
بمبافکنها عملاً از همان روزهای نخست هوانوردی وجود داشتهاند. خیلی زود مشخص شد که انداختن مواد منفجره از ارتفاعات بالا میتواند خسارتهای گستردهای به بار آورد. حتی در جنگ جهانی اول، سربازان شروع به رها کردن سلاحها از یک محفظه داخلی یا پرتاب بمبهای کوچک از هواپیماهای دو باله با کابین باز کردند. با پیشرفت فناوری، بمبافکنها به داراییهای ارزشمندتری تبدیل شدند.

امروزه بمبافکنهای استراتژیک مدرن زیادی به خدمت گرفته شدهاند که آنها را برای حمل بیشترین تعداد بمب طراحی کردهاند، اما بیشترین ظرفیت حمل متعلق به یک بمبافکن ساختهشده در اتحاد جماهیر شوروی در دهه ۱۹۸۰ است، نه آمریکا. این هواپیما توپولف تو-۱۶۰ (Tupolev Tu-160) است که در ناتو آن را به نام Blackjack میشناسند و سنگینترین بمبافکن ساختهشده تاکنون محسوب میشود.
نزدیکترین رقیب توپولف تو-۱۶۰ در آمریکا، بمبافکن بی-۱بی لنسر (B-1B Lancer) است که شاید ظرفیت حمل و سرعت کمتری داشته باشد، اما مزایای خودش را دارد. برای مثال، لنسر تجربه رزمی به مراتب بیشتری نسبت به Tu-160 داشته، در حالی که تو-۱۶۰ اولین استفاده عملیاتی خود را در سال ۲۰۲۵ تجربه کرد.
Tu-160 در بسیاری از جنبهها از B-1B Lancer آمریکایی برتر است

ایالات متحده در دهه ۱۹۷۰ میلادی بی-۱بی لنسر را طراحی کرد که به آن لقب The Bone دادهاند. این هواپیما یک بمبافکن استراتژیک با قابلیت نفوذ عمیق و ظرفیت حمل بالای بمب است. شوروی متوجه این موضوع شد و در پاسخ، تو-۱۶۰ را توسعه داد؛ اولین پرواز این هواپیما در سال ۱۹۸۱ انجام شد، اگرچه تا سال ۱۹۸۷ آن را به خدمت ارتش نگرفتند. روی کاغذ، تو-۱۶۰ به مراتب بهتر از بی-۱بی لنسر است و ظرفیت حمل بار آن بیش از ۴.۵ تن از بمبافکن آمریکایی بیشتر است.
با حداکثر وزن برخاست حدوداً ۲۷۵ تن، تو-۱۶۰ سنگینترین و بزرگترین هواپیمای رزمی ساخته شده تاکنون به حساب میآید. این هواپیما میتواند به سرعت ۲.۰۵ ماخ برسد، به لطف چهار موتور توربوفن با پسسوز Kuznetsov NK-32 خود (بمبافکن بی-۱بی لنسر حداکثر سرعت ۱.۲ ماخ دارد). از زمان معرفی در دهه ۱۹۸۰، تو-۱۶۰ بهروزرسانی شده تا برد آن به حدود ۱۲٬۲۹۶ کیلومتر و ظرفیت حمل بار آن به تقریباً ۴۰ تن افزایش یابد.

چرا بمب افکن های استراتژیک جدید ایالات متحده سرعتی کمتر از ۲ ماخ دارند؟
علاوه بر سلاحهای هستهای، تو-۱۶۰ قادر است موشکهای کروز را نیز حمل و پرتاب کند و برد عملیاتی خود را بهطور چشمگیری افزایش دهد. در ابتدا ۳۵ فروند از این بمبافکنها ساخته شد، اما روسیه کارخانه تولید تو-۱۶۰ را گسترش داده و در حال تولید بیشتر است. در ژوئن ۲۰۲۵، روسیه استفاده عملیاتی از تو-۱۶۰ موجود خود در اوکراین را آغاز کرد، که اولین کاربرد عملیاتی این بمبافکن از زمان معرفی آن بود.
البته در برخی موارد B-1B Lancer از Tu-160 برتر است

با وجود اینکه تو-۱۶۰ ظرفیت حمل بار بیشتری دارد و سریعتر از بی-۱بی است، هر دو بمبافکن قابلیت سوختگیری در هوا را دارند و عملاً برد نامحدودی پیدا میکنند. چیزی که بی-۱بی را از تو-۱۶۰ متمایز میکند، وجود تنوع در سلاحهایی است که میتواند آنها را حمل نماید. این هواپیما در ابتدا برای حمل سلاحهای هستهای طراحی شده بود، اما این قابلیت در دهه ۱۹۹۰ حذف شد. با این حال، بی-۱بی سابقه طولانی در حمل و پرتاب بمبها و مهمات مختلف به اهداف خود در سراسر جهان را دارد.
بی-۱بی میتواند ۸۴ بمب حدود ۲۲۷ کیلوگرم یا ۲۴ بمب حدود ۹۰۷ کیلوگرم یا ۸ مین دریایی Quick Strike هر کدام با وزن حدود ۹۰۷ کیلوگرم را حمل کند. همچنین قابلیت حمل ۳۰ بمب خوشهای از انواع مختلف یا ۳۰ سامانه پرتاب مهمات اصلاحشده برای جبران اثر باد را دارد. این بمبافکن میتواند تعداد ۲۴ مهمات مشترک، هر کدام حدود ۹۰۷ کیلوگرم، یا ۱۵ بمب، هر کدام حدود ۲۲۷ کیلوگرم را حمل کند.

در زمینه موشک، بی-۱بی میتواند تا ۲۴ موشک AGM-158A و همچنین انواع دیگر تسلیحات مرگبار را پرتاب کند. به طور کلی، نیروی هوایی آمریکا بیش از ۴۰ سال است که از بی-۱بی استفاده میکند و این بمبافکن به عنوان یک دارایی استراتژیک قابل اعتماد شناخته میشود. همین موضوع به این بمبافکن در مقایسه با تو-۱۶۰ برتری میدهد، که تاکنون به ندرت مورد استفاده عملی قرار گرفته است.
سریعترین جتهای جنگی ساخت روسیه و شوروی؛ از Tu-160 تا MiG 25-Foxbat
بدون نظر