جهش های جدید کرونا؛ چه هستند و آیا واکسن های کرونا در برابر آن ها مؤثرند؟

چند ماهی است خبر کشف گونه های جهش یافته ی ویروس کرونا از گوشه و کنار دنیا به گوش می رسد. ماجرا اولین بار از انگلیس آغاز شد و این گونه ی جدید خیلی زود کرونای انگلیسی نام گرفت. بعد از آن نوبت کرونای آفریقایی بود و حالا به نظر می رسد این پایان ماجرا نخواهد بود و من بعد باید به شنیدن خبر کشف این گونه های جدید عادت کنیم.

برخی از این گونه های جهش یافته مسری تر به نظر می رسند و البته نگرانی هایی هم درباره ی میزان کشندگی آن ها وجود دارد. با این حال، بزرگ ترین نگرانی حال حاضر بشر که بیش از یک سال است با این همه گیری دست و پنجه نرم کرده و تلاش خود را برای مهار آن به روش های مختلف داشته، بحث مؤثر بودن واکسن های تولید شده در برابر جهش های ویروس کرونا است.

در ادامه می خواهیم با این گونه های جهش یافته ویروس کرونا آشنا شویم و ببینیم آیا واکسن های کرونا در برابر آن ها مؤثر هستند.

جهش های جدید کرونا چه هستند؟

در حال حاضر هزاران گونه ی مختلف از ویروس کرونا در دنیا پخش شده است. اما سه مورد از این گونه ها هستند که نگرانی دانشمندان را به دنبال داشته اند:

• کرونای انگلیسی که گونه ی غالب در بیشتر مناطق کشور انگلیس است. این گونه به بیش از ۵۰ کشور دیگر دنیا نیز راه پیدا کرده و خبرهایی از جهش دوباره ی آن به گوش می رسد.
• کرونای آفریقایی که اولین بار در آفریقای جنوبی یافت شد و در دست کم ۲۰ کشور دیگر دنیا نیز مشاهده شده است.
• کرونای برزیلی که در ۴ مسافری که از برزیل به ژاپن آمده بودند دیده شده است.

جهش ویروس کرونا و به وجود آمدن گونه های جدیدی از آن اتفاق غیر منتظره ای نبود چرا که همه ی ویروس ها جهش می دهند. این موجودات با ساخت کپی هایی از خود تلاش می کنند تا گسترش و رشد یابند.

بیشتر این جهش ها بی اهمیت هستند. حتی تعدادی از آن ها می توانند برای بقای ویروس مضر باشند. اما برخی از آن ها هم می توانند ویروس را مسری تر یا خطرناک تر کنند.

آیا گونه های جدید کرونا خطرناک ترند؟

هنوز هیچ مدرکی وجود ندارد که اثبات کند این جهش ها شدت بیماری را در عمده ی افرادی که به آن ها مبتلا می شوند، بیشتر خواهد کرد.

مانند آنچه در مورد گونه ی اصلی و اولیه ی ویروس کرونا وجود دارد، بیشترین خطر را افراد مسن یا دارای بیماری های زمینه ای تهدید می کند.

در خصوص کرونای انگلیسی برخی تحقیقات می گوید ممکن است این گونه خطر مرگ را ۳۰ درصد بیشتر سازد. گرچه مدارک و شواهد قوی دال بر آن وجود ندارد و اطلاعات موجود قابل اعتماد نیستند.

اقداماتی همچون شستن دست ها، رعایت فاصله گذاری اجتماعی و استفاده از ماسک کماکان به جلوگیری از ابتلا کمک خواهد کرد. از آنجایی که به نظر می رسد گونه های جدید راحت تر سرایت پیدا می کنند باید بیشتر مراقب باشیم.

چه می شود که ویروس جهش می یابد؟

گونه های انگلیسی، آفریقایی و برزیلی ویروس کرونا ممکن است مسری تر باشند یا ابتلا به آن ها راحت تر باشد.

در هر سه مورد، پروتئین اسپایک ویروس دچار تغییر شده است، بخشی از ویروس که به سلول های بدن انسان متصل می شود.

در نتیجه به نظر می رسد این گونه ها از توانایی بیشتری در عفونی کردن سلول ها و گسترش خود برخوردارند.

به گمان کارشناسان، کرونای انگلیسی در ماه سپتامبر سال گذشته ی میلادی به وجود آمده و سرایت پذیری آن ممکن است تا حدود ۷۰ درصد بیشتر باشد. در آخرین پژوهش صورت گرفته توسط اداره سلامت عمومی انگلیس این مورد بین ۳۰ تا ۵۰ درصد عنوان شده است.

کرونای آفریقایی در ماه اکتبر سال گذشته ی میلادی به وجود آمده و در پروتئین اسپایک آن تغییراتی رخ داده که می تواند از اهمیت بیشتری برخوردار باشد. کارشناسان اخیراً با اندک مواردی از ابتلا به کرونای انگلیسی رو به رو شده اند که یکی از این تغییرات نگران کننده تر در آن ها وجود داشته است.

یکی از این تغییرات یک جهش کلیدی است که ممکن است به ویروس کرونا توانایی بیشتری در فرار از بخش هایی از دستگاه ایمنی بدن به نام آنتی بادی ها یا همان پادتن ها دهد.

کرونای برزیلی در ماه ژوئیه ی سال گذشته ی میلادی به وجود آمده و این جهش کلیدی را نیز دارا است.

آیا واکسن های تولید شده هم در برابر گونه های جدید مؤثر خواهند بود؟

واکسن های موجود برای گونه های اولیه ی ویروس کرونا طراحی شدند اما دانشمندان معتقدند این واکسن ها کماکان در برابر گونه های جدید مؤثر هستند، گرچه شاید نه کاملاً به خوبی.

نتایج اولیه می گوید واکسن فایزر از فرد در برابر جهش های جدید محافظت می کند اما اثربخشی نسبتاً کمتری دارد.

دو واکسن جدید ویروس کرونا یعنی واکسن های نواواکس و جانسن که به زودی به تأیید خواهند رسید هم از قرار معلوم تا حدودی در برابر گونه های جدید مؤثر هستند.

طبق اطلاعات اعلام شده از سوی تیم سازندگان واکسن آکسفورد – آسترازنکا، این واکسن هم در برابر کرونای انگلیسی مؤثر است. اثربخشی این واکسن در برابر کرونای آفریقایی کمتر است، گرچه کماکان مانع از ابتلا به نوع شدید بیماری در فرد می شود.

نتایج اولیه ی تحقیقات صورت گرفته درباره ی واکسن مادرنا نیز می گوید این واکسن در برابر کرونای آفریقایی مؤثر است، گرچه پاسخ ایمنی تولید شده توسط آن ممکن است آنقدرها قدرتمند یا ماندگار نباشد.

جهش هایی که ممکن است در آینده در ویروس کرونا رخ دهد هم از تفاوت های دیگری برخوردار خواهند بود.

به گفته ی کارشناسان حتی در بدترین حالت ممکن هم در صورت لزوم می توان در عرضه چند هفته یا چند ماه واکسن ها را دوباره از نو طراحی و به گونه ای اصلاح کرد که مطابقت بیشتری با تغییرات رخ داده داشته باشند.

همانطور که در مورد بیماری آنفلوانزا هر ساله واکسن جدیدی متناسب با تغییرات رخ داده در ویروس آن تولید می شود، چیزی شبیه به این نیز ممکن است در خصوص ویروس کرونا رخ دهد.

در حال حاضر چه اقداماتی در خصوص جهش های ویروس کرونا در حال انجام است؟

ویروس کرونا دستخوش جهش های دیگری خواهد شد و گونه های بیشتری از آن به وجود خواهد آمد.

دانشمندان سرتاسر دنیا جهش های ویروس کرونا را تحت نظر دارند و هر جهش مهمی به دقت مورد بررسی و رصد قرار خواهد گرفت.

کارشناسان در حال حاضر مشغول به روزرسانی واکسن های تولید شده هستند. دولت انگلیس از انعقاد قرارداد با یک شرکت تولید زیست دارو برای ساخت واکسن هایی علیه جهش های آینده ی ویروس کرونا خبر داده است.

کار تست گیری برای گونه های جدید ویروس کرونا نیز به صورت فوری در کشورهای مختلف دنیا در حال انجام است.