پس از سقوط کابل به دست طالبان در ماه اوت، به خاطر آشفتگی و سردرگمی در وزارت امور خارجه انگلیس، ده ها هزار افغان از دریافت کمک های دولت این کشور برای خروج از افغانستان بازماندند. این ادعایی است که در گزارش یک افشاگر مطرح شده است.
یک دیپلمات سابق انگلیسی ادعا کرده آشفتگی در امور اداری، مداخلات، بی برنامگی و کافی نبودن ساعات کاری در این وزارتخانه سبب شد بسیاری از افغان ها امکان خروج از افغانستان را نیابند و به دست طالبان کشته شوند.
شهادت رافائل مارشال به قدری جدی گرفته شد که وقتی او در اواخر ماه اوت گزارش خود را به وزیر موقت امور خارجه انگلیس، سِر فیلیپ بارتون، ارائه کرد، تحقیقات در این زمینه آغاز شد.
مارشال، فارغ التحصیل دانشگاه آکسفورد با سابقه ی سه سال خدمت دیپلماتیک، در بحبوحه ی بحران افغانستان در ماه اوت به دنبال سقوط ناگهانی کابل به دست طالبان، داوطلب کار در تیم رسیدگی به موارد خاص وزارت امور خارجه انگلیس شده بود.
او که دیگر در این وزارتخانه کار نمی کند، در شهادت خود به کمیته ی گزینش امور خارجه انگلیس که روز گذشته منتشر شد، از هرج و مرجی گفته که شاهد آن بوده است.
آنچه در پی می آید مهم ترین اتهامات مطرح شده از سوی مارشال است.
انبوه ایمیل های نخوانده
دولت انگلیس ادعا کرده بود تمامی درخواست ها برای کمک به خروج افراد از افغانستان را بررسی کرده در حالی که به گفته ی مارشال، هزاران ایمیل در این رابطه نخوانده باقی ماندند، از جمله تعداد زیادی از ایمیل های ارسال شده از سوی نمایندگان مجلس انگلیس.
طبق تخمین های مارشال، حدود ۱۵۰ هزار نفر متقاضی خروج از افغانستان بودند اما به کمتر از ۵ درصد آن ها کمک شد.
او در ادامه گفت: «مسلماً بعضی از آن هایی که نتوانستند از افغانستان خارج شوند تا به حال به دست طالبان کشته شده اند.»
به گفته ی مارشال، پس از مدتی تصمیم بر آن شد که تمامی ایمیل ها خوانده شود اما اقدامی در رابطه با آن ها صورت نگیرد تا به نمایندگان مجلس بگویند که ایمیل نخوانده ای باقی نمانده.
اینباکس ایمیل هم مدتی قفل شده بود که به عقیده ی مارشال گواهی بود بر اینکه تمام این فرآیند تنها یک اقدام نمایشی بود.
نبود معیاری برای اولویت بندی متقاضیان خروج از افغانستان
به گفته ی مارشال، حتی وقتی هم که درخواست های کمک به خروج از افغانستان بررسی می شد، معیاری وجود نداشت که تعیین کند چه کسی واجد شرایط دریافت کمک است و تصمیم در این رابطه بر اساس صلاحدید شخصی افراد صورت می گرفت.
به ادعای مارشال، دومنیک راب، وزیر امور خارجه ی آن زمان انگلیس، فهرستی از مشاغلی را تعیین کرده بود که باید در اولویت قرار می گرفتند، مثل قضات و مأموران اطلاعاتی، اما این فهرست در اختیار کسانی قرار نگرفت که کار بررسی ایمیل ها را برعهده داشتند.
این بدان معنی است که نگهبانان افغانی که از سفارت انگلیس در افغانستان محافظت می کردند در اولویت قرار نگرفتند.
مارشال گفت مدارک لازم برای اثبات ادعاهای متقاضیان درباره ی میزان خطری که در افغانستان آن ها را تهدید می کرد هم وجود نداشت و این بدان معنی است که ممکن است به افرادی برای خروج کمک شده باشد که واجد شرایط نبودند.
به گفته ی او، در نهایت فهرستی از متقاضیان منتخب تهیه شد اما توضیحات ارائه شده برای این موارد نامناسب و اغلب گمراه کننده بود و نظارتی هم بر تصمیماتی که در رابطه با درخواست ها گرفته می شد وجود نداشت.
نبود نیرو، امکانات و تجربه ی لازم
مارشال گفت اعضای تیم رسیدگی به موارد خاص افغان ها نه مطالعه ای درباره ی کشور افغانستان داشتند، نه قبلاً فعالیتی در رابطه با آن. به گفته ی او سرپرست تیم حتی نمی دانست در زبان انگلیسی چه واژه ای برای اشاره به مردم افغانستان به کار می رود.
او گفت نبود تجربه هم سبب شد آن ها زمان زیادی را صرف کارهایی کنند که به شکل ساده تر و سریع تری قابل انجام بود.
لپ تاپ هایی که برای رسیدگی به ایمیل های درخواست کمک در اختیار آن ها قرار گرفته بود هم قابل استفاده نبود چون واحد فناوری اطلاعات وزارت امور خارجه رمز عبور آن ها را در اختیار نداشت.
مارشال گفت معتقد است همین امر به طور مستقیم منجر به مرگ افغان هایی شد که نتوانستند از افغانستان خارج شوند.
فرهنگ کاری وزارت امور خارجه انگلیس
به گفته ی مارشال، علیرغم وخامت اوضاع، کماکان انتظار آن بود که ساعت کاری کارکنان وزارتخانه به همان شکل همیشگی باشد مگر اینکه خود خواستار اضافه کاری باشند.
این امر منجر به تغییر مداوم پرسنل و بروز مشکل در انجام کارها شده بود.
نبود هماهنگی میان وزارتخانه های انگلیس
مارشال در گزارش خود از اشتباهات صورت گرفته در رد و بدل شدن فهرست متقاضیان منتخب میان وزارتخانه های مختلف انگلیس و کُندی آن ها در رسیدگی به این فهرست نیز گفته است.
فشار نخست وزیر انگلیس برای خارج کردن حیوانات به قیمت جان کسانی که در معرض خطر مرگ بودند
به گفته ی مارشال، با آنکه افراد زیادی از ترس جان خود سعی در فرار از افغانستان داشتند، اما نخست وزیر انگلیس به وزارت امور خارجه دستور داد ظرفیت قابل توجهی را برای کمک به خروج حیوانات پناهگاه «نوزاد» از افغانستان در نظر گیرد، یک پناهگاه حیوانات که توسط یک دریادار سابق انگلیسی، به نام پل پن فارتینگ، اداره می شد.
مارشال گفت دولت انگلیس به بهای جان شهروندان انگلیس که در تلاش برای خروج از افغانستان بودند و کسانی که در معرض خطر کشته شدن قرار داشتند، مثل مترجمان افغانی که به ارتش انگلیس خدمت می کردند، حیواناتی را به انگلیس انتقال داد که خطری آن ها را تهدید نمی کرد.
بدون نظر