منطقه قفقاز ده ها سال است که درگیر مناقشه ارضی بین ارمنستان و آذربایجان بر سر منطقه قره باغ است. اگرچه شعله ور شدن این درگیری ها اخیراً شدت گرفته است، اما ریشه این خشونت ها به دهه ۱۹۸۰ برمی گردد. این نقشه به ما این امکان را می دهد که به عقب برگردیم و به این منطقه از زاویه دید جامع تری نگاه کنیم.
منطقه قفقاز و پراکندگی جمعیت آن
منطقه قفقاز با رشته‌کوه‌های وسیعی مشخص می‌شود که از دیرباز مردم را از هم جدا کرده و هویت‌های قومی، زبانی و مذهبی متمایزی را در طول هزاران سال در خود جای داده است. امروزه این منطقه شامل سه کشور اصلی ارمنستان، آذربایجان و گرجستان است و با روسیه، ترکیه و ایران هم مرز است. با تمرکز بر سه کشورد اصلی، در اینجا نگاهی به آمار جمعیتی این کشورها می‌اندازیم:
جمعیت آذربایجان: ۱۰.۴ میلیون نفر جمعیت ارمنستان : ۳.۰ میلیون نفر جمعیت گرجستان: ۴.۱ میلیون نفر
منطقه قفقاز که حدود ۲۰ میلیون جمعیت دارد، از شرق به دریای خزر و از غرب به دریای سیاه می‌رسد. این منطقه به طور مشخص بین اروپا، آسیا و خاورمیانه واقع شده است، اما توسط اکثر طبقه بندی ها به عنوان آسیای مرکزی تعریف می شود.
آذربایجان
آذربایجان بزرگ ترین کشور منطقه هم از نظر وسعت و هم از نظر جمعیت است. منطقه قره باغ در مرزهای رسمی آذربایجان قرار دارد و تقریباً به طور کامل ارمنی‌ها در آن ساکن هستند.
اکثریت آذربایجانی ها مسلمان هستند، با این حال، این کشور یکی از سکولارترین کشورهای مسلمان در جهان به شمار می رود. زبان آذربایجانی یا آذری زبان بیش از ۹۲ درصد مردم این کشور است و مابقی، زبان روسی یا ارمنی، زبان اصلیشان است.
ارمنستان
ارمنستان نیز مانند هر دو همسایه خود در سال ۱۹۹۱ استقلال خود را به دست آورد. اکثریت جمعیت این کشور مسیحی هستند و تقریباً ۹۸ درصدشان را ارمنی ها تشکیل می دهند. رایج ترین زبان این کشور ارمنی است.
گرجستان
گرجستان از نظر وسعت کمی کوچکتر از آذربایجان است. این کشور از شمال با روسیه مرز مشترک دارد و دارای خط ساحلی طولانی با دریای سیاه است.
رشد جمعیت گرجستان داستانی مشابه با بسیاری از جمهوری‌های شوروی سابق دارد. در حالی که کل جمعیت در سال های اخیر اندکی کاهش یافته است، رشد اتباع قومی (گرجی ها) در واقع افزایش یافته است. این کشور اکثرا مسیحی است و زبان گرجی محبوب ترین زبان است.
مردم در سراسر منطقه قفقاز کجا زندگی می کنند؟
این کارتوگرام ها پراکندگی جمعیت منطقه قفقاز را بر اساس کشور تجزیه می کنند:
آذربایجان
اکثر مردم در پایتخت باکو و اطراف آن زندگی می کنند، شهری بندری در دریای خزر. با این حال، تعدادی از مردم نیز در داخل کشور نزدیکتر به مرزهای ارمنستان و گرجستان زندگی می کنند.
ارمنستان
در ارمنستان، جمعیت به شدت به سمت شهر ایروان، پایتخت آن، که ۱.۱ میلیون نفر جمعیت دارد، متمایل شده است.
گرجستان
توزیع جمعیت گرجستان کمی بیشتر از همسایگانش است که بر پایتختش تفلیس متمرکز شده است.
اقتصاد منطقه قفقاز
برخی بخش‌های این منطقه نفت‌خیز است و به منابعی مانند میادین عظیم نفتی دریای خزر در سواحل آذربایجان دسترسی دارد. در واقع خط لوله باکو-تفلیس-جیهان روزانه نزدیک به یک میلیون بشکه نفت را از میادین نفتی به ترکیه می برد.
تولید ناخالص کشورهای منطقه قفقاز
تولید ناخالص داخلی آذربایجان: ۴۲.۶ میلیارد دلار تولید ناخالص گرجستان: ۱۵.۹ میلیارد دلار تولید ناخالص داخلی ارمنستان: ۱۲.۷ میلیارد دلار آذربایجان بزرگترین اقتصاد منطقه قفقاز است. این کشور توسعه یافته ترین کشور از نظر اقتصادی در میان این سه کشور است. اقتصاد هر دو کشور ارمنستان و گرجستان در حال توسعه در نظر گرفته می شوند و به واردات مختلف روسیه وابسته اند.
پیشینه تاریخیمنطقه قفقاز
سه کشوری که این منطقه را در برگرفته اند، هر کدام تا زمان سقوط اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ جمهوری های زیردست اتحاد جماهیر شوروی بودند. علاوه بر این، مناطق داغستان و چچن در روسیه که در حوزه جغرافیایی قفقاز قرار دارند. هر دو منطقه اکثریت قومی غیر روسی هستند و هنوز به دلیل جنگ قدرت خود با قدرت های سنگین منطقه با خشونت های منظم روبرو هستند. به گفته کارشناسان، در واقع بسیاری از تنش های منطقه را می توان به استبداد روسیه مرتبط دانست.
مناقشه قره باغ
تنش بر سر منطقه قره باغ از اواخر دهه ۱۹۸۰ آغاز شد و در دهه ۱۹۹۰ به یک جنگ تمام عیار تبدیل شد. در سالهای اولیه درگیری، حدود ۳۰,۰۰۰ نفر کشته شدند. از آن زمان، آتش‌بس‌ها و خشونت‌ها به‌طور متناوب اتفاق می افتد. درگیری ابتدا زمانی آغاز شد که ارمنستان تازه استقلال یافته خواستار پس گرفتن این منطقه از آذربایجان شد، زیرا جمعیت آنجا عمدتاً ارمنی بودند.
جدول زمانی درگیری های قره باغ
۱۹۸۸-۱۹۹۴: جنگ اول قره باغ آوریل ۲۰۱۶: چهار روز خشونت در مرز جداکننده این منطقه سپتامبر تا نوامبر ۲۰۲۰: جنگ دوباره شعله ور شد تا اینکه روسیه در مورد آتش بس مذاکره کرد. سپتامبر ۲۰۲۲: درگیری های جدیدی رخ داد که منجر به کشته شدن صدها نفر شد درگیری به منطقه سرازیر شده است – روسیه در کنار ارمنستان و ترکیه در سمت آذربایجان است. اما متحدان جدید ممکن است وارد صحنه شوند. امروز این منطقه بین آذربایجان، ارمنستان و نیروهای حافظ صلح روسیه تقسیم شده است، اما هنوز به طور رسمی بخشی از آذربایجان است.
اطلاعات که اعلام شد به نظر درست نیست.
مثلا این کشورها قفقاز نیستند بلکه قفقاز جنوبی هستند، یعنی قسمتی از قفقاز.
و قره باغ داخل اذربایجان هست نه در مرز