آلوده ترین کشورهای دنیا در سال ۲۰۲۲؛ جایگاه ایران در این فهرست کجاست؟

آلودگی هوا یکی از مشکلات اصلی است که دنیا در حال حاضر با آن رو به رو است و هم از جهت امنیت غذایی و هم از جهت سلامتی اثری مخرب دارد.

آلودگی هوا هر ساله جان بیش از ۳/۷ میلیون نفر را در دنیا می گیرد و باعث نابودی محصولات کشاورزی می شود که غذای میلیون ها نفر از آن ها تأمین می شود.

این مشکل زمانی برجسته تر می شود که بدانیم کشورهای در حال توسعه در مقایسه با کشورهای توسعه یافته با آلودگی هوای بیشتری رو به رو هستند و این در حالی است که کشورهای در حال توسعه به دلیل نابرابری در توزیع ثروت و بالاتر بودن میزان فقر در آن ها، به خودی خود با مشکل کمبود غذا مواجه هستند.

در ادامه مروری بر آلوده ترین کشورهای دنیا در سال ۲۰۲۲ خواهیم داشت. این فهرست بر اساس شاخص کیفیت هوای آی‌کیواِیر (IQAir)، پایگاه بین ‌المللی سنجش و رتبه ‌‌بندی کیفیت هوای کشورهای دنیا تهیه شده است.

دسته بندی امتیازات شاخص کیفیت هوا به این شرح است:

• ۵۰ تا ۱۰۰ : سالم
• ۱۰۱ تا ۱۵۰ : ناسالم برای گروه های حساس
• ۱۵۰ تا ۲۰۰ : ناسالم برای همه ی گروه ها
• ۲۰۱ تا ۲۵۰ : بسیار ناسالم
• ۲۵۰ به بالا : خطرناک

۲۵- ایران

امتیاز شاخص کیفیت هوا: ۷۰

هوای تهران، پایتخت ایران، آلودگی بسیار بالایی دارد که عمده دلیل آن آلایندگی خودروها است.

۲۴- عربستان سعودی

امتیاز شاخص کیفیت هوا: ۹۴

یکی از ثروتمندترین کشورهای دنیا موفقیت چندانی در مهار آلودگی هوای خود که عامل اصلی آن گرد و غبار است، نداشته است.

۲۳- بوسنی و هرزگوین

امتیاز شاخص کیفیت هوا: ۲۱

بر اساس آمارهای سال ۲۰۲۲، بوسنی و هرزگوین جایگاه پنجم را در میان کشورهای دنیا از نظر بالاترین میزان مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا را دارد.

۲۲- کویت

امتیاز شاخص کیفیت هوا: ۱۴۱

عمده دلیل آلودگی هوای کویت، صنعت نفت این کشور است.

۲۱- ارمنستان

امتیاز شاخص کیفیت هوا: ۱۶۹

ارمنستان با وجود آنکه شروع به وضع جریمه هایی برای متخلفان بزرگ در زمینه ی آلودگی هوا کرده است، اما مشکل آلودگی هوای این کشور رو به افزایش است.

۲۰- چین

امتیاز شاخص کیفیت هوا: ۱۰۵

چین دومین کشور قدرتمند دنیا، دست به اقداماتی جدی برای مهار آلاینده ها زده است، از جمله وضع مقررات سختگیرانه در خصوص آلاینده های کربنی شرکت ها، که سبب شده میزان آلاینده های آن سال به سال کاهش یابد.

۱۹- مونتنگرو

امتیاز شاخص کیفیت هوا: ۹۹

با وجود میزان بالای آلودگی هوا در مونتنگرو، این کشور قدم هایی در جهت مهار این مشکل برداشته است، از جمله پر کردن خلأها در زمینه ی مدیریت پسماند و تولید مواد شیمیایی.

۱۸- نیجریه

امتیاز شاخص کیفیت هوا: ۹۷

آلودگی هوا یکی از مشکلات اصلی نیجریه است، به طوری که در این کشور ۷۸ درصد از مرگ های ناشی از ذات الریه ی مرتبط با آلودگی هوا در کودکان کمتر از ۵ سال رخ می دهد.

۱۷- امارات متحده عربی

امتیاز شاخص کیفیت هوا: ۱۰۶

امارات متحده عربی تا چند دهه پیش بیشتر یک بیابان بود اما بعد از کشف نفت در آن روند شهری شدن در این کشور سرعت گرفت. امارات بسیار خودرو محور است، امری که در انتشار آلاینده های کربنی در آن نقش دارد. سرعت بالای صنعتی شدن دیگر عامل آلودگی هوای این کشور است.

۱۶- مغولستان

امتیاز شاخص کیفیت هوا: ۱۶۰

شاخص کیفیت هوا در مغولستان ۲۵ برابر میزان توصیه شده توسط سازمان جهانی بهداشت است که با سرعت بالای شهری شدن در این کشور در حال افزایش نیز هست.

۱۵- اندونزی

امتیاز شاخص کیفیت هوا: ۳۰

آلودگی هوای اندونزی از آتش سوزی های جنگلی فراوان این کشور نشأت می گیرد.

۱۴- ازبکستان

امتیاز شاخص کیفیت هوا: ۱۱۸

ازبکستان در گذشته آلودگی هوای بسیار کمی داشت، اما این آلودگی در حال افزایش است و این کشور که زمانی سرزمینی سرسبز بود، در حال تبدیل شدن به یک جنگل بتنی با آسمان خراش و ترافیک است.

۱۳- افغانستان

امتیاز شاخص کیفیت هوا: ۴۵

افغانستان برای چندین دهه کشوری جنگ زده بوده است و بی ثباتی این کشور در مشکل آلودگی رو به افزایش آن نقش دارد.

۱۲- قطر

امتیاز شاخص کیفیت هوا: ۱۰۷

اینطور که به نظر می رسد مهار آلودگی هوا در قطر جزء اولویت های اصلی این کشور نیست.

۱۱- سودان

امتیاز شاخص کیفیت هوا: ۱۲۲

سودان برای مهار آلودگی هوای خود با مشکل رو به رو بوده است، چرا که عوامل مختلفی این کشور را به جایگاه فعلی اش از جهت میزان آلودگی هوا رسانده است، از جمله جنگل زدایی، کمبود تنوع زیستی و فرسودگی خاک.

۱۰- نپال

امتیاز شاخص کیفیت هوا: ۸۵

نپال از نبود قانون در رابطه با آلودگی ناشی از کارخانه ها و انتشار آلاینده های کربنی رنج می برد، امری که منجر به سطح بالای آلودگی هوا در این کشور شده است.

۹- عراق

امتیاز شاخص کیفیت هوا: ۱۳۶

عراق، یکی از آلوده ترین کشورهای دنیا، لطمات قابل توجهی به دلیل وقوع جنگ در آن در گذشته دیده است، امری که در آلودگی هوای این کشور نقش داشته است. دیگر عوامل مؤثر در آلودگی هوای این کشور عبارتند از استفاده از ژنراتور برای تأمین برق به دلیل فقدان زیرساخت های لازم، آتش سوزی های پالایشگاه های نفت و گاز و آلایندگی خودروها.

۸- بحرین

امتیاز شاخص کیفیت هوا: ۵۷

آلاینده های صنعتی، استفاده از وسایل نقلیه ی شخصی و توفان های شن، علل اصلی آلودگی هوای شدید این کشور هستند.

۷- تاجیکستان

امتیاز شاخص کیفیت هوا: ۳۷

تاجیکستان در حال حاضر در دوره ی صنعتی سازی مجدد به سر می برد که به افزایش آلودگی هوای آن منجر شده است. این کشور کماکان در حال ساخت نیروگاه ها و کارخانه هایی است که سوخت آن ها از زغال سنگ تأمین می شود. این بدان معنی است که احتمالاً ظرف چند سال آینده تاجیکستان جایگاه بالاتری در این فهرست پیدا خواهد کرد.

۶- قزاقستان

امتیاز شاخص کیفیت هوا: ۱۳۸

میزان آلودگی هوا در قزاقستان رو به افزایش است. این امر به ویژه به این دلیل سبب نگرانی است که این کشور اطلاعات زیادی درباره ی دلایل این افزایش منتشر نمی کند.

۵- عمان

امتیاز شاخص کیفیت هوا: ۱۴۶

آلودگی هوای عمان، آلوده ترین کشور خاورمیانه، از تولید و پالایش نفت خام و همینطور آلایندگی خودروها نشأت می گیرد.

۴- هند

امتیاز شاخص کیفیت هوا: ۱۵۱

دو تا از کشورهای شبه قاره هند در میان آلوده ترین کشورهای دنیا قرار دارند و در سال ۲۰۱۹، از میان ۳۰ شهر دنیا با بالاترین میزان آلودگی هوا، ۲۱ مورد در کشور هند بودند. آلودگی صنعتی، علت اصلی آلودگی هوا در این کشور است.

۳- پاکستان

امتیاز شاخص کیفیت هوا: ۱۵۶

آلودگی  هوا یکی از مشکلات اصلی پاکستان است، به طوری که امید به زندگی را در این کشور بیش از ۴ سال کاهش داده است. سیستم حمل و نقل یکی از علل اصلی آلودگی هوای شدید پاکستان است. کمبود قوانین و از آن کمتر، اجرای قوانین، دیگر عوامل مؤثر در آلودگی هوای این کشور هستند.

۲- چاد

امتیاز شاخص کیفیت هوا: ۱۶۱

چاد آلوده ترین کشور آفریقا است و آلودگی هوا سومین ریسک فاکتور بزرگ این کشور، پس از کمبود بهداشت و سوء تغذیه محسوب می شود. در سال ۲۰۱۷، بیش از ۱۴ هزار مرگ بر اثر آلودگی هوا در این کشور به وقوع پیوست و امید به زندگی در این کشور کاهشی حدوداً ۳ ساله داشته است. تمام جمعیت این کشور در مناطقی زندگی می کنند که آلودگی هوای آن ها بالاتر از میزان توصیه شده در دستورالعمل های سازمان جهانی بهداشت است.

۱- بنگلادش

امتیاز شاخص کیفیت هوا: ۱۶۱

بنگلادش برای دومین سال متوالی در صدر فهرست آلوده ترین کشورهای دنیا قرار گرفته است. داکا، پایتخت این کشور، بالاترین افزایش در مرگ زودرس را ثبت کرده و یکی از متراکم ترین شهرهای دنیا است.