گشتی در ونیز با بزرگترین کارناوال جهان

نگاهی به سابقه چند صد ساله کارناوال ماسک ها در ونیز ایتالیا

ونیز منطقه رویایی کشور ایتالیا، مقصد شماره یک گردشگری قاره سبز به شمار می رود و سالانه میزبان صدها هزار گردشگر از سراسر جهان است. آبراهه های رویایی و منحصر به فرد این شهر تاریخی، تجربه قایق سواری و پیاده روی بی نظیری برای افراد به ارمغان می آورد.

فوریه هر سال، برای علاقمندان به گردشگری هیجانی فرصت ایده آل برای دیدن یکی از نقاط دیدنی اروپا به شمار می رود. توریست ها در جشنواره ای از رنگ، طرح و نقش که به مدت ۲ هفته در ونیز برگزار می شود، شرکت می کنند.

میدان سن مارکوی ونیز همچون شانزلیزه پاریس، میزبان علاقه مندان و گردشگران است. آن ها در فضایی رمانتیک با معماری چند صد ساله، خاطرات خود را توسط دوربین ها ثبت می کنند. هر ساله در میدان سن مارکوی ونیز و دیگر مناطق آن، کارناوال (شاد پیمایی) بزرگی از ماسک ها برگزار می شود.

گزارش امروز گردشگری روزیاتو، شما را با گوشه هایی از این جشنواره جالب آشنا می کند.

از شما دعوت می کنیم ابتدا ویدیوی زیر را تماشا کنید.

داستان ونیز: روایت جزیره ای رویایی

در آسیا کشور مالدیو  مقصد عروس گردی و هندوستان، دیار شگفت انگیز قاره کهن به شمار می روند. در اروپا نیز پاریس و ونیز، پاتوق رمانتیک ها و عاشقان عکسبرداری نوستالژیک و هیجانی هستند. معماری کهن و جذاب در فضایی دیدنی، عاشقان گردشگری و علاقه مندان به سفرهای خاص را شیفته خود می کند.

این دو شهر گرچه در فهرست اولویت های شماره یک گردشگران قاره سبز قرار دارند، اما هر یک، فضایی خاص را در برابر دیدگان گردشگران و جهانگردان قرار می دهند. ونیز، جزیره ای در شمال ایتالیا و میان دریای آذریاتیک است.

شما می توانید ونیز را در ۴ دقیقه تماشا کنید.

ونیز مجموعه ای از جزایر کوچک است که توسط آبراهه هایی از هم جدا شده و تردد در این جزیره ها با قایق صورت می گیرد. کسانی که به این شهر رویایی سفر کرده اند، حتما با صحنه هایی مانند پارک قایق در کنار درب خانه ها و استفاده اهالی از آن ها برای رفت و آمد مواجه شده اند.

فضا و منظره های شهر ونیز، با هیچ جای دیگری در جهان قابل مقایسه نیست. سابقه تاریخی این شهر به صدها سال پیش باز می گردد و با آن که امکانات مدرن گردشگری در پاریس را نمی توان در آن شاهد بود، اما هر ساله میلیون ها گردشگر از آن دیدن می کنند.

میدان سن مارکوی ونیز، یکی از دیدنی ترین میدان های اروپا و جهان است. این مکان به محل دفن مرقس، یکی از حواریون حضرت عیسی (ع) منتسب بودده و به همین خاطر به سن مارکو شهرت یافته است.

شکل عجیب ونیز و هم چنین تعداد آثار تاریخی و هنری همراه با معماری جذاب، سبب شده که این شهر در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار بگیرد. وجود کارناوال سالانه ونیز نیز تاثیر بسیار زیادی در جذب گردشگر داشته است.

کارناوال ونیز که یکی از معروف ترین و بزرگ ترین جشنواره های جهان به شمار می رود، قدمتی طولانی دارد. این مراسم به کارناوال ماسک ها هم شهرت دارد. در این مقاله جشن یاد شده مورد بررسی قرار می گیرد.

ماسک ها و جزایر ونیز

اگر فیلم «چشمان کاملا بسته» (Eyes Wide Shut) را دیده باشید، در سکانس هایی، از ماسک هایی استفاده می شود که نمونه اش را می توان در کارناوال ۱۴ روزه ونیز شاهد بود. جالب است بدانید که ماسک های دیده شده در فیلم، توسط هنرمندان ونیزی طراحی و ساخته شده بودند.

به غیر از ماسک های ونیزی، کریستال های این شهر نیز شهرت بسیاری دارند و طرز ساخت آن ها دیدنی است. یکی از سوغات می تواند همین کریستال ها باشد. البته باید بگوییم که آن ها قیمت بالایی دارند.

شهر ونیز هم سطح دریا بوده و ۱۱۸ جزیره را درون خود جای داده است. برخی از آن ها به وسیله پل متصل شده اند و بعضی دیگر جدا هستند. قسمت تاریخی ونیز که در مرکز شهر ونیز قرار دارد، به طور سنتی و از قدیم به شش قسمت تقسیم شده است.

این مناطق شش گانه عبارتند از :

درسودورو، سانتا کروچه، سن پلو، سن مارکو، کانا رجو و کاستلو.

این مناطق در دو طرف کانال گراند یا کانال بزرگ قرار دارند که حدود ۱۵۰ کانال کوچکتر را به هم وصل می‌ کند. جزایر مهم دیگر که بخشی از ونیز به حساب می آیند عبارتند از:

• مورانو که به خاطر هنر شیشه سازی معروف است.
• بورانو که به خاطر توری بافی و همچنین خانه‌های رنگارنگ معروف است.
• تورچلو که گفته می‌شود قدیمی ترین سکونت گاه این جزیره زیبا به شمار می رود.
• لیدو که دارای دوازده کیلومتر طول بوده و به خاطر ساحل زیبا و آرامَش معروفیت زیادی دارد.

آب و هوای ونیز مدیترانه ای است و دمای آن در زمستان ها به حداقل ۳ درجه بالای صفر می‌ رسد. در تابستان ها رطوبت هوا بالاست و دما تا ۲۴ درجه افزایش پیدا می کند.

در قسمت قدیمی شهر ونیز هیچ خودرویی مشاهده نمی شود و امکان استفاده از ماشین وجود ندارد. در حاشیه شهر که هتل ها و اقامتگاه های بسیاری وجود دارد، تردد خودرو و تاکسی انجام می شود.

در داخل منطقه قدیمی ونیز، تردد با قایق و اتوبوس های آبی صورت می گیرد. آن ها با چند یورو گردشگران را در سراسر شهر می چرخانند.

بالا آمدن آب دریا به‌ غیر از مد معمولی است؛ به این معنا که در ونیز به‌ ویژه در بهار و پاییز سطح آب به اندازه‌ای بالا می آید که رفت‌ و آمد را مختل می‌ کند و کوچه پس کوچه‌ های شهر پر از آب می‌ شود . مد معمولی هنگامی که با طوفان و امواج همراه باشد، موجب بالا آمدن آب بیش از حد معمول می‌ شود که این مسئله در ونیز یک مسئله عادی به شمار می رود و همه به آن عادت دارند.

از سال ۲۰۰۳ به بعد، پروژه عظیم سد دریایی متحرک که در نوع خود بی‌ نظیر است، در دست اجرا بوده تا بدین‌ وسیله با پدیده بالا آمدن آب مبارزه شود.

کارناوال ونیز با سابقه ۹۰۰ ساله

کارناوال ونیز، دارای درگاه اختصاصی است که به چند زبان اطلاع رسانی می شود. اینستاگرام آن نیز هر روز تصاویر جالبی در اختیار مخاطبان قرار می دهد.

از ۲۲ بهمن ماه، کارناوال ونیز با حضور ده ها هزار نفر از مردم و گردشگران بین المللی، رسما کار خود را آغاز کرد. در این جشنواره، لباس های زیبا به سبک قدیمی و با ماسک های متفاوت، در معرض دید گردشگران قرار می گیرند.

میدان سنت مارکوی ونیز، محل تجمع هزاران نفری است که برای این مراسم خود را آماده می کنند. این کارناوال یکی از معروف ترین جشنواره های قدیمی جهان به شمار می رود و با نمایش و موسیقی هر سال در همین فصل آغاز به کار می کند.

تاریخ برگزاری کارناوال ونیز امروزی چیزی شبیه به مراسم چهار شنبه سوری ما ایرانیان است؛ چرا که تاریخ و روز دقیق و مشخصی ندارد. مراسم یاد شده در ماه فوریه و دو هفته قبل از روز ۴ شنبه خاکستر ( Mardi Gras یا Ash Wednesday ) آغاز شده و در روز سه شنبه – یعنی روز پایانی مراسم – به اوج خود می رسد ، این جشنواره ۱۴ روز به طول می انجامد.

کارناوال ونیزِ امروز ، از جشن سالیانه ی پیروزی دوک ویتاله میچی یه لی دوم ( Vitale Michieli ) بر اولریش دوم ( Ulrich ) دوم از تره ون ( Treven ) فرمانروای آکوئیلیا ( Aquileia ) در سال ۱۱۶۲ میلادی سرچشمه گرفته است .

داستان این جنگ از این قرار است که اولریش دوم و ۱۲ تن از همراهانش توطئه ای را علیه دولت آن زمان ونیز ترتیب داده بودند؛ توطئه ای که بر علیه استیلای جمهوری خواهان بر گرادو بود اما هیچ گاه به نتیجه ای نرسید؛ چرا که توسط دولت آن زمان دستگیر شدند .

بعد از دستگیری اولریش دوم، مذاکرتی انجام گرفت و تصمیم بر آن شد که او به صورت مشروط آزاد شود. قرار شد که اولریش دوم به صورت سالیانه به ونیز خراج پرداخت کند.

این خراج شامل ۱۲ قرص نان ، ۱۲ خوک و یک گاو نر بود . بعد از این ماجرا بود که کم کم رسمی در میان ونیزیان به نشانه محکومیت اولریش به وجود آمد و آن هم این بود که یک گاو نر و ۱۲ خوک را در مکانی که امروز با نام میدان سن مارکو ( Piazza San Marco ) می شناسیم، ذبح می کردند.

این ذبح درست در یک روز قبل از چهارشنبه ی توبه، یعنی روز سه شنبه ای با نام زیوبا گراسو ( Zioba Grasso ) انجام می شد تا یاد این پیروزی برای همیشه میان مردم زنده باشد.

خود ایتالیایی ها نیز هر ساله به اشتیاق دیدن این مراسم به این شهر می آیند. به همین خاطر از چند ماه قبل، هتل های یک ستاره تا ۵ ستاره ونیز رزرو می شود و بازار گردشگری نیز داغ تر از قبل می گردد.

کارناوال ونیز فستیوالی جهانی است که با ماسک های زیبا و بی نظیرش به شهرت جهانی دست یافته است. این جشنواره که در ابتدا مراسمی برای پیش از شروع دوره روزه داری بود، به معنای “خداحافظی با گوشت” است.

گفته شده که نخستین کارناوال ونیز در سال ۱۱۶۲ میلادی یعنی بیش از ۹۰۰ سال پیش به مناسبت پاسداشت یکی از نبردهای پیروز مندانه برگزار گشته. حدود صد سال طول کشید تا رهبران شهر این کارناوال را رویدادی رسمی اعلام کنند.

سپس این مراسم رشد کرد و در قرن هجدهم زمانی که ونیز به عنوان پایتخت سرگرمی اروپا شهرت پیدا کرده بود، به نقطه اوج خود رسید. اما با حمله ناپلئون در سال ۱۷۹۷ روزهای شکوه این کارناوال به پایان رسید.

ناپلئون باعث شد این جشنواره به مدت تقریبا دویست سال برگزار نشود. از سال ۱۹۷۹ میلادی بود که شهر ونیز برای تقویت توریسم، این کارناوال را با سبک دنیای کهن مجددا برگزار کرد.

طبق روال هر سال مراسم ۲۰۱۷ نیز با رژه ی قایق های آذین بندی شده در کانال های ونیز آغاز شد. کارهای مختلف دیگر مانند آتش بازی، رویدادهای موسیقی ، انواع تردستی ها و… نیز ادامه پیدا کرد که بازتاب گسترده ای در رسانه های جهان داشت.

در مراسم امسال ناوگان های کوچکی از قایق ها در کانال های ونیز به رژه پرداختند. آن ها حامل سر نشینانی بودند که با نقاب های مخصوص و جالبی صورتشان را پوشانده بودند. این قایق ها با خلاقیت های مردمان ونیز طراحی شده و هدفش آن است که هنر و خلاقیت مردمان ایتالیا را به دنیا نشان دهد. همچنین در پایان مراسم هر سال مسابقه ای با عنوان ”زیباترین نقاب“ برگزار می شود و به کسی که بهترین نقاب را زده باشد جوایزی اهدا می گردد.

فستیوال ماسک های جذاب

در واقع این چرخش تاریخی چیزی است که کارناوال ونیز را از سایر جشن های معروف مثل کارناوال های ریودوژانیرو یا نیواورلئان متمایز می کند. برای این که کارناوال ونیز را به بهترین وجه درک کنید، باید اهمیت ماسک را بدانید.

ماسک به شهروندان اجازه می داد بدون ترس از پیامدهای اجتماعی، رفتاری هیجان زده و خودسرانه داشته باشند و شخصیت های مختلفی را به خود بگیرند. این تغییر ظاهر فیزیکی، قضاوت در مورد کاراکتر صرفا بر اساس ماسک و لباس و نه بر اساس نقش های اجتماعی را ممکن می ساخت.

در بالماسکه ایتالیا چند ماسک رایج وجود دارد:

“بایوتا” رایج ترین ماسک است و قسمت بالای صورت، بینی و گونه ها را می پوشاند و اجازه می دهد فردی که این ماسک را زده، راحت غذا و نوشیدنی بخورد و صحبت کند. بایوتا هم در کارناوال و هم در زندگی روزمره مورد استفاده قرار می گرفت.

ماسک های “موره تا” خاستگاه فرانسوی دارند. موره تا به معنای “تیره” است و نشان دهنده زمینه ای رایج و رمزآلود طی ده روز کارناوال است. این ماسک زنانه بوده و با انحنا هایی نرم و ظریف صورت را می پوشاند.

ماسک های “والتو” (معادل ایتالیایی “صورت”) یا “لاروا” (معادل لاتین “روح”) ساده ترین ماسک های روح هستند که تمام صورت را با رنگ سفید تزئین شده می پوشانند و یک ردا یا شنل به همراه خود دارند.

ترسناکترین ماسک این کارناوال “دکتر طاعون” است. طی دوره شیوع طاعون در قرن هفدهم، تصور می شد که بینی بلند منقار مانند، پالتو و دستکش سفید از انسان ها در برابر طاعون محافظت می کند.

این ماسک «Medico della peste» یا «The Plague Doctor» یا به فارسی دکتر طاعون نام دارد . از نظر طراحی، این ماسک شامل یک منقار طولانی بوده و یکی از عجیب ترین و خاص ترین ماسک های این کارناوال به شمار می رود.

جالب اینجاست که این ماسک در ابتدا کاربردی کاملا بی ربط به کارناوال ونیز نداشته. این نقاب را در قرن ۱۷ یک پزشک فرانسوی با نام «Charles de Lorme» طراحی کرد .

این طراحی زمانی انجام گرفت که او تجهیزات پزشکی خود را برای رفتن و درمان بیماران مبتلا به طاعون کامل می کرد. طراحی جالب این ماسک باعث شد تا کم کم جای خود را در میان ماسک های های کارناوال ونیز پیدا کند.

ماسک هایی که در این فستیوال جذاب استفاده می شوند، بخش اصلی جشنواره ونیز را تشکیل می دهند . البته استفاده از این ماسک ها تنها محدود به کارناوال ونیز نمی شد. بلکه اولین شواهد از استفاده ی مردم ونیز از ماسک به قرن سیزدهم بر می گردد.

گویا آن زمان این ماسک ها را به صورت می زدند تا طبقه ی اجتماعی شان را پشت ماسک ها پنهان کنند و مردمان فقیر از ثروتمندان قابل تشخیص نباشند. به همین دلیل، در طول تاریخ چندین بار استفاده از این ماسک ها در زندگی روزمره ممنوع گشت و استفاده از آن ها تنها به اعیاد و مراسم های خاص محدود شد.

در قرن چهاردهم میلادی دولت وقت قانونی وضع کرد که بر اساس آن کسی حق زدن نقاب به صورتش را نداشت، اما کم کم این نقاب ها به بخش جدا نشدنی کارناوال ونیز تبدیل شدند . آنها در خلال فستیوال سنت استفان (مراسمی که برای بزرگداشت اولین شهید مسیحی به نام سنت استفان در ۲۶ دسامبر برگزار می شود) تا نیمه ی شب زیوبا گراسو (یعنی همان سه شنبه قبل از چهارشنبه توبه) می توانستند صورت هایشان را ماسک بپوشانند.

همچنین استفاه از ماسک ها در طی عید معراج (مراسمی که به بزرگداشت عروج عیسی مسیح در کلیساها در تاریخ ۵ اکتبر هر سال برگزار می شود) تا کریسمس آزاد بود و مردم می توانستند روزهای زیادی در سال نقاب بر چهره داشته باشند.

شاید ونیز در حال فرو رفتن در آب باشد، اما کارناوال ونیز حداقل صورت ظاهری خود را ارتقا می دهد. نکته جالب این است که فستیوال ونیز بعد از دو دهه مسکوت ماندن، مجددا از سر گرفته شده است. هزار توی پر پیچ و خم خیابان های ونیز، استعاره ای از ذهن، روح و هویت هستند و ماسک به چهره زدن نیز به تخیل و فانتزی و حتی تفکر و تامل فرصت ظهور می دهد.

در دنیای مدرن آواتارهای مجازی، کارناوال ونیز حقیقی تر، غنی تر و پر طنین تر از هر بازی کامپیوتری است. در حالی که عده ای این کارناوال را تنها مجموعه ای از ماسک های تفننی و اشرافی بالماسکه می دانند، می توان این کارناوال را رویدادی رمزآلود و سرشار از نیک بختی دید.

این کارناوال برای افراد درون گرا با نگرش بصری سازماندهی شده است و شرکت در آن لزوما پرهزینه نیست. شاید ماسک های بزرگ بالماسکه قیمت زیادی داشته باشند، ولی تنها چیزی که برای شرکت در کارناوال نیاز دارید یک ماسک و تصور و خیال رام نشده خودتان است. با شرکت در این کارناوال می توانید روزها در خیابان های مه گرفته بگردید و از رمز و راز شخصیت های غول پیکر فراوانی که می بینید، شگفت زده شوید.

امیدواریم در ایران نیز که کشور اقوام و سرزمین هزار رنگ هزار نقش است، شاهد برگزاری شاد پیمایی های سنتی جذابی در شهرهای مختلف برای جذب گردشگران داخلی و بین المللی در ایام مختلف باشیم.