۱۰ کشور دارنده بزرگترین ذخایر نفتی در جهان؛ جایگاه ایران کجاست؟

در حال حاضر، اوپک شامل ۱۲ عضو است و بر اساس تخمین‌ها حدود ۸۰ درصد از ذخایر اثبات‌شده نفت خام جهان در کشورهای عضو آن قرار دارد که باعث می‌شود این سازمان تأثیر قابل‌توجهی بر چشم‌انداز انرژی جهان داشته باشد.

برای جمع‌آوری داده‌های این مقاله از اطلاعات اوپک استفاده شده است. کشورهای زیر بر اساس ذخایر اثبات‌شده نفت خام در سال ۲۰۲۲ رتبه‌بندی شده‌اند.

۱۰. نیجریه

کل ذخایر نفت اثبات شده در سال ۲۰۲۲: ۳۶.۹۶۷ میلیارد بشکه

برای تقویت امنیت انرژی نیجریه، شرکت ملی نفت نیجریه اکتشاف در حوضه‌های مرزی خشکی را آغاز کرده است و هدف آن افزایش ذخایر نفت خام اثبات شده این کشور از ۳۷ میلیارد بشکه فعلی به ۵۰ میلیارد بشکه است.

در ماه ژانویه اعلام شد که بزرگترین پالایشگاه نفت آفریقا بالاخره تولید خود را در نیجریه آغاز کرده است. در کشوری که عمدتاً به واردات نفت پالایش‌شده متکی است، تسهیلات ۱۹ میلیارد دلاری یک موهبت است و ظرفیت تولید ۶۵۰ هزار بشکه در روز را دارد.

۹. لیبی

کل ذخایر نفت اثبات شده در سال ۲۰۲۲: ۴۸.۳۶۳ میلیارد بشکه

لیبی بزرگترین ذخایر نفتی آفریقا را دارد که ۳۹ درصد از کل ذخایر این قاره را تشکیل می‌دهد. با این حال، تولید نفت این کشور در دهه گذشته به دلیل درگیری‌های مسلحانه داخلی و بی‌ثباتی سیاسی، به طور مداوم در نوسان بوده است.

۸. ایالات متحده آمریکا

کل ذخایر نفت اثبات شده در سال ۲۰۲۲: ۵۵.۲۵۱ میلیارد بشکه

ایالات متحده بزرگترین تولید‌کننده نفت در جهان است که ۱۴.۷ درصد از کل تولید نفت خام جهان در سال ۲۰۲۲ را به خود اختصاص داده است. هر ساله، تولید بومی نفت و گاز به مصرف کنندگان آمریکایی کمک می‌کند تا حدود ۲۰۳ میلیارد دلار یا ۲۵۰۰ دلار برای هر خانواده چهار نفره صرفه‌جویی کنند. علاوه بر این، صنعت نفت و گاز همچنین از بیش از ۱۲ میلیون شغل آمریکایی پشتیبانی می‌کند، میلیاردها دلار درآمد مالیاتی را تأمین کرده و امنیت انرژی را تضمین می‌کند.

تگزاس با بیش از ۱۸.۶ میلیارد بشکه ذخیره نفت خام، ایالتی است که بزرگترین ذخایر نفت در آمریکا را دارد.

به لطف رونق نفت شِیل، ایالات متحده در میان کشورهایی با بیشترین ذخایر نفتی استخراج‌نشده در جهان قرار دارد.

۷. روسیه

کل ذخایر نفت اثبات شده در سال ۲۰۲۲: ۸۰ میلیارد بشکه

اگرچه روسیه در میان ۱۰ کشور برتر دارای بزرگترین ذخایر نفت قرار دارد، صنعت نفت این کشور اخیرا با مشکلات متعددی از جمله تحریم غرب به دلیل حمله به اوکراین، کاهش تولید از زمین‌های قهوه‌ای در سیبری غربی، افزایش هزینه‌ها و … مواجه بوده است.

۶. کویت

کل ذخایر نفت اثبات شده در سال ۲۰۲۲: ۱۰۱.۵ میلیارد بشکه

کویت یکی از تولیدکنندگان بزرگ نفت و یکی از اعضای کنسرسیوم اوپک است. صنعت نفت نزدیک به نیمی از تولید ناخالص داخلی این کشور و حدود ۹۵ درصد از درآمد صادراتی آن را تشکیل می‌دهد. کویت می‌خواهد ظرفیت تولید نفت خود را تا سال ۲۰۳۵ به ۴ میلیون بشکه در روز افزایش دهد و از این رو در حال برنامه‌ریزی برای آماده‌سازی زیرساخت‌های میدان گازی الدُره (آرش) است.

کویت تقریباً ۷ درصد از ذخایر نفت جهان را در اختیار دارد و در فهرست کشورهای دارای بزرگترین ذخایر نفتی جهان در رتبه ششم قرار دارد.

۵. امارات متحده عربی

کل ذخایر نفت اثبات شده در سال ۲۰۲۲: ۱۱۳ میلیارد بشکه

شرکت ملی نفت امارات متحده عربی، ADNOC، برای افزایش ظرفیت تولید نفت خام خود به ۵ میلیون بشکه در روز تا سال ۲۰۲۷، ۱۵۰ میلیارد دلار برای افزایش اکتشاف و بهره‌برداری برنامه‌ریزی کرده است. حدود ۹۶ درصد از ذخایر نفت اثبات‌شده امارات در ابوظبی واقع شده است.

اگرچه امارات متحده عربی در میان تولیدکنندگان برتر نفت قرار دارد، کوپ۲۸ ادعا می‌کند که به میزان بسیار بیشتری در انرژی‌های تجدیدپذیر سرمایه‌گذاری می‌کند تا نفت و گاز.

در سال ۲۰۲۲، امارات متحده عربی بالغ بر ۳۶ میلیارد دلار در پروژه‌های انرژی‌های تجدیدپذیر خارج از کشور سرمایه گذاری کرد و تعهد خود به آینده‌ای سبزتر را نشان داد.

۴. عراق

کل ذخایر نفت اثبات شده در سال ۲۰۲۲: ۱۴۵.۰۱۹ میلیارد بشکه

عراق دومین تولیدکننده بزرگ نفت خام در اوپک پس از عربستان سعودی است و ۱۷ درصد از ذخایر نفت اثبات شده در خاورمیانه و ۸ درصد از ذخایر نفت را در سطح جهان در اختیار دارد. کل میادین نفتی عراق در خشکی قرار دارد که اکثر آنها در منطقه جنوب بصره، منطقه دیالی در شرق بغداد و شمال شرق کرکوک واقع شده‌اند.

به گفته مظهر محمد صالح، مشاور مالی نخست وزیر عراق، ارزش بازار نفت، گاز و سایر منابع طبیعی این کشور بیش از ۱۵ تریلیون دلار است.

۳. ایران

کل ذخایر نفت اثبات شده در سال ۲۰۲۲: ۲۰۸.۶ میلیارد بشکه

ایران در میان ۳ دارنده برتر نفت در جهان قرار دارد. به دلیل افزایش شکاف بین عرضه (که به دلیل ظرفیت پالایش داخلی محدود شده است) و افزایش تقاضا، دولت مجبور شده است برای اولین بار طی یک دهه اخیر از ذخایر استراتژیک خود استفاده کرده و بنزین وارد کند.

حدود ۸۰ درصد از تولید نفت ایران از میادین فرسوده با افت فشار حاصل می‌شود که موجب کاهش ۸ تا ۱۰ درصدی تولید سالانه می‌شود.

۲. عربستان سعودی

کل ذخایر نفت اثبات شده در سال ۲۰۲۲: ۲۶۷.۱۹۲ میلیارد بشکه

عربستان سعودی حدود ۱۷ درصد از ذخایر اثبات شده نفت جهان را در خود جای داده است. این کشور دارای بزرگترین میدان نفتی خشکی جهان (غوار) و همچنین بزرگترین میدان نفتی دریایی جهان (صفانیه) است.

آرامکو عربستان در سال ۲۰۲۲ به درآمد هنگفت ۵۳۵.۲ میلیارد دلاری دست یافت که ۴۹ درصد نسبت به سال ۲۰۲۱ افزایش داشت. این تولیدکننده دولتی نفت همچنین در همان سال سود ۱۶۱ میلیارد دلاری را به ثبت رساند که بزرگترین سود سالانه ثبت شده توسط یک شرکت نفت و گاز است که به دلیل افزایش قیمت انرژی و افزایش تقاضای جهانی تامین می‌شود. این شرکت قصد دارد به سرمایه گذاری برای افزایش حداکثر ظرفیت تولید بالقوه خود تا سال ۲۰۲۷ به ۱۳ میلیون بشکه در روز ادامه دهد.

آرامکو عربستان بزرگترین شرکت نفتی از نظر تولید در جهان است.

۱. ونزوئلا

کل ذخایر نفت اثبات شده در سال ۲۰۲۲: ۳۰۳.۲۲۱ میلیارد بشکه

اگرچه ونزوئلا کشوری است که بزرگترین ذخایر نفت اثبات شده جهان در آن قرار دارد، اما دولت این کشور نتوانسته است به‌خوبی بر ثروت نفتی خود سرمایه گذاری کند. علت آن عمدتاً به تحریم‌های ایالات متحده، بحران اقتصادی مداوم و سوء مدیریت در این کشور بازمی‌گردد. علاوه بر این، بیشتر نفت ونزوئلا در دریا یا دور از زمین است و متراکم به حساب می‌آید، بنابراین استخراج آن با فناوری‌های موجود کنونی از نظر مالی مقرون به صرفه نیست.