من تا آنجا که می توانم به خودم اسپری می زنم و گمان می کنم که بوی گُل می دهم اما هم اتاقی ام می گوید که تمام آپارتمان بوی گند من را می دهد. آیا واقعا من بدون آنکه خودم متوجه آن شوم، این همه بو می دهم؟ چرا ما بوی خودمان را به خوبی احساس نمی کنیم؟
اما علم در جواب چه می گوید:
متاسفم اما درست است شما بوی بدی می دهید و امکان دارد که خودتان هم متوجه آن نباشید. اما بسیاری از بوها وجود دارند که احتمالا به آنها عادت کرده اید مانند بوی بدن خودتان، لوسیون، عطر و اسپری ای که استفاده می کنید. به همین دلیل هم است که همیشه بعد از اینکه فردی دیگری به دستشویی می رود بوی بیشتری را احساس می کنید. به ما اعتماد کنید، آنها هم دقیقا همین حس را دارند.
در اینجا دو موضوع وجود دارد که یکی از آنها به سرعت اتفاق می افتد. زمانی که سنسورهای بینی ما مورد هجوم مولکول ها قرار می گیرند و اگر مدت زمانی در معرض همان بو قرار بگیرند به آن عادت می کنند. و این گذر زمان برای بینی ایجاد مقاومت می کند. به همین دلیل هم است که زمانی که پای خود را داخل اتاق می گذارید ابتدا تصور می کنید هم اتاقی شما بویی مانند بوی سیر می دهد و تنها دقیقه ای بعد چنین تصوری را نخواهید داشت.
دکتر پاملا دالتون روانشناس «مرکز حس های مونل» در این باره می گوید: “حس بویایی یکی از متفاوت ترین حس های موجود در این جهان به شمار می رود و این به چگونگی ساخته شدن آن وابسته است.” بینی تان به شما کمک می کند که بلافاصله بوی تازه را تشخیص دهید اما برای بوهای قدیمی و کسالت آور تمایل چندانی از خود نشان نمی دهد. به همین دلیل هم است که بوهایی که در مدت طولانی در معرض آن بوده اید، را به خوبی درک نمی کنید. گاهی زمانی که بوی آشنایی به بینی شما برخورد می کند مغز با آن همانند نوعی از اطلاعات به درد نخور برخورد می کند و آن را به اصطلاح فیلتر می کند.”
دالتون در تحقیقی دیگر، به این نتیجه دست یافت که حتی خوشبو کننده هم تاثیر بویایی خود را برای فردی که دائم با آن در تماس است از دست می دهد. چرا که افرادی که به آزمایشگاه وی دائم رفت و آمد می کردند دیگر قادر به تشخیص آن بو نبودند.
دالتون بر این نکته اشاره می کند که در مورد سایر حس ها مانند بینایی و شنوایی چنین قانونی وجود ندارد چرا که آنها دوباره در مقابل شیء یا صدای آشنا از خود واکنش نشان می دهند حتی اگر به آن خو گرفته باشند. چرا که این حس ها با گذشت دو یا سه هفته دوباره همان حس را به صورت یک اتفاق جدید تلقی می کنند.
دانشمندان هنوز هم به طور قطع نمی دانند که چرا بینی متفاوت از سایر حس ها عمل می کند.
دالتون می گوید: “ما در معرض دائم انواع و اقسام بوها قرار داریم. اگر دریافتگرهای بویایی ما اصلا نتوانند این بوها را دوباره تشخیص دهند، دچار عارضه ای به نام «آنوسمیا» یعنی عدم تشخیص بو خواهیم شد که از یک سالگی ممکن است اتفاق بیافتد.”
با تمام آنچه گفته شد این امکان وجود دارد که فردی متوجه بوی عرق بدن خودش هم نشود. حتی اگر در وضعیت بهداشت خود هم تغییری به وجود آورید یا محصولات بهداشتی که استفاده می کنید را عوض کنید بعد از مدتی به آن بوهای جدید هم عادت خواهید کرد. دالتون بر این نکته تاکیید می کند، با این حال همواره این را در نظر داشته باشد که بویی که از شما به دیگران می رسد متفاوت از آن چیزی است که خودتان آن را احساس می کنید.
دالتون در نهایت می گوید: “پس چاره دیگری ندارید به جز آنکه به آنچه همسر یا دوستان تان در مورد بوی بدن تان می گویند اعتماد کنید.”
بدون نظر