دوره ۱۰ ساله قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل درباره ایران امروز، شنبه ۲۶ مهرماه، به پایان می‌رسد. این قطعنامه که از تیرماه ۱۳۹۴ تصویب و از دی‌ماه همان سال اجرا شد، بخش مهمی از روند توافق هسته‌ای ایران با قدرت‌های جهانی (برجام) بود و حالا با پایان دوره قانونی‌اش، وارد مرحله‌ای تازه از نظر سیاسی و حقوقی می‌شود.
قطعنامه ۲۲۳۱ چیست؟
قطعنامه ۲۲۳۱ در واقع سند رسمی شورای امنیت برای تأیید توافق هسته‌ای ایران (برجام) است. این قطعنامه در ۲۰ ژوئیه ۲۰۱۵ (۲۹ تیر ۱۳۹۴) با رأی مثبت همه اعضای شورای امنیت تصویب شد و هدف اصلی آن این بود که در ازای محدود شدن برنامه هسته‌ای ایران، تحریم‌های بین‌المللی مرتبط با آن لغو یا تعلیق شوند.
به زبان ساده، این قطعنامه نقش «چتر قانونی» برجام در سازمان ملل را داشت؛ یعنی برجام بدون قطعنامه ۲۲۳۱ نمی‌توانست به طور رسمی مورد تأیید و نظارت شورای امنیت قرار گیرد.
مفاد اصلی قطعنامه ۲۲۳۱
در قطعنامه ۲۲۳۱ چند اصل مهم وجود دارد که سرنوشت برنامه هسته‌ای ایران، روابط اقتصادی و حتی موضوع موشکی کشور را تحت تأثیر قرار داده است:
۱. تأیید رسمی برجام
قطعنامه تأکید می‌کند که توافق هسته‌ای (برجام) میان ایران و کشورهای ۱+۵ یک توافق معتبر بین‌المللی است و همه طرف‌ها باید آن را به‌طور کامل اجرا کنند.
۲. لغو تدریجی تحریم‌های شورای امنیت
قطعنامه اعلام می‌کند که با اجرای تعهدات ایران، تحریم‌های سنگینی که در قطعنامه‌های قبلی شورای امنیت علیه ایران (مثل ۱۷۳۷، ۱۷۴۷، ۱۸۰۳، ۱۹۲۹ و…) وضع شده بود، لغو می‌شود. این لغو تحریم‌ها شامل حوزه‌های مالی، بانکی، انرژی، حمل‌ونقل و بسیاری از محدودیت‌های بین‌المللی بود.
۳. مکانیسم «بازگشت خودکار تحریم‌ها» (Snapback)
یکی از بندهای حساس قطعنامه ۲۲۳۱ مربوط به «بازگشت سریع تحریم‌ها» است. بر اساس این بند، اگر یکی از طرف‌های توافق معتقد باشد که ایران تعهداتش را اجرا نکرده، می‌تواند موضوع را به شورای امنیت ببرد. اگر ظرف ۳۰ روز شورای امنیت تصمیم نگیرد که تحریم‌ها لغو باقی بمانند، تحریم‌های قبلی به صورت خودکار بازمی‌گردند.
این سازوکار بعدها محل اختلاف جدی بین ایران و آمریکا شد.
۴. محدودیت در فعالیت‌های موشکی ایران
در ضمیمه قطعنامه آمده است که ایران تا مدتی از انجام فعالیت‌های مرتبط با موشک‌های بالیستیکی که «قابلیت حمل کلاهک هسته‌ای» دارند، خودداری کند.
۵. ممنوعیت موقت خرید و فروش سلاح
قطعنامه فروش سلاح‌های سنگین به ایران و صادرات سلاح از ایران را برای چند سال ممنوع کرده بود. این محدودیت‌ها در اکتبر ۲۰۲۰ (مهر ۱۳۹۹) به پایان رسید.
۶. نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی
قطعنامه از آژانس می‌خواهد تا اجرای تعهدات هسته‌ای ایران را به‌طور مداوم بررسی و گزارش کند. گزارش‌های آژانس پایه تصمیم‌گیری کشورهای عضو برجام در سال‌های گذشته بوده‌اند.
۷. پایان دوره ۱۰ ساله
بر اساس مفاد قطعنامه، همه بندهای محدودکننده آن پس از گذشت ۱۰ سال از روز تصویب (یعنی در اکتبر ۲۰۲۵) به طور خودکار پایان می‌یابند. به این معنا که پرونده ایران از دستور کار شورای امنیت خارج می‌شود، مگر اینکه کشورها تصمیم تازه‌ای بگیرند.
اهمیت قطعنامه ۲۲۳۱ برای ایران و جهان
برای ایران، قطعنامه ۲۲۳۱ در آغاز نشانه خروج از انزوای بین‌المللی بود. با اجرای آن، تحریم‌های سازمان ملل برداشته شد، امکان فروش نفت افزایش یافت، و روابط اقتصادی با بسیاری از کشورها از سر گرفته شد.
از نگاه جامعه جهانی، این قطعنامه یکی از موفق‌ترین نمونه‌های دیپلماسی چندجانبه در کنترل تسلیحات بود.
اما خروج آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸ و بازگشت تحریم‌های یک‌جانبه، عملاً بخش بزرگی از مزایای اقتصادی این قطعنامه را از بین برد.
![شرایط پیش فروش ام وی ام منتشر شد [مهر ۱۴۰۴]](https://static.digiato.com/digiato/2025/10/chery_tiggo_4_pro_2-388x462.jpeg)
بدون نظر