مسجد ضرار ؛ ماجرای مسجدی که حضرت محمد (ص) از بیخ و بن ویران کرد و به آتش کشید

مسجد ضرار ؛ ماجرای مسجدی که حضرت محمد (ص) از بیخ و بن ویران کرد و به آتش کشید

 مسجد ضرار ، که در زبان عربی به آن المسجد الضرار می گویند، به مسجد اختلاف هم شهرت دارد و نامش در قرآن کریم هم آمده است.

این مسجد ابتدا در نزدیکی مسجد قبا در شهر مدینه با موافقت پیامبر اکرم (ص) ساخته شد اما هنگامی که پیامبر از غزوه تبوک برمی‌گشت، آیاتی بر ایشان نازل شد و بعد از آن، مسجد را ویران کردند.

مسجد ضرار

هدف از ساخت مسجد ضرار 

در روایات آماده است که مسجد ضرار را ۱۲ مرد ناراضی از انصار و در روایاتی ۱۵ نفر به دستور ابوعامر الرحیب که در شهر شام ساکن بودند ساختند. ابوعامر الرحیب یک حنیف بود که دعوت حضرت محمد (ص) به اسلام را رد کرد و در عوض همراه با مشرکان مکه در جنگ اُحد با اسلام مبارزه کرد.

سازندگان ادعا کردند مسجد جدید را برای بیماران و گرفتارانی ساخته‌اند که امکان حضور در مسجد قبا را ندارند و به بهانه ساخت مسجد از حضور در جنگ تبوک نیز سر باز زدند اما گفته می‌شود که ابوعامر از افراد خویش خواسته‌ است که پایگاهی ایجاد کنند و هرچه از دستشان بر می‌آید از قدرت و اسلحه آماده کنند تا همان‌طور که وعده داده بود ارتشی را با حمایت هراکلیوس برای جنگ با حضرت محمد (ص) و یارانش هدایت کند و رسالت پیامبر را با اخراجش از مدینه شکست دهد.

احمد بن یحیی بلاذری همچنین بیان می‌کند که افرادی که مسجد ضرار را «برای شرارت و خیانت و برای نفاق میان مومنان» بنا کردند، از اقامه نماز در مسجد قبا خودداری کردند و ادعا کردند که این بنا در مکانی ساخته شده‌ است که قبلاً چهارپایانی چون خر بسته می‌شد.

ابن کثیر در تفسیر خود ذکر می‌کند که ابوعامر الرحیب (یک راهب مسیحی) به برخی از انصار مسلمان ناراضی گفت که مسجد را بسازند. گفته می‌شود که ابو عامر به بعضی گفته‌ است که برای اخراج حضرت محمد (ص) ، نزد امپراتور (سزار) بیزانس می‌رود و با سربازان رومی بازمی‌گردد.

مسجد ضرار

نزول آیه

پس از ساخت مسجد، بانیان آن نزد پیامبر (ص) رفتند. از وی خواستند برای افتتاح این مسجد در آنجا نماز بخواند تا از برکت دعای پیامبر (ص) برخوردار گردند. اما پیامبر (ص)، که عازم غزوه تبوک بود، درخواست آنان را به پس از بازگشت از سفر موکول کرد. هنگامی‌که پیامبر (ص) از تبوک بازگشت به جایی به نام ذی اَوان (یا آروان) نزدیک مدینه رسید. در آنجا آیات ۱۰۷ و ۱۰۸ سوره توبه بر وی نازل شد.

﴿وَالَّذِینَ اتَّخَذُوا مَسْجِدًا ضِرَارًا وَکُفْرًا وَتَفْرِیقًا بَیْنَ الْمُؤْمِنِینَ وَإِرْصَادًا لِمَنْ حَارَبَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ مِنْ قَبْلُ ۚ وَلَیَحْلِفُنَّ إِنْ أَرَدْنَا إِلَّا الْحُسْنَىٰ ۖ وَاللَّهُ یَشْهَدُ إِنَّهُمْ لَکَاذِبُونَ﴾

(گروهی دیگر از آنها) کسانی هستند که مسجدی ساختند برای زیان (به مسلمانان)، و (تقوّیت) کفر، و تفرقه‌افکنی میان مؤمنان، و کمینگاه برای کسی که از پیش با خدا و پیامبرش مبارزه کرده بود. آنها سوگند یاد می‌کنند که: «جز نیکی (و خدمت)، نظری نداشته‌ایم!» امّا خداوند گواهی می‌دهد که آنها دروغگو هستند!

﴿لَا تَقُمْ فِیهِ أَبَدًا ۚ لَمَسْجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقْوَىٰ مِنْ أَوَّلِ یَوْمٍ أَحَقُّ أَنْ تَقُومَ فِیهِ ۚ فِیهِ رِجَالٌ یُحِبُّونَ أَنْ یَتَطَهَّرُوا ۚ وَاللَّهُ یُحِبُّ الْمُطَّهِّرِینَ﴾

هرگز در آن (مسجد به عبادت) نایست! آن مسجدی که از روز نخست بر پایه تقوا بنا شده، شایسته‌تر است که در آن (به عبادت) بایستی. در آن، مردانی هستند که دوست می‌دارند پاکیزه باشند. و خداوند پاکیزگان را دوست دارد!

مسجد ضرار

تخریب مسجد ضرار

پس از نزول آیه ۱۰۷ سوره توبه، پیامبر (ص) به اصحاب خود دستور داد تا این مسجد را ویران کنند و آتش بزنند. آنان نیز این بنا را با خاک یکسان کرده و در ادامه به دستور پیامبر (ص)، اصحاب مکان مسجد را به محل ریختن زباله و مردار تبدیل کردند.

ویلیام مویر اشاره می‌کند که حضرت محمد (ص) معتقد بود این مسجد برای ایجاد اختلاف در میان مسلمانان با دور کردن مردم از مسجد قبا ساخته شده‌ است.

پیشنهاد می کنیم این مطالب را هم بخوانید:

آخرین جزئیات از حمله به مسجد جمکران در اولین ساعات روز یکشنبه

مسجد جامع شیخ زاید ابوظبی؛ رازهای یکی از بزرگ‌ترین و پرهزینه‌ترین عبادتگاه‌های جهان

مسجد کبود ؛ یادگار هنر ایرانی در ارمنستان

نگاهی به معماری مسجدی مدرن در کشور استرالیا که ۹۹ گنبد دارد

با ۱۰ مسجد جامع و بزرگ جهان آشنا شوید

دیجیاتو
۲ نظر

ورود

  • F.s اردیبهشت ۸, ۱۴۰۱

    اطلاعات مفیدی بود مرسی?

  • حسین اردیبهشت ۱۲, ۱۴۰۱

    چقدر جالب، از ساخت مسجد تا قرآن سر نیزه کردن،عوضی ها استاد زدن دین با دین بودن، ولی دست خدا بالای همه دست هاست