فیلم ماشین مرا بران (Drive My Car) ساخته ی ریوسوکه هاماگوچی با تبدیل شدن به اولین فیلم ژاپنی که نامزد جایزه اسکار بهترین فیلم سال می شود تاریخ ساز شد. این فیلم در سه بخش دیگر اسکار از جمله بهترین دستاورد کارگردانی برای هاماگوچی نیز نامزد اسکار شد و بدین ترتیب این کارگردان ژاپنی به سومین کارگردان این کشور تبدیل می شود که نامزد این بخش از جایزه اسکار شده است. اما بسیاری از فیلم های ژاپنی در گذشته نیز در مراسم اسکار عملکرد خوبی از خود ارائه داده اند.
برخی از آن ها حتی توانسته اند جایزه اسکار بهترین فیلم بین المللی را نیز بدست آوردند که در گذشته با نام بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان شناخته می شد و قبل از آن نیز تنها یک جایزه افتخاری و نه رسمی بود. برخی دیگر نیز در بخش طراحی لباس، طراحی تولید و فیلمبرداری نیز نامزد جایزه اسکار شده اند. در ادامه این مطلب قصد داریم شما را با ۱۰ فیلم برتر سینمای ژاپن آشنا کنیم که نامزد دریافت جایزه اسکار شده اند.
۱- Ugetsu (1953)
Ugetsu فیلمی است که به موضوعات مختلفی می پردازد: جاه طلبی در آستانه تبدیل شدن به طمع، فانتزی در تلاش برای غلبه بر عشق و صلحی که با جنگی ویرانگر به پایان می رسد. این فیلم ژاپنی داستان سفالگری جویای ثروت و مردی در تلاش برای سامورایی شدن را روایت می کند که امنیت همسرانشان را نادیده گرفته و به جستجوی رویاهای شغلی شان می روند. فیلم Ugetsu که تنها یکی از فیلم های تحسین شده کنجی میزوگوچی است، در کمال ناباوری نتوانست نامزد اسکار در بخش بهترین فیلم بین المللی را بدست آورد اما در بخش بهترین طراحی لباس نامزد جایزه اسکار شد. طراحی لباس و بسیاری از جنبه های دیگر این فیلم ژاپنی قابل توجه هستند.
۲- Kwaidan (1964)
در روزگاری که عصر طلایی سینمای ژاپن در حال به پایان رسیدن بود، ماساکی کوبایاشی به اوج فیلمسازی خود رسید اما فیلم هایش با فیلم های بسیار بزرگ و شناخته شده ای رقابت می کردند. فیلم های The Human Condition (1959-61) و Hara-Kiri (1962) از او فیلم هایی حماسی و تکان دهنده هستند که مورد احترام کارشناسان سینما قرار دارند. فیلم Kwaidan او اگر چه از لحاظ بزرگی کمی کوچکتر از دیگر فیلم های قبلی کوبایاشی است اما مجموعه ای هیجان انگیز از داستان های ترسناک ماوراءالطبیعه است. از آنجایی که فیلم های ترسناک به ندرت مورد توجه داوران اسکار قرار می گیرند، جای تعجب دارد که از میان تمام فیلم های این کارگردان شهیر ژاپنی، این فیلم Kwaidan بود که نامزد جایزه اسکار بهترین فیلم بین المللی یا همان بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان شد.
۳- Shoplifters (2018)
فیلم Shoplifters داستان خانواده ای فقیر را روایت می کند که برای سیر کردن شکمشان دست به دزدی می زنند. یک شب، آن ها کودکی رها شده را به خانه می آورند تا به او شام بدهند و در ادامه تصمیم می گیرند او را نزد خود نگه داشته و مانند دیگر فرزندان خانواده بزرگ کنند. این فیلم ساخته هیروکازو کوریدا است که یکی از بهترین فیلمسازان سینمای مدرن ژاپن به شمار می آید. از دیگر فیلم های او می تواند به Knows (2004), Still Walking (2008), و Like Father, Like Son (2013) اشاره کرد. اما تاکنون تنها فیلم Shoplifters از این کارگردان توانسته در بخش بهترین فیلم بین المللی نامزد دریافت جایزه اسکار شود و اولین باری بود که فیلمی ژاپنی بعد از ده سال نامزد اسکار می شد.
۴- Samurai I: Musashi Miyamoto (1954)
هیروشی ایناگاکی فیلمساز ژاپنی، بر اساس سرگذشت یکی از مشهورترین و افسانه ای ترین سامورایی های ژاپنی به نام موساشی میاموتو سه گانه ای سینمایی ساخت که همگی آن ها مورد تحسین قرار گرفتند. فیلم Samurai I: Musashi Miyamoto که یکی از محبوب ترین فیلم های جین کمپیون کارگردان فیلم تحسین شده قدرت سگ (Power of the Dog) است اولین فیلم در این سه گانه بود که در مراسم اسکار ۱۹۵۵ توانست جایزه اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان را از آنِ خود کند. این فیلم داستان تاکزو را روایت می کند که نقشش را توشیرو میفونه بازیگر نامدار سینمای ژاپن بر عهده دارد. تاکزو به یکباره خود را در سمتِ مغلوب نبردی برای تغییر رژیم می یابد و او و همراهانش مجبور می شوند از دست نیروهای پیروز فرار کنند. در جریان داستان، این شخصیت فراری بارها از مرگ می گریزد و در نهایت عنوان سامورایی و نام جدید موساشی میاموتو را به دست می آورد.
۵- Gate Of Hell (1953)
دهه ۱۹۵۰ از نگاه کارشناسان سینمایی، عصر طلایی سینمای ژاپن به شمار آمده و جای تعجب ندارد که سه فیلم ساخته شده در این دهه برنده جایزه اسکار شدند که یکی از آن ها فیلم Gate Of Hell بود. این فیلم همچنان تنها فیلم ژاپنی است که توانسته بیش از یک جایزه اسکار بدست آورد زیرا علاوه بر جایزه بهترین فیلم بین المللی، جایزه بهترین طراحی لباس اسکار را نیز به خود اختصاص داد. فیلم Gate Of Hell در مورد سامورایی است که عاشق ندیمه ملکه می شود و وقتی از او تقاضای ازدواج می کند در می یابد که او از قبل ازدواج کرده است. اما او پاسخ منفی را نپذیرفته و او را وادار به ازدواج با خود می کند. او در ادامه نقشه ای می کشد تا همسر این زن را به قتل برساند اما ندیمه ملکه خود نقشه ای هوشمندانه تر در سر دارد.
۶- Departures (2008)
فیلم Departures در سال ۲۰۰۹ برنده جایزه اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان شد که جایزه ای بسیار ارزشمند و قابل توجه بود زیرا از سال ۱۹۵۵ تا آن زمان هیچ فیلم ژاپنی نتوانسته بود این جایزه یا معادل های آن را بدست آورد. اگر فیلم Drive My Car بتواند امسال جایزه اسکار در بخش بهترین فیلم بین المللی یا بهترین فیلم سال را بدست آورد، جانشین فیلم Departures به عنوان جدیدترین فیلم ژاپنی خواهد شد که توانسته جایزه اسکار را کسب کند. در فیلم Departures، یک نوازنده ویولون بیکار شده و همراه با همسرش به زادگاهش باز می گردد. در حالی که به دنبال شغل است، این مرد به سراغ آگهی شغلی می رود که ظاهراً در یک آژانس مسافرتی است. اما در ادامه در می یابد که این شغل مربوط به آماده سازی اجساد برای سوزانده شدن است و به خاطر درآمد بالایی که دارد وسوسه می شود آن را بپذیرد. او از شیوه کسب درآمدش راضی نیست و شغلش را از همسرش پنهان می کند اما نمی تواند این راز ناخوشایند را تا ابد مخفی کند.
۷- Spirited Away (2001)
انیمه Spirited Away که به عنوان یکی از بهترین فیلم های انیمیشنی تاریخ سینما در نظر گرفته شده است، داستان دختری ۱۰ ساله به نام چیهیرو را روایت می کند که با دنیای ارواح خطرناک و فانتزی کامی روبرو می شود. هایائو میازاکی از استودیو جیبلی جایزه اسکار بهترین انیمیشن سال را برای این انیمه بدست آورد. اگر این فیلم در سال های اخیر منتشر می شد، بدون شک در بخش های دیگر نیز می توانست نامزد جایزه اسکار شود زیرا آن زمان دسته بندی جوایز اسکار بسیار کمتر بود. این فیلم انیمه از بسیاری از جهات به بررسی تاثیر فرهنگ غربی بر فرهنگ ژاپن تاکید دارد. وقتی چیهیرو همراه با والدینش از شهر به نواحی حاشیه ای نقل مکان می کند با دنیای کامی و ارواح فولکلور ژاپن روبرو می شود. همچنین انیمه Spirited Away اشاراتی هوشمندانه به مصرف گرایی، سرمایه داری و آلودگی محیط زیست دارد.
۸- Rashomon (1950)
بعد از تکمیل فیلم Rashomon، آکیرا کوروساوا با یک سری فیلم های ناموفق اعتبار خود را در خطر دید به نحوی که می توانست به بازنشستگی او برای همیشه از فیلمسازی منتهی شود. اما از آنجایی که کوروساوا یکی از تاثیرگذارترین فیلمسازان تاریخ سینماست و بسیاری از کارگردانان سرشناس تاریخ سینما مانند سرجیو لئونه، فرانسیس فورد کوپولا، مارتین اسکورسیزی، استیون اسپیلبرگ و بسیاری دیگر از او و آثارش الهام گرفته اند، اگر کوروساوا بازنشسته می شد سینما به اندازه زمان کنونی اش جذاب نمی بود. فیلم Rashomon نه تنها در داخل ژاپن با استقبال مواجه شد بلکه در سال ۱۹۵۱ برنده جایزه شیر طلایی فستیوال فیلم ونیز نیز شده و سینمای ژاپن را روی نقشه مخاطبان و منتقدان سینمایی بین المللی قرار داد.
موفقیت فیلم راشومون ادامه دار بود و در سال ۱۹۵۲ به اولین فیلم ژاپنی تبدیل شد که جایزه اسکار بهترین فیلم بین المللی یا غیرانگلیسی زبان را دریافت می کند. Rashomon در مورد گروهی از افراد است که برای قتل یک سامورایی در دادگاه حاضر شده اند. هر کدام روایتی متفاوت از ماجرا ارائه می دهد و این اولین باری است که به طور کامل از راوی غیرقابل اعتماد در سینما استفاده می شود. این فیلم همچنین به شرارت و تباهی انسان می پردازد در حالی که یک چوب بر و یک روحانی ماجراهای دادگاه را برای مردی که برای فرار از باران به آن ها پیوسته روایت می کنند.
۹- Woman In The Dunes (1964)
فیلم Woman In The Dunes بدون شک بهترین اثر سینمایی هیروشی تشیگاهارا فیلمساز پیشرو ژاپنی است. علیرغم بی اعتنایی اش به تمام رویه های فیلمسازی، تشیگاهارا به اولین کارگردان ژاپنی تبدیل شد که نامزد جایزه اسکار در بخش بهترین کارگردانی می شود، اگر چه فیلم های ژاپنی بسیاری پیش از آن در بخش های دیگر نامزد جایزه اسکار شده بودند. فیلم Woman in the Dunes که بر اساس یک رمان و تا حدودی با الهام از افسانه یونانی سیسوفوس ساخته شده، در مورد حشره شناسی است که برای جمع آوری حشره های ساکن در تپه های شنی به منطقه ای خارج از شهر می رود. او در بیابان گم شده و روستاییان به او پیشنهاد می دهند که در خانه ای در انتهای یک گودال شنی ساکن شود که با موافقت او روبرو می شود. زن جوانی در این خانه زندگی می کند و اگر چه حشره شناس تنها قرار است یک شب در این خانه بماند اما روستاییان سناریو دیگری برای او چیده اند.
۱۰- Ran (1985)
فیلم Ran که افتخار این را دارد که بیشتری نامزدهای اسکار را برای یک فیلم ژاپنی داشته باشد و در این زمینه تنها فیلم Drive My Car را رقیب و مساوی با خود می بیند، دو جایزه بفتا را برده و در چهار بخش دیگر نیز نامزد دریافت جایزه شده بود. نکته مهم این که کوروساوا برای این فیلم اولین و تنها نامزدی اسکارش در بخش کارگردانی را بدست آورد. فیلم Ran در مورد جنگ سالاری است که تاج و تختش را واگذار کرده و قلمروش را بین فرزندانش تقسیم می کند که خیانت و جنگ آن ها را در پی دارد. این فیلم که به شدت تحت تاثیر نمایشنامه شاه لیر از شکسپیر است، سومین اقتباس کوروساوا از آثار این نمایشنامه نویس مشهور بود. در حالی که بسیاری Rashomon (1950) یا Seven Samurai (1954) را بهترین فیلم های آکیرا کوروساوا می دانند، بدون شک Ran حماسی ترین و بزرگ ترین اثر سینمایی این کارگردان نامی ژاپنی است.
بدون نظر