سیارکی که دایناسورها را منقرض کرد بعد از برخورد با زمین چه شد؟

بوم! انفجاری از امواج مافوق صوت، حرارت میان سیاره ای، گرد و غبار، دود… یک سنگ آسمانی به اندازه ی برج اورست از جو زمین عبور کرده است. این سنگ با تریلیون ها تن وزن، چند لحظه پیش با سطح کره زمین برخورد کرده است. سرعت حرکت این سنگ به حدی زیاد بود که از نیویورک به آلاسکا زودتر می رسید تا اینکه شما می خواستید برای خودتان یک املت درست کنید. نام این هیولا؟ حادثه ی چیکشلوب (Chicxulub).

۶۶ میلیون سال قبل این سیارک با زمین برخورد کرد. آن زمان دایناسورها بر کره زمین حکومت می کردند. اما خیلی طول نکشید. این برخورد در محل کشور مکزیک کنونی، در شبه جزیره یوکاتان، درست در نزدیک شهر کانکون ِ مکزیک رخ داد. این سنگ عظیم آسمانی با اقیانوس برخورد کرد اما حتی آن همه آب هم نتوانست جلوی آنچه اجتناب ناپذیر بود را بگیرد.

این برخورد باعث آزاد شدن حجم بسیار زیادی از انرژی شد. و از اینجا بود که داستان ترسناکی در مقیاس یک سیاره آغاز شد. تصور کنید یک خورشید کوچک سطح کره زمین را روشن کند، به همراه سونامی هایی به ارتفاع مجسمه ی مشهور آزادی که از کانون برخورد سنگ با اقیانوس به وجود آمده اند.

آن انفجار سطح کره زمین را فرا گرفت، با حرارتی به داغی یک کوره و هر چیزی بر سر راهش بود را سوزاند. این برخورد باعث وقوع یک زمین لرزه ی بسیار بزرگ و فعالیت های آتشفشانی جدی شد. چندین آتشفشان همزمان فوران کردند و از آن ها مواد مذاب و خاکستر به بیرون ریخت. میلیون ها تن خاکستر و دود هوا را آلوده کرد. این امر باعث تشکیل ابر عظیمی از خاکستر در جو کره زمین شد که برای چندین سال جلوی رسیدن نور خورشید به زمین را گرفت.

زمستان طولانی آغاز شد. اما هیچ برفی برای باریدن از آسمان وجود نداشت و تنها بارانی از سولفوریک اسید بود. بله شاید حادثه چیکشلوب مهم ترین واقعه ی رخ داده در تاریخ سیاره ما باشد.

آن زمان فوران های آتشفشانی متعدد، حجم فراوانی اکسیژن قابل اشتعال در جو زمین و تغییرات دائمی دما وجود داشت. اما از کجا تا این حد درباره ی همه ی آین ها مطمئن هستیم؟

آن سیارک حفره ی بسیار عظیمی بر روی سطح کره زمین بر جای گذاشت. این حفره امروزه در زیر خلیج مکزیک پنهان شده است. دانشمندان در نقاط زیادی از کره زمین با سطح غیر طبیعی ای از ایریدیوم مواجه شدند. این قلز بر روی کره زمین بسیار نادر است اما در بسیاری از سیارک هایی که مورد بررسی دانشمندان قرار گرفته اند وجود دارد.

دانشمندان چند سنگ ۶۶ میلیون ساله را مورد مطالعه قرار دادند. آن ها در میان لایه های این سنگ ها همان گرد و غباری را یافتند که در سیارک ها وجود دارد. این اتفاق تنها در صورتی ممکن است که یک سیارک عظیم به کره زمین برخورد کرده باشد. این فاجعه به انقراض نه فقط دایناسورها، بلکه خود سیارک نیز انجامید. حرارت آزاد شده در محل برخورد به قدری زیاد بود که بخشی از سیارک از میان رفت.

مقادیر زیادی بخار آب و کربن دی اکسید وارد جو زمین شد. اما بزرگ ترین مشکل، گوگردی بود که در اثر برخورد سیارک وارد هوا شد. ذرات ریز گوگرد جلوی رسیدن نور خورشید به سطح کره زمین را گرفتند. به همین دلیل بسیاری از گیاهان از میان رفتند و هوای کره زمین سردتر شد.

حرارت شدید، سنگ ها را به شیشه بدل کرد. دانشمندان به آن ها «تکتیت» می گویند. تکتیت ها بر اثر انرژی آزاد شده از برخورد به آسمان پرتاب شدند و بعد از طی مسافتی کوتاه روی زمین سقوط کردند.

تصور کنید به جای قطرات آب، بارانی از توپ های آتشین شیشه ای ببارد. تا چندین روز کره زمین با آن ها بمباران می شد.

تکتیت ها همه چیز را به آتش می کشیدند. دانشمندان شواهدی از آن را در نقاط مختلف دنیا یافته اند، نه فقط در نزدیکی محل برخورد. اما هنوز چیزهای زیادی درباره ی این برخورد مبهم باقی مانده است. برخی دانشمندان فکر می کنند چیکشلوب حتی یک سیارک نبوده و احتمالاً یک دنباله دار بوده است.

سیارک ها عمدتاً از سنگ و فلز تشکیل شده اند. در اغلب موارد آن ها شکلی شبیه به سیب زمینی دارند. دنباله دارها اما حاوی سنگ، فلز و یخ و شبیه به دانه های برف کثیف آسمانی هستند که در آن ها امونیاک، متان و کرین دی اکسید هم یافت می شود. دنباله ها معمولاً از ابر اورت سرچشمه می گیرند، ابر عظیمی از یخ و گرد و غبار که در اطراف منظومه شمسی قرار دارد.

دنباله دارها گهگاه از این ابر بیرون می زنند و به سوی خورشید حرکت می کنند. به گفته ی دانشمندان، این دنباله دار خاص از کنار سیاره ی مشتری عبور کرده بود و جاذبه ی این سیاره ی غول پیکر سبب شده بود سرعت دنباله دار بیش از پیش شود. سرعت دنباله دار در مسیر حرکت آن به سوی خورشید، بیشتر و بیشتر شده بود. لایه ی یخ بیرون دنباله دار شروع به تبخیر شدن کرده بود و احتمالاً گرد و غبار و گاز زیادی از آن منتشر شده بود که آن را شبیه به یک دنباله کرده بود.

در نهایت، جاذبه ی خورشید دنباله دار را از هم فرو پاشیده بود. یکی از تکه های آن از میان فضا گذشته و ۶۶ میلیون سال قبل به کره زمین برخورد کرده بود. پس بالاخره سیارک یا دنباله دار؟ واقعیت این است که هرگز جوابش را نخواهیم دانست.

آنچه می دانیم این است که کره زمین بسیار بدشانس بود که در مسیر این سنگ عظیم آسمان قرار رفت و دیگر هرگز مثل قبل نشد. این فاجعه رشد ۷۵ درصد از حیات را بر روی کره زمین متوقف کرد.