چه عواملی باعث نفخ می شود و چگونه می توان از شر آن خلاص شد؟

باد شکم، گاز معده یا هر چه اسمش را می گذارید، کاملاً طبیعی است. برای برخی افراد، خارج شدن باد شکم مخصوصا در حضور دیگران باعث شرمندگی می شود. گاهی اوقات، به طور غیرمنتظره و خارج از کنترل شما این اتفاق می افتد و ممکن است از خجالت آب شوید. اما برای بسیاری، نگه داشتن باد شکم یا عدم توانایی در دفع آن ناراحتی هایی را به وجود می آورد که هر روزه با آن درگیرند، به خصوص اگر شرایطی مانند سندرم روده تحریک پذیر (IBS) داشته باشند. در ادامه به این می پردازیم که چرا این اتفاق می افتد و چگونه می توانید باد شکم گیر افتاده یا نفخ را رفع کنید.

نفخ چیست؟

تجمع باد شکم و عدم دفع آن ممکن است باعث احساس سفتی، ناراحتی یا درد شدید در شکم شود.
اگر نفخ داشته باشید، ممکن است هنگام غذا خوردن به سرعت احساس سیری کنید یا صدای قار و قور از معده خود بشنوید که می تواند روی سینه یا شانه ها نیز تأثیر بگذارد.

چه چیزی باعث نفخ می شود؟

در فرآیند هضم غذا، باکتری های روده بزرگ با تجزیه ذرات غذا گاز تولید می کنند. اما زمانی که غذا، آب یا بزاق را می بلعید، مقدار کمی هوا را نیز فرو می دهید که در دستگاه گوارش جمع می شود. همه این موارد باعث ایجاد فشار در ناحیه شکم می شود، که بدن باید با دفع باد شکم یا باد گلو از شر آن خلاص شود. تجمع این گازها و عدم خروج آن از بدن باعث نفخ می شود.

مواد غذایی

مردم به طور معمول تا ۱۵ بار در روز باد شکم خود را خارج می کنند و گازی معادل دو لیوان کوکاکولا تولید می کنند. کاهش مصرف غذاهایی که هضم آنها دشوار است به کاهش نفخ کمک می کند. مقصرهای اصلی سبزیجاتی مانند بروکلی و کلم، نوشابه های گازدار و لوبیا هستند.

بیماری

باد شکم بیش از حد می تواند ناشی از برخی داروها یا بیماری ها باشد. به عنوان مثال، افراد مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر، بیشتر دچار نفخ می شوند. سایر بیماری‌های زمینه‌ای که باعث نفخ می‌شوند عبارتند از رفلاکس اسید معده، عدم تحمل لاکتوز یا گلوتن، یا رشد بیش از حد باکتری‌های روده کوچک.
در موارد نادر، نفخ ممکن است با علائم دیگری همراه باشد که نشانه یک بیماری کشنده است. به عنوان مثال، نفخ مداوم، نشانه کلیدی سرطان تخمدان است. تجربه این شرایط همراه با تغییر عادات توالت رفتن می تواند هشدار اولیه سرطان روده باشد.

اشتباه گرفتن علائم نفخ با بیماری های دیگر

گاهی اوقات علائم نفخ را می توان با چیز دیگری اشتباه گرفت. برخی با تجربه درد در قفسه سینه، فک، گردن، کمر، بازوها یا شانه ها، احساس ضعف و تنگی نفس گمان می کنند که دچار سکته قلبی شده اند.

نفخ پایین شکم، اغلب با سنگ کیسه صفرا یا آپاندیسیت نیز اشتباه گرفته می شود.

علائم خطر

اگر دچار نفخ شدید و به طور کامل قادر به خارج کردن آن نبودید، فوراً به پزشک مراجعه کنید زیرا ممکن است دچار انسداد روده شود. اگر مدت طولانی اصلا باد شکم نداشتید هم باید به پزشک مراجعه کنید.

۴ راه برای کاهش علائم نفخ

نفخ معمولاً بدون نیاز به هیچ درمانی برطرف می‌شود، اما چند روش وجود دارد که می‌توانید برای کاهش علائم آن امتحان کنید.

پروبیوتیک‌ها 

از پروبیوتیک‌ها استفاده کنید که به کاهش گاز و تسکین ناراحتی معده ناشی از گاز اضافی کمک می کنند. همه پروبیوتیک‌ها برای هر فردی یکسان عمل نمی‌کنند، متخصصان می‌گویند تشخیص اینکه دقیقاً کدام مورد را باید استفاده کنید دشوار است. اما تحقیقات نشان داده است که سویه Bifidobacterium برای همه افراد مفید است. انواع پروبیوتیک‌ها یا باکتری های مفید در ترشی ها یافت می شود.

ورزش

ثابت شده است که ورزش احساس نفخ را کاهش می دهد. هنگامی که شما در حال حرکت هستید، روده های شما تشویق می شوند تا به سرعت از طریق دستگاه گوارش گاز بیشتری خارج کنند. دو حرکت ورزشی که به خروج گاز شکم کمک می کنند عبارتند از:

۱. به پشت دراز بکشید و پاهای خود حرکت دوچرخه را انجام دهید

۲. پیاده روی کوتاه بعد از غذا خوردن

روغن نعناع فلفلی

برخی شواهد نشان داده اند که روغن نعناع می تواند احساس یبوست، نفخ و گاز اضافی را تسکین دهد. نعناع دارای خواص ضد اسپاسم است و روده را از انقباضات غیرارادی عضلانی باز می دارد. مطمئنا همه ایرانی ها از خاصیت عرق نعنا با خبر هستند.

گرما

استفاده از کیسه آب گرم می تواند به مقابله با درد معده ناشی از گاز کمک کند. یک مطالعه نشان داده است که استفاده از پد حرارتی ۴۰ درجه سانتیگراد روی معده می تواند درد را برای حدود یک ساعت تسکین دهد.

خوردن ادویه های گرم مانند هل، زیره، رازیانه، زنجبیل، زردچوبه و دارچین نیز توصیه توصیه می شود.