بیماری هایی که از حیوانات خانگی به انسان منتقل می شود؛ از سگ و گربه تا ماهی و پرنده

به بیماری هایی که از حیوانات به انسان منتقل می شود «زئونوز» یا همان بیماری های مشترک میان انسان و حیوان گفته می شود. این بیماری ها بسیار هم شایع هستند، به طوری که از هر ۱۰ عفونت شناخته شده در انسان ها، بیشتر از ۶ تای آن ها در واقع از حیوانات به آن ها منتقل می شود. بیماری های زئونوز معمولاً از طریق تماس با حیوانات یا فضولات آن ها سرایت پیدا می کنند، گرچه بعضی از آن ها هم می توانند به واسطه ی مصرف محصولات غذایی آلوده به ما منتقل شوند. اما در این مطلب می خواهیم به بیماری هایی بپردازیم که از طریق حیوانات خانگی به ما سرایت پیدا می کنند.

۱- ممکن است از طریق گاز یا چنگ گربه به «بیماری خراش گربه» مبتلا شوید

عفونت «بارتونلا» که به بیماری خراش گربه هم معروف است، در اثر باکتریومی به نام «بارتونلا هنسلا» به وجود می آید. این باکتریوم معمولاً از طریق گاز یا چنگ گربه ها به انسان ها منتقل می شود. یکی از نشانه های اولیه ی این عفونت دلمه بستن یا چرکی شدن جای زخم است، اما این عفونت نشانه های جدی تری هم می تواند داشته باشد.

این عفونت معمولاً خود به خود درمان می شود، اما ممکن است غدد لنفاوی تان ورم کند یا دچار تبی شوید که منشأ آن برایتان نامعلوم باشد. در افرادی که سیستم ایمنی سازش پذیری دارند – به ویژه کودکان کم سن و سال – این عفونت می تواند باعث مشکلات جدی ای هم شود که جریان خون، دستگاه گوارش و حتی قلب را درگیر کند.

بارتونلا بیشتر در میان بچه گربه ها شایع است، به ویژه آن هایی که در خیابان و پناهگاه ها زندگی می کنند. در اغلب موارد، چنگ گربه ها باعث عفونت نمی شود و معمولاً هم یک دوره مصرف آنتی بیوتیک برای آن کفایت می کند. اما در موارد نادر، ممکن است چنگ این حیوانات باعث عفونت چشمی، درد های عضلانی شدید یا ورم مغزی شود.

۲- ممکن است از حیوان خانگی تان انگلی به نام «ژیاردیا» بگیرید

ژیاردیا نوعی انگل روده ای است که در مدفوع آلوده ی حیوانات یا انسان ها زندگی می کند. این انگل می تواند از طریق تماس با هر چیزی که در معرض فضولات آلوده بود، به شما منتقل شود، از جمله آب، یخ، خاک و وسایل خانه.

این انگل ممکن است بعد از آلوده شدن حیوان خانگی تان به خانه ی شما راه پیدا کند. اگر حیوان خانگی تان اسهال می رود، شکمش دائماً صدا می دهد یا استفراغ می کند، باید به دامپزشک مراجعه کنید تا علت اصلی معلوم شود.

انگل ژیاردیا در انسان ها می تواند باعث اسهال، گاز شکم، اسهال روغنی و آبکی، حالت تهوع و شکم درد شود. کودکان و زنان باردار مبتلا به ژیاردیا به ویژه مستعد کم آبی شدید بدن هستند. نشانه های این عفونت بین ۲ تا ۶ هفته ادامه پیدا می کنند و می توانند ۳ هفته بعد از ابتلا به عفونت ظاهر شوند. برای درمان این عفونت معمولاً داروی خاصی تجویز می شود.

اگر معلوم شد حیوان خانگی تان آلوده به این انگل است باید از کف زمین و اثاثیه ی خانه گرفته تا اسباب بازی ها و وسایل خواب را به طور کامل تمیز کنید و بشویید. به علاوه، لازم است دوباره به دامپزشک مراجعه کنید تا دوباره از حیوان خانگی تان آزمایش گرفته شود و به این ترتیب مطمئن شوید که حیوان کاملاً از انگل پاک شده.

۳- بیماری «توکسوپلاسموز» از طریق گربه ها منتقل می شود و می تواند سال ها در سیستم بدن شما باقی بماند

توکسوپلاسموز گاهی با بارتونلا اشتباه گرفته می شود؛ با آنکه هر دوی این بیماری ها از طریق گربه ها منتقل می شوند، اما هر کدام توسط ارگانیسم مختلفی به وجود می آیند. توکسوپلاسموز در اثر انگلی به نام «توکسوپلاسما گوندی» به وجود می آید و می تواند از طریق تماس با مدفوع یا ادرار آلوده ی گربه منتقل شود. این انگل از طریق پوست سالم نمی تواند به بدن راه پیدا کند، به همین دلیل، این عفونت معمولاً از طریق دهان یا یک زخم باز رخ می دهد.

این بیماری در مجموع خفیف محسوب می شود، اما برای زنان باردار، افراد تحت شیمی درمانی، یا کسانی که سیستم ایمنی سازش پذیری دارند، می تواند مشکلات جدی ای به بار بیاورد. این مشکلات می تواند با نشانه هایی از جمله خستگی، دردهای عضلانی، سردرد و تبی که ممکن است بیشتر از یک ماه به طول انجامد، همراه باشد.

اما این بیماری در افراد سالم، اغلب بدون نیاز به درمان خاصی، ظرف چند ماه از بین می رود. با این حال، توکسوپلاسموز در موارد حاد می تواند باعث آسیب دیدن مغز، چشم ها، یا دیگر اندام های بدن شوند. این بیماری می تواند سال ها بعد از عفونت اولیه هم دوباره در بدن فعال شود.

افرادی که از گربه نگهداری می کنند، برای محافظت از خود در برابر توکسوپلاسموز، باید جعبه ی خاک گربه ی خود را تمیز نگه دارند و هنگام تمیز کردن مدفوع گربه از دستکش و مواد شوینده استفاده کنند. خاک باغچه هم می تواند آلوده باشد، بنابراین اگر در حیاط تان گربه زیاد رفت و آمد می کند، هنگام باغبانی حتماً از دستکش استفاده کنید.

۴- ممکن است از ماهی تان عفونت باکتریایی بگیرید

«گرانولوم مخزن ماهی» نوعی عفونت پوستی نادر است که معمولاً افرادی را مبتلا می کند که تماس نزدیک با ماهی ها دارند.

گرانولوم مخزن ماهی در اثر باکتری ای به نام «مایکوباکتریوم مارینوم» به وجود می آید. این عفونت معمولاً به شکل یک ضایعه ی ملتهب و قرمز رنگ بر روی پوست افرادی بروز پیدا می کند که با ماهی های گرمسیری سروکار دارند یا مخزن نگهداری ماهی ها را تمیز می کنند.

کسانی که در فروشگاه های ماهی های زینتی یا در مجموعه های آکواریوم کار می کنند، یا کسانی که با صدف های خام سر و کار دارند، به ویژه در معرض خطر ابتلا به این عفونت هستند، گرچه هر کسی که با ماهی های گرمسیری یا مخزن نگهداری آن ها تماس داشته باشد، می تواند به این بیماری مبتلا شود. در اغلب موارد، پشت دست مسلط افراد درگیر این عفونت پوستی می شود و زخم های دردناکی روی این قسمت به وجود می آید. گرانولوم مخزن ماهی با مصرف طولانی مدت آنتی بیوتیک درمان می شود، گرچه درمان کامل عفونت ممکن است تا ۲ سال زمان ببرد.

برای جلوگیری از ابتلا به گرانولوم مخزن ماهی، هنگام کار با ماهی ها و صدف های خام یا تمیز کردن تنگ یا مخزن آن ها از دستکش ضد آب استفاده کنید و سعی کنید تا حد ممکن کمتر خودتان را در معرض آب راکد و بدون کلر قرار دهید.

۵- ممکن است از پرنده ی خانگی تان «تب طوطی» بگیرید

«سیتاکوز» که با نام تب طوطی هم شناخته می شود، نوعی عفونت است که در اثر باکتری ای به نام «ﮐﻼﻣﻴﺪﻳﺎ سیتاسی» به وجود می آید.

سیتاکوز می تواند هنگام استنشاق مایعات دستگاه تنفسی افراد یا مدفوع طوطی ها، کبوترها، طوطی های ماکائو، طوطی های پاراکیت، و دیگر پرندگانی سرایت پیدا کند که حامل این عفونت باکتریایی هستند. این بیماری ممکن است در پرندگان نشانه ای نداشته باشد، به همین دلیل تشخیص آن می تواند سخت باشد.

سیتاکوز در انسان ها می تواند باعث تب، سردرد و سرفه های خشک شود. گرچه این عفونت به ندرت شکل جدی ای پیدا می کند و معمولاً می تواند به راحتی با مصرف آنتی بیوتیک درمان شود، اما در بعضی افراد می تواند منجر به ذات الریه شود.

برای جلوگیری از ابتلا به سیتاکوز، قفس پرنده ها را تا حد ممکن تمیز نگه دارید، جلوی تجمع پرندگان در یک محل را بگیرید و مطمئن شوید که مدفوع و دیگر فضولات پرنده ها از قفس آن ها بیرون نمی ریزد. به علاوه، هنگام کار با پرندگان مبتلا و همینطور قفس پرندگان، حتماً از دستکش و ماسک استفاده کنید.

۶- «کرم حلقوی» نوعی قارچ است که می تواند از سگ ها و گربه ها سرایت پیدا کند

یکی از شایع ترین عفونت های پوستی زئونوز، کرم حلقوی است. کرم حلقوی، برخلاف اسمش، در واقع نوعی عفونت قارچی است و معمولاً از سگ ها، گربه ها و دیگر حیوانات خانگی منتقل می شود. این عفونت باعث بروز یک ضایعه ی پوستی مدور و برجسته می شود که معمولاً خارش دار و قرمز رنگ است.

انواع زئونوزِی کرم حلقوی اغلب بیشتر از دیگر انواع آن، باعث التهاب می شوند. این عفونت با مصرف ضد قارچ های موضعی یا خوراکی، به راحتی درمان می شود.

کرم حلقوی می تواند روی وسایل خانه مثل وسایل خواب، اسباب و اثاثیه و لباس ها هم زندگی کند. این قارچ گرچه می تواند از حیوانات به شما منتقل شود، اما از فردی به فردی دیگر هم می تواند سرایت پیدا کند. بنابراین هنگام کار با وسایلی که با فرد یا حیوان مبتلایی تماس داشته اند، حتماً از دستکش استفاده کنید و بعد از تماس با حیوانات هم همیشه دست های خود را بشویید.