خود، این کار شاید از آنچه که انتظار می رود سخت تر باشد. مثلاً دست زدن به صورت را در نظر بگیرید، که یکی از رایج ترین واکنش های بدن انسان است و به قدری ناخودآگاه انجام می شود که شاید تعجب کنید اگر بدانید هر روز چند بار این حرکت را انجام می دهیم.

در ادامه می خواهیم ببینیم چرا دست نزدن به صورت مان تا این حد دشوار است و چطور می توانیم از این کار خودداری کنیم.

واکنش طبیعی بدن

تا به حال متوجه شده اید آدم ها وقتی از توجه به حرف های کسی که در حال صحبت است دست می کشند یک میل به پوشاندن صورت با دست های خود در آن ها به وجود می آید که ظاهری کسل و خسته به آن ها می دهد؟ بسیاری از ما این کار را بیشتر اوقات بدون آنکه حتی متوجه باشیم انجام می دهیم. علت این مسأله آن است که ما به گونه ای خلق شده ایم که احساسات خود را با عکس العمل ها، حرکات دست و زبان بدن مان ابراز کنیم.

زبان بدن: روشی برای نمایش فرهنگ خود

استفاده از دست ها برای ابراز احساسات امری صرفاً غریزی نیست. از آنجایی که بسیاری از آدم ها این کار را انجام می دهند و ما همه جا شاهد آن هستیم، تا حدی به این کار عادت هم کرده ایم. زبان بدن روشی است مؤثر برای آنکه به دیگران بگوییم چه احساسی داریم. فرهنگ و عادت های ما هم با زبان بدن مان آمیخته شده اند.

با در نظر گرفتن این نکته هم موضوع برایمان روشن تر خواهد شد: در جریان آنچه به آن یادگیری از طریق تقلید گفته می شود، ما پیوسته در حال استفاده از مغز خود هستیم تا از یکدیگر یاد بگیریم. عمل خمیازه کشیدن را در نظر بگیرید. احتمالاً برایتان پیش آمده خمیازه ی کسی به شما هم سرایت کرده باشد و شروع به خمیازه کشیدن کرده باشید. علت این مسأله آن است که ما در تقلید کردن بسیار خوب هستیم. حالا تصور کنید هر روز چند نفر را در حال لمس صورت شان می بینیم. طبیعتاً ما هم شروع به تقلید می کنیم.

بازتابی از اضطراب

جدا از بحث تقلید، دلایل دیگری هم وجود دارد که باعث می شود ما صورت خود را لمس کنیم. مثلاً اضطراب می تواند نیاز به آرامش و تسلی را برای بدن ما به وجود آورد. این نیاز از طریق دستگاه عصبی پاراسمپاتیک بروز می کند. یکی از کارهای این دستگاه آن است که به شما کمک می کند از عهده ی موقعیت های دشوار بربیایید. از آنجایی که لمس برخی قسمت های صورت می تواند این دستگاه عصبی را فعال کند، لمس آن ها یک عکس العمل غیرارادی است.

زبان بدن در هنگام تلاش برای جلب توجه جنس مخالف

یکی دیگر از موقعیت های رایجی که باعث می شود به لمس صورت مان روی آوریم مواقعی است که تلاش داریم توجه جنس مخالف را به خود جلب کنیم. پژوهش ها نشان داده، در هنگام انجام فعالیت های عادی ما حداکثر ۲۳ بار در ساعت صورت مان را لمس می کنیم. اما طبق تحقیقی مربوط به سال ۱۹۶۷، وقتی پای ابراز احساسات در میان باشد برقراری ارتباط بیشتر از طریق غیر کلامی صورت می گیرد. حالا تصور کنید در مقابل آن شخص خاص قرار گرفته اید که ضربان قلب تان را بالا می برد… احتمالاً سخت است که بتوانید از لمس صورت یا لب هایتان خودداری کنید. این در واقع کاری است که آدم ها وقتی از کسی خوش شان می آید انجام می دهند.

تغییر عادت

• اولین قدم برای تغییر این عادت آن است که آگاهی خود را بالا ببرید و متوجه شوید که اصلاً چه چیزهایی باعث می شوند به صورت خود دست بزنید. وقتی نسبت به این موضوع آگاهی پیدا کنید، احتمالاً خودداری از انجام دوباره ی آن برایتان راحت تر خواهد شد.
• سعی کنید وقت هایی که احساس اضطراب می کنید از یک توپ ضد اضطراب استفاده کنید تا دست هایتان را با چیزی مشغول کنید. اما به خاطر داشته باشید که این توپ را باید همیشه باید خوب تمیز کنید.
• بعضی ها هم در هر گوشه ای یک یادداشت می چسبانند تا به خود یادآوری کنند که نباید به صورت خود دست بزنند.
• می توانید به دست های خود عطر یا لوسیون های معطر هم بزنید. با این کار هر زمان که دست های خود را نزدیک صورت تان ببرید به خودتان یادآوری می کنید که نباید صورت تان را لمس کنید.
• اگر علت لمس صورت تان اضطراب باشد شاید بهترین کار این باشد که مشکل را ریشه ای، با روش هایی مثل مدیتیشن، یوگا یا تمرینات تنفسی حل کنید. حتی می توانید گاهی دست از کار بکشید و به خودتان استراحت کوتاهی دهید.
• اما از همه مهم تر آن است که تسلیم نشوید. به گفته ی روانشناسان ۶۶ روز طول می کشد تا عادت جدیدی در ما شکل بگیرد، پس داشتن ممارست کمک بزرگی به شما خواهد کرد.

رفتارهای ما اغلب نتیجه ی نوع نگاه و مواجهه ی ما با دنیا هستند، بنابراین تغییر عادات منوط به تجدید نظر در نحوه ی برخورد ما با موضوعات همیشگی اما به شکلی دیگر است. تلاش برای تغییر عادت های خود ارزشش را دارد به خصوص اگر پای سلامت شخصی و عمومی در میان باشد.