نقرس چیست، چه علائمی دارد و چگونه می‌توان از آن پیشگیری کرد؟

نقرس که به بیماری نفرین ثروتمندان مشهور است، اکنون از هر ۱۰۰ نفر یک تا دو نفر را مبتلا می کند. اما آیا می دانید علائم بیماری نقرس، بیماری اغنیا، چیست و چگونه می توان آن را درمان کرد؟ با روزیاتو همراه باشید تا پاسخ این سوالات را پیدا کنید.

همان طور که گفته شد، بیماری نقرس به نوعی نفرین ثروتمندان است زیرا اغلب با رژیم غذایی پر گوشت مربوط می شود؛ ماده غذایی که خوردن زیادش تنها از عده جیب پولدارها بر می آید نه عامه مردم.

نقرس نوعی آرتریت است که در آن کریستال های سدیم اورات در داخل و اطراف مفاصل تشکیل می شود و باعث حملات ناگهانی درد شدید و تورم می شود.

این بیماری در دوران ویکتوریا بسیار رایج بود؛ یعنی زمانی که افراد ثروتمند از رژیم غذایی با غذاهای غنی و ناسالم استفاده می کردند.

این رژیم‌ها سرشار از الکل، گوشت قرمز، غذاهای ارگانیک و غذاهای دریایی بودند که همگی تجملاتی محسوب می‌شدند.

امروزه تخمین زده می شود که از هر ۱۰۰ نفر در بریتانیا یک تا دو نفر به نقرس مبتلا هستند. این بیماری عمدتاً مردان بالای ۳۰ سال و زنان پس از یائسگی را تحت تأثیر قرار می دهد.

علائم نقرس چیست؟

برخی از علائم هشداردهنده نقرس وجود دارد که باید مراقب آنها بود، از جمله:

• درد شدید ناگهانی مفصل؛ معمولاً شست پای شما، اما می‌تواند سایر مفاصل پا، دست‌ها، مچ دست، آرنج یا زانوهای شما را نیز تحت تأثیر قرار دهد (یکی از بیماران می گفت احساس می‌کند «پایش پر از خرده‌های شیشه» است).
• پوست داغ، متورم و قرمز روی مفصل آسیب دیده
• تب و لرز همراه با درد مفاصل

علائم نقرس معمولا بین پنج تا هفت روز طول می کشد و سپس بهبود می یابد. اگر این بیماری فوراً تحت درمان قرار بگیرید، ممکن است آسیب پایداری به مفاصل وارد نشود.

در صورتی که احساس می‌کنید که درد بدتر می‌شود، درجه حرارت بالا دارید، احساس می کنید می‌لرزید، مریض شده اید یا نمی‌توانید غذا بخورید، یهتر است فورا با پزشک عمومی خود تماس بگیرید.

اگر علائم بدتر شوند، ممکن است به این معنی باشد که شما در داخل مفصل خود عفونت دارید و نیاز به کمک فوری پزشکی دارید.

در صورتی که نقرس درمان نشود، ممکن است اغلب عود کند و عود کردن های متعدد نیز می تواند منجر به توفوس شود. اینها رسوبات زیادی از کریستال ها در زیر پوست شما هستند که می توانند باعث آسیب و تغییر شکل مفاصل شوند.

چه چیزی باعث تشدید نقرس می شود؟

برخی از عواملی که در بروز نقرس نقش دارند، جنسیت و سن هستند، در حالی که برخی دیگر بر اساس سبک زندگی هستند.

علل تشدید نقرس عبارتند از:

• سن بالاتر
• مذکر بودن در بدو تولد
• چاقی
• رژیم غذایی سرشار از پورین که در بدن شما به اسید اوریک تجزیه می شود
• مصرف الکل
• نوشیدنی های شیرین، نوشابه های گازدار و شربت ذرت با فروکتوز بالا
• داروهایی از جمله مدرها یا دیورتیک ها، آسپرین با دوز پایین، برخی آنتی بیوتیک های تجویز شده برای سل، و سیکلوسپورین

چگونه می توانم از نقرس جلوگیری کنم؟

حملات نقرس معمولا با ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID) مانند ایبوپروفن درمان می شود. اگر درد ادامه یابد، ممکن است برای شما استروئیدها به صورت قرص یا تزریقی تجویز شود.

با این حال، تغییراتی در شیوه زندگی وجود دارد که می تواند از بازگشت نقرس جلوگیری کند، این تغییرات عبارتند از:

• از یک رژیم غذایی متعادل سالم استفاده کنید
• به وزن مناسب برسید، اما از رژیم های غذایی پرهیز کنید
• مصرف الکل را کاهش دهید
• به مقدار زیاد مایعات بنوشید
• به طور منظم ورزش کنید، اما از فشار آوردن به مفاصل خودداری کنید
• سیگار نکشید
• در مورد مکمل های ویتامین C با پزشک عمومی خود مشورت کنید

اگر علائم نقرس را تجربه کردید، مهم است که در اسرع وقت برای تشخیص و درمان مناسب به پزشک مراجعه کنید.

آیا نقرس یک بیماری ارثی است؟

نقرس تا حدی یک بیماری ارثی محسوب می‌شود، به این معنا که استعداد ابتلا به آن می‌تواند از طریق ژن‌ها به ارث برسد. اگر یکی از اعضای خانواده شما به نقرس مبتلا باشد، احتمال ابتلای شما نیز افزایش می‌یابد. این وراثت اغلب به دلیل تفاوت‌های ژنتیکی در نحوه مدیریت اسید اوریک توسط بدن است، مانند چگونگی دفع آن توسط کلیه‌ها یا میزان تولید آن.

با این حال، وراثت تنها عامل تعیین‌کننده نیست و عوامل محیطی و سبک زندگی نیز نقش بسیار مهمی ایفا می‌کنند. مصرف غذاهای سرشار از پورین، نوشیدنی‌های شیرین شده با فروکتوز، الکل و برخی داروها می‌توانند خطر ابتلا به نقرس را حتی در افرادی که استعداد ژنتیکی کمتری دارند، افزایش دهند. بنابراین، در حالی که ژن‌ها می‌توانند زمینه را فراهم کنند، عوامل بیرونی نقش پررنگی در ظهور این بیماری دارند.

به همین دلیل، حتی اگر در خانواده سابقه نقرس وجود داشته باشد، با رعایت رژیم غذایی مناسب، حفظ وزن ایده‌آل و پرهیز از عوامل خطر شناخته شده، می‌توان تا حد زیادی از بروز آن پیشگیری کرد یا حداقل شدت حملات را کاهش داد. در واقع، ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی است که در نهایت منجر به بروز نقرس می‌شود.

نقرس در زنان؛ تفاوت علائم و درمان با مردان

نقرس، بیماری ناشی از تجمع اسید اوریک در بدن، عمدتاً در مردان شایع‌تر است، اما زنان نیز، به ویژه پس از یائسگی، ممکن است به آن مبتلا شوند. علائم و درمان این بیماری در زنان تفاوت‌هایی با مردان دارد که باید مورد توجه قرار گیرد.

• زمان شیوع: نقرس در زنان معمولاً در سنین بالاتر، به ویژه پس از یائسگی، که سطح استروژن کاهش می‌یابد، شایع‌تر است. استروژن به دفع اسید اوریک کمک می‌کند و با کاهش آن، خطر نقرس افزایش می‌یابد.
• نوع علائم و محل بروز: در حالی که در مردان اغلب مفصل شست پا به عنوان اولین محل درگیری شناخته می‌شود، در زنان ممکن است مفاصل دیگر مانند زانو، مچ دست، آرنج و مفاصل کوچک دست نیز درگیر شوند. همچنین، علائم ممکن است کمتر کلاسیک و به صورت درد مبهم‌تر و التهاب خفیف‌تر بروز کند که گاهی با سایر بیماری‌های روماتیسمی اشتباه گرفته می‌شود.
• شیوع گره‌های توفی: گره‌های توفی (توده‌های کریستال اسید اوریک زیر پوست) در زنان ممکن است در نواحی غیرمعمول‌تری مانند انگشتان دست و گوش‌ها ظاهر شوند.
• تشخیص و درمان: تشخیص نقرس در زنان ممکن است به دلیل علائم کمتر مشخص، چالش‌برانگیزتر باشد. در مورد درمان نیز، با توجه به داروهای هورمونی که ممکن است زنان مصرف کنند و تأثیر آن‌ها بر متابولیسم اسید اوریک، پزشک باید رویکرد درمانی را به صورت فردی تنظیم کند. برخی داروها ممکن است عوارض جانبی متفاوتی در زنان داشته باشند.

رژیم غذایی مناسب برای بیماران مبتلا به نقرس

رژیم غذایی نقش حیاتی در کنترل نقرس و کاهش دفعات و شدت حملات دارد. با انتخاب هوشمندانه غذاها، می‌توان به کاهش سطح اسید اوریک در خون کمک کرده و کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشید.

غذاهای مفید برای کاهش اسید اوریک

مصرف برخی مواد غذایی می‌تواند به کاهش سطح اسید اوریک کمک کند. میوه‌های سرشار از ویتامین C مانند گیلاس، توت فرنگی، بلوبری و مرکبات خاصیت ضد التهابی دارند و به دفع اسید اوریک کمک می‌کنند. سبزیجات تازه، به ویژه سبزیجات برگ سبز، بخش مهمی از رژیم غذایی بیماران نقرس را تشکیل می‌دهند. مصرف شیر کم چرب و محصولات لبنی بدون چربی نیز می‌تواند به کاهش خطر حملات نقرس کمک کند. نوشیدن آب فراوان در طول روز نیز برای کمک به کلیه‌ها در دفع اسید اوریک ضروری است. غلات کامل مانند برنج قهوه‌ای، جو دوسر و نان سبوس‌دار نیز انتخاب‌های خوبی هستند.

غذاهایی که باید از آن‌ها پرهیز کرد

برای کنترل نقرس، باید از مصرف غذاهای حاوی پورین بالا که منجر به تولید اسید اوریک زیاد می‌شوند، خودداری کرد. این دسته شامل گوشت قرمز، به ویژه گوشت‌های اندام (مانند جگر، دل و قلوه)، غذاهای دریایی خاص (مانند صدف، ساردین، آنچوی و شاه‌ماهی) و گوشت شکار می‌شود. نوشیدنی‌های شیرین شده با فروکتوز، نوشیدنی‌های الکلی (به ویژه آبجو و مشروبات الکلی سنگین) نیز از عوامل خطرناک هستند و باید مصرف آن‌ها به شدت محدود شود. همچنین، از مصرف مکمل‌های مخمر و غذاهای فرآوری شده که اغلب حاوی مقادیر زیادی قند و چربی‌های ناسالم هستند، باید اجتناب شود.

نکات مهم درباره برنامه غذایی روزانه

علاوه بر انتخاب غذاهای مناسب و پرهیز از موارد مضر، رعایت برخی نکات در برنامه غذایی روزانه اهمیت دارد. حفظ وزن سالم از طریق رژیم غذایی متعادل و ورزش منظم، به کاهش فشار بر مفاصل و بهبود کنترل اسید اوریک کمک می‌کند. مصرف وعده‌های غذایی کوچک‌تر و مکرر به جای وعده‌های بزرگ، می‌تواند به هضم بهتر کمک کرده و از افزایش ناگهانی اسید اوریک جلوگیری کند. همواره به میزان مصرف آب خود توجه کنید و مطمئن شوید که به اندازه کافی آب می‌نوشید تا به دفع اسید اوریک کمک شود. مشورت با پزشک یا متخصص تغذیه برای طراحی یک برنامه غذایی شخصی‌سازی شده برای کنترل نقرس بسیار توصیه می‌شود.

درمان نقرس با داروهای گیاهی و طب سنتی

در کنار درمان‌های پزشکی رایج، برخی افراد به درمان نقرس با داروهای گیاهی و طب سنتی روی می‌آورند، به ویژه برای کاهش التهاب و درد ناشی از حملات. بسیاری از این روش‌ها بر پایه خواص ضد التهابی و دیورتیک گیاهان استوار هستند که می‌توانند به دفع اسید اوریک و کاهش علائم کمک کنند. با این حال، مهم است که قبل از استفاده از هرگونه درمان گیاهی یا سنتی، با پزشک مشورت شود، زیرا برخی از آن‌ها ممکن است با داروهای شیمیایی تداخل داشته باشند یا عوارض جانبی ایجاد کنند.

از جمله گیاهان دارویی که در طب سنتی برای نقرس مورد توجه قرار گرفته‌اند، می‌توان به گیلاس (به دلیل داشتن آنتوسیانین‌ها که خواص ضد التهابی دارند)، زردچوبه (به خاطر کورکومین که یک ترکیب ضد التهابی قوی است) و زنجبیل اشاره کرد. دم‌نوش‌های گیاهی مانند چای گزنه یا چای قاصدک نیز به عنوان دیورتیک‌های طبیعی شناخته می‌شوند که می‌توانند به افزایش دفع ادرار و در نتیجه دفع اسید اوریک کمک کنند. همچنین، برخی روش‌های طب سنتی مانند حجامت یا فصد نیز در مواردی برای “پاکسازی خون” و کاهش اسید اوریک به کار گرفته می‌شوند، هرچند که اثربخشی آن‌ها از نظر علمی نیازمند تحقیقات بیشتری است.

با وجود پتانسیل برخی گیاهان و روش‌های سنتی در کاهش علائم نقرس، این درمان‌ها معمولاً به عنوان مکمل درمان‌های اصلی پزشکی در نظر گرفته می‌شوند و نباید جایگزین آن‌ها شوند. هدف اصلی درمان نقرس کاهش سطح اسید اوریک در خون و پیشگیری از حملات آینده است که اغلب نیازمند داروهای تجویزی است. همکاری نزدیک با پزشک و اطلاع‌رسانی در مورد هرگونه درمان مکمل، برای اطمینان از ایمنی و اثربخشی کلی برنامه درمانی ضروری است.

آیا نقرس قابل درمان کامل است یا فقط قابل کنترل؟

نقرس در حال حاضر به طور کامل قابل درمان نیست، به این معنا که نمی‌توان آن را به طور دائمی از بین برد یا ریشه‌کن کرد. این بیماری یک بیماری مزمن است که در نتیجه اختلال در متابولیسم اسید اوریک در بدن ایجاد می‌شود. بنابراین، هدف اصلی در مدیریت نقرس، کنترل سطح اسید اوریک و پیشگیری از حملات حاد و عوارض طولانی‌مدت آن است.

با این حال، نقرس به خوبی قابل کنترل است. با رعایت یک برنامه درمانی جامع که شامل تغییرات در سبک زندگی (مانند رژیم غذایی مناسب و کاهش وزن)، مصرف داروهای کاهش‌دهنده اسید اوریک و داروهای ضد التهابی برای کنترل حملات حاد می‌شود، می‌توان علائم را به حداقل رساند و از آسیب‌های مفصلی و کلیوی پیشگیری کرد. بسیاری از بیماران با مدیریت صحیح می‌توانند سال‌ها بدون تجربه حملات شدید زندگی کنند.

در نهایت، موفقیت در کنترل نقرس به همکاری بیمار و پزشک، پایبندی به برنامه درمانی و پیگیری‌های منظم بستگی دارد. با مدیریت مؤثر، افراد مبتلا به نقرس می‌توانند کیفیت زندگی خوبی داشته باشند و از بروز عوارض جدی این بیماری جلوگیری کنند، حتی اگر “درمان کامل” به معنای ریشه‌کنی آن وجود نداشته باشد.

پیشنهاد می کنیم این مطالب را هم بخوانید:

علت دردهای مچ پا و قوزک پا چیست و چگونه می‌توان درمان کرد؟

۶ روش درمان هالوکس والگوس یا انحراف شست پا

کیست بیکر چیست و چگونه درمان می شود؟

۱۵ علت ورم انگشتان دست که شاید نمی دانستید