فهرست شرکت های دولتی ایران با بالاترین حقوق؛ ماهی بیشتر از ۵۲ میلیون تومان!

روزنامه شرق در گزارشی به فهرستی از شرکت های دولتی پرداخته که بالاترین حقوق را دارند. این در حالی است که بررسی صورت مالی این شرکت ها نشان داده اغلب آن ها زیان ده هستند.

چندی قبل وزیر اقتصاد، احسان خاندوزی از انتشار صورت مالی ۳۱۳ شرکت دولتی در سامانه کدال سازمان بورس به منظور شفافیت بیشتر خبر داد. وی همچنین گفت که صورت مالی برخی شرکت‌ ها به دلیل برخی ملاحظات در رابطه با دور زدن تحریم‌ ها و با هماهنگی نهاد ریاست‌ جمهوری منتشر نشده است اما به دستور رئیس‌جمهور ابراهیم رئیسی انتشار صورت‌ های مالی شرکت‌ های دولتی ادامه خواهد داشت. او که مدعی است تصمیم به شفاف سازی درباره ی شرکت‌ های دولتی دارد گفته هدف از انتشار این گزارش آن است که صاحب‌ نظران شرکت‌ های دولتی را نقد کرده و به اداره ی بهتر آن ها کمک کنند.

از میان ۳۱۳ شرکت دولتی که صورت مالی آن ها منتشر شده، ۱۵ شرکت بالاترین حقوق و مزایا را دارند. بر اساس گزارش دیوان محاسبات کشور، سال گذشته میانگین دریافتی کارمندان این شرکت ها گاهی بیشتر از ۵۲ میلیون تومان در ماه بوده است. به گفته ی حسن خوشپور، مدیر کل سابق دفتر امور بنگاه‌ ها و خصوصی‌ سازی سازمان مدیریت و برنامه‌ ریزی، استخدام در این شرکت‌ ها هم به صورت سفارشی صورت می گیرد و جز افراد صاحب‌ نفوذ و قدرتمند کمتر کسی می‌ تواند به آن ها راه پیدا کند. البته گاهی فسادهای بزرگی هم در این شرکت‌ ها رخ داده است. در عین حال، بررسی صورت مالی این ۱۵ شرکت نشان می دهد اغلب آن ها زیان‌ ده هستند یعنی مدیران و کارمندان آن ها این حقوق های نجومی را در ازای اداره ی زیان‌ ده شرکت گرفته‌ اند!

شرکت‌ های دولتی رکورددار حقوق نجومی

دی ماه ۹۹ دیوان محاسبات کشور فهرستی از ۶۰ شرکت دولتی منتشر کرد و در این گزارش به حقوق و دستمزد مصوب کارکنان این شرکت‌ ها برای سال ۱۴۰۰ پرداخت. بر اساس این گزارش میانگین حقوق برخی از این شرکت‌ ها به بیشتر از ۵۲ میلیون تومان می‌ رسید و کمترین میانگین حقوق این شرکت‌ ها ۲۰ میلیون تومان بود.

در این میان کارکنان شرکت بازرگانی و خدمات صنعتی فولاد اهواز با میانگین حقوق ۵۲ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان بیشترین دریافتی را داشتند. پس از آن کارمندان شرکت پالایش گاز فجر جم با میانگین دریافتی ۴۸ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان در رده ی دوم قرار دارند و کارمندان شرکت گاز استان سیستان و بلوچستان با میانگین حقوق ۳۹ میلیون و ۸۰۰ تومان رتبه سوم بیشترین میانگین دریافتی را از آن خود کرده‌ اند.

حالا صورت مالی برخی از این شرکت‌ ها در سامانه کدال سازمان بورس منتشر شده و بر اساس آن روشن است که بسیاری از این شرکت‌ ها زیان‌ های سنگینی به ثبت رسانده‌ اند. مهدی پازوکی، اقتصاددان به روزنامه شرق گفته فساد در شرکت‌ های دولتی به حدی است که نه تنها زیان‌ های سنگین برای اقتصاد ایران به جا گذاشته‌اند و سال‌ ها حیاط خلوت فساد بوده‌ اند که مدیران و کارکنان آن بابت زیان‌ های سنگین حقوق‌ های نجومی و پاداش و وام‌ های ارزان‌ قیمت متعددی نیز دریافت کرده اند.

زیان‌ دهی سنگین نجومی بگیران

صورت مالی بسیاری از شرکت‌ هایی که رکورددار بیشترین حقوق و دستمزد هستند، هنوز در در سامانه کدال سازمان بورس منتشر نشده است اما صورت های مالی منتشر شده هم از زیان دهی سنگین بعضی از این شرکت‌‌ ها حکایت دارد.

شرکت پالایش گاز فجر جم که کارمندان آن رتبه دوم بیشترین میانگین دریافتی را دارند و متوسط حقوق آنها در سال ۱۴۰۰ حدود ۴۸ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان بوده در سال مالی منتهی به ۳۰ اسفند ۹۹ زیان خالصی بالای ۲۰۸ میلیارد تومان به ثبت رسانده‌ و در سال ۹۸ هم زیان‌ ده بوده است.

شرکت گاز استان قزوین هم که پنجمین شرکت با بیشترین میانگین حقوق پرسنل است، در سال مالی منتهی به اسفند ۹۹ زیان‌ ده بوده و زیان خالصی بالغ بر ۱۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان به بار آورده است. در صورت مالی این شرکت در سال ۹۸ هم زیان‌ دهی ثبت شده است. جالب است که شرکت گاز استان قزوین با وجود زیان‌ دهی، تعداد نیروهای خود را از ۷۶۴ نفر در سال ۸۸ به ۷۷۹ نفر رسانده که البته این نیروها شامل کارمندان رسمی، قراردادی و شرکت‌ های خدماتی می‌ شوند.

در شرکت پالایش گاز ایلام هم وضعیت به همین منوال است. این شرکت ششمین شرکت دولتی با بیشترین میانگین دریافتی کارکنان است. میانگین حقوق کارمندان پالایش گاز ایلام به ۳۵ میلیون تومان در ماه می‌ رسد اما زیان این شرکت در سال مالی منتهی به ۳۰ اسفند ۹۹ به بیشتر از ۷۷ میلیارد تومان می‌ رسد و در سال ۹۸ هم این شرکت زیان‌ ده بوده است

شرکت پالایش گاز سرخون و قشم یکی دیگر از شرکت‌ هایی است که پرسنل آن حقوق دریافتی بالایی دارند. بر اساس گزارش دیوان محاسبات شرکت پالایش گاز سرخون و قشم چهاردهمین شرکت دولتی از نظر بالاترین میانگین حقوق پرسنل است اما بررسی صورت مالی آن در سامانه کدال بورس نشان می‌دهد که این شرکت هم در دو سال متوالی ۹۸ و ۹۹ زیان‌ده بوده و در سال ۹۹ زیان خالص آن به بالغ بر ۲.۵ میلیارد تومان رسیده است.

سوددهی جزئی شرکت های دولتی

البته تعداد اندکی از شرکت‌ هایی که رکورددار بیشترین حقوق و دستمزد هستند، در سال ۹۹ سود ده بوده‌ اند اما میزان سود آن ها هم رقمی بسیار جزئی بوده است.

پیام الیاس کردی، کارشناس بازار سرمایه، در این زمینه به روزنامه شرق گفته که اداره ی فشل شرکت‌ های دولتی بر کسی پوشیده نیست و برخی از شرکت‌ های دولتی به عنوان مثال مجموعه‌ های زیر نظر منطقه آزاد کیش سودآوری‌ شان از سودآوری یک کارگزاری کوچک بورس با دو ساختمان کمتر است! او در ادامه گفته که چگونه می‌ توان قبول کرد که منطقه آزاد کشوری با آن همه زیرساخت و امکانات و گردشگر و فعال صنعتی و… سودآوری کمتر از یک کارگزاری کوچک داشته باشد؟

حساب‌ سازی برخی شرکت‌ های دولتی درباره میزان سود خود

حسن خوشپور، مدیر کل سابق دفتر امور بنگاه‌ ها و خصوصی‌ سازی سازمان مدیریت و برنامه‌ ریزی، به روزنامه شرق گفته حتی ثبت سودآوری شرکت‌ های دولتی در صورت‌ های مالی در موارد زیادی حساب‌ سازی و عددسازی است و ارقام واقعی در بسیاری از این صورت‌ های مالی درج نمی‌ شود. او گفته ماهیت این شرکت‌ ها با سودآوری تناقض دارد؛ شرکت‌ هایی که در عین ساختار ناکارآمد غالباً مدیران انتصابی و غیرمتخصص دارد و پرسنل آن سفارشی استخدام می‌ شوند.

خوشپور کرده که کارمندان بسیاری از این شرکت‌ ها به ویژه شرکت‌ های فعال در بخش نفت و گاز، فولاد و صنایع بزرگ با سفارش‌ های افراد ذی‌ نفوذ سیاسی و نمایندگان مجلس استخدام می‌ شوند و در واقع حجم بالایی نیروی سفارشی به این شرکت‌ های زیان‌ ده تحمیل می‌ شود که نه می‌ شود آن ها را تعدیل کرد و نه حقوق آن ها را پایین آورد و با این حجم پرسنل که گاهی به چند برابر شرکت‌ هایی با فعالیت مشابه در سطح جهان می‌ رسند، بخش خصوصی هم رغبتی برای خریداری این شرکت‌ ها ندارد و البته که میلی هم برای واگذاری این شرکت‌ های دولتی وجود ندارد.

تسخیر شرکت‌ های دولتی توسط رانت‌ خوارها

مهدی پازوکی، اقتصاددان هم با تأکید بر اینکه شرکت‌ های دولتی حیاط خلوت فساد شده‌ اند به روزنامه شرق گفته این شرکت‌ ها غالباً در تسخیر طبقات رانت‌ خواری است که دغدغه ی توسعه و پیشرفت کشور را ندارند. او گفته استخدام‌ ها و انتصابات این شرکت‌ ها سفارشی است و به حدی ناکارآمد اداره می‌ شوند که اگر دولت بخواهد آن ها را با نصف قیمت به بخش خصوصی واقعی بفروشد و پول آن را در بانک بگذارد، با سود آن راحت‌ تر می‌تواند حقوق کارمندان خود را بدهد.

هرچند حالا احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد دولت رئیسی می‌ گوید که هدف از انتشار صورت مالی شرکت‌ های دولتی این است که نقد صاحب‌ نظران برای کارآمد کردن این شرکت‌ ها شنیده شود اما کارشناسان اقتصادی اعتقاد دارند که پیش از انتشار صورت مالی این شرکت‌ ها هم بارها راه‌ های اصلاح ساختار شرکت‌ های دولتی گوشزد شده اما رانت و فساد و رابطه‌ های جایگزین ضابطه راه به جایی نبرده است، چنان‌ که در پتروشیمی میانکاله میزان قدرت رانت برای عموم روشن شد.