محیط کاری سمی دارای نشانه‌هایی است که می‌توان به واسطه‌شان آن را از محیط کاری سالم تمیز داد. رابرت ساتون، استاد دانکده‌ی مهندسی دانشگاه اِستنفورد و همچنین نویسنده‌ی دو کتاب «راهنمای خلاصی از دست عوضی‌ها» و «رئیس خوب، رئیس بد» در این مورد می‌گوید از این میان این نشانه‌ها بی‌شک زورگویی نخستین و رایج‌ترین موردی است که در محیط کاری سمی نمود می‌یابد. طی پژوهشی که از میان ۱۰۰۰ کارمند در سال ۲۰۱۷ انجام شد حدود یک پنجم افراد با زورگویی در محیط کاری‌شان مواجه شده بودند.
فیلم گرگ وال‌استریت نمونه‌ای بارز از محیط کاری سمی را به تصویر کشانده که کج‌رفتاری و بداخلاقی و آزار در آن موج می‌زند.
با پنج نشانه‌ی ساده می‌توان دریافت که آیا محیط کاری‌تان دچار فرهنگ سازمانی ناعادلانه است، و اینکه آیا بدرفتاری، عدم حمایت و حتی رفتارهای مخاطره‌آمیز در آن رواج دارد یا نه. متخصصان بر این باورند که با روش‌های زیر می‌توانید محیط کار سمی را تشخیص دهید و همچنین روش‌هایی برای مقابله با اثرات مخرب آن ارائه کرده‌اند.
۱ ) کارمندان چندان علاقه‌ای برای صحبت ندارند
به عقیده‌ی ساتون یکی از علائمی که نشان‌دهنده‌ی محیط کاری سمی است این است که کارمندان تا چه حد مایلند در جلسات سخنوری کنند. او طی مصاحبه‌ای با بیزینس اینسایدر می‌گوید در چنین محیطی: «وقتی کارمندانی که قدرت چندانی ندارند به حرف بیایند بی‌درنگ جلوی نظراتشان را می‌گیرند. هنگام سنخرانی رهبران سازمان نیز سکوت و فضایی سنگین بر جلسات حاکم است که به گمان من نشانه‌ی ترس است.»
بنا به گفته‌های ساتون هنگامی که قدرت در سازمان صرفاً دست چند نفر محدود باشد و تمام نظرات آن‌ها اعمال شود بدین‌معناست که دیگران باید سکوت کنند و نظرات همه شنیده نمی‌شود. بنابراین در رفتار با کارمندان سطوح مختلف اختلاف فاحشی ایجاد می‌شود.
۲ ) کارمندان خسته و ملول‌اند
ساتون در این مورد می‌گوید: «خستگی کارمندان یکی دیگر از نشانه‌های محیط کار سمی است» و معتقد است سستی آن‌ها می‌تواند نشانه‌ی اهمال یا پرکاری باشد و یا اینکه تصور می‌کنند تلاششان ارزشی ندارد و به هر حال مورد مؤاخذه قرار می‌گیرند.
۳ ) کارمندان مدتی طولانی در محیط کاری‌شان نمی‌مانند
ساتون می‌گوید اگر با سازمانی مواجه شدید که نرخ گردش کارمندانش بالا بود راه‌تان را کج کنید و از آن فاصله بگیرید. به عقیده‌ی او: «مثل روز روشن است که چرا کارمندان حاضر به ادامه‌ی همکاری با چنان سازمان‌هایی نیستند.»
۴ ) کارمندان مدام از هم انتقاد می‌کنند و پشت سر هم حرف می‌زنند
پائول وایت، روان‌شناس و یکی از نویسندگان کتاب «مبارزه با محیط کار سمی» در این‌باره می‌گوید در محیط کار سمی روابط کارکنان آشکار و صادقانه نیست و بدین‌ترتیب مدام سوءتفاهم و جر و بحث پیش می‌آید. رهبران چنان سازمانی نه تشویق می‌کنند و نه قدردانی اما این رفتار ناشایست در تمام سازمان رسوخ می‌کند. وایت در مصاحبه‌ای با بیزینس اینسایدر گفته بود: «گله و شکایت کارمندان در هر سازمانی طبیعی است، درواقع همواره می‌توان موضوعی یافت که کارمندان را به ستوه آورد. اما هنگامی که سخنان طعنه‌آمیز و بدبینی رواج یابد، که نشان از افزایش بی‌اعتمادی مدیران و رهبران است، آستانه‌ی تحمل کاهش می‌یابد و نارضایتی‌ها افزایش.»
۵ ) خلق‌وخویتان خارج از سازمان بی‌دلیل تغییر می‌کند
وایت معتقد است که هر کارمندی با توجه به شرایط کاری‌اش دچار استرس و اضطراب می‌شود اما اگر احساس می‌کنید که بی‌دلیل نسبت به نزدیکانتان پرخاشگر شده‌اید، دوستانتان فاصله می‌گیرد، خواب راحتی ندارید، یا اینکه دچار اضافه‌وزن شده‌اید احتمال دارد ریشه‌شان در محیط کاری‌تان باشد. به یاد داشته باشید که حل مشکل اضطراب و استرستان بسیار ضروری است چون تأثیرات بسیار مخربی بر زندگی‌تان خواهد داشت. دکتر وایت در این مورد می‌گوید: «به لحاظ عاطفی دچار دلسردی می‌شویم که به افسردگی ختم می‌شود. برخی زودرنج می‌شوند و از رفتارشان نیز برمی‌آید که نمی‌توانند خشمشان را کنترل کنند. برخی دیگر نیز اینگونه‌اند که وقتی به فکر کار می‌افتند دچار اضطراب می‌شوند. چنین علائم رفتاری می‌تواند به افزایش استفاده از الکل، دارو و سوء مصرف مواد مخدر ختم شود.»
اگر تصور می‌کنید در محیط کاری سمی مشغول به کار هستید باید:
۱ ) خودتان را آماده کنید تا جسارت کلام داشته باشید
ساتون برای این باور است که اگر تصور می‌کنید در محیط کاری سمی مشغول به کار هستید باید خودتان را برای جسارت کلام آماده کنید. بدین‌ترتیب باید با رئیستان یا مسئول منابع انسانی صحبت کنید.
۲ ) از منفی‌باف‌ها دوری کنید
ساتون در این‌باره توصیه می‌کند: «اگر رئیس کج‌خلقی دارید بهتر است از او دوری کنید. خانمی را می‌شناختم که در محل کارش امکان دورکاری داشت. او و همکارانش هر زمانی که حس می‌کردند رئیس دمدمی‌مزاجشان حال و روز خوشی ندارد خانه می‌ماندند و کارهایشان را انجام می‌دادند.»
۳) در محیط کاری‌تان با افراد دیگر دوست شوید
با همکارانتان رابطه‌ی دوستی برقرار کنید تا بتوانید اوقات خوشی داشته باشید. ساتون می‌گوید: «در محیط‌های کاری نمی‌توان هرچیزی را به دلخواه تغییر داد، پس باید با آن‌ها کنار بیایید. بنابراین به نظر من بهتر است افراد حاضر در یک سازمان بتوانند حامی عاطفی هم باشند. مثلاً در مورد آنچه در محیط کاری‌شان نمی‌پسندند شوخی کنند و جک بسازند. بدین‌ترتیب اثرش کاسته خواهد شد و حس می‌کنند که هیچ چیزی تا ابد پایدار نیست.»
۴ ) از محیط کاری سمی خارج شوید
اگر تصور می‌کنید هیچ فرصت رشدی در چنان سازمانی ندارید، صدایتان شنیده نمی‌شود و مدام به خاطر مسائل شغلی دچار دلهره می‌شوید بهتر است دنبال شغل دیگری باشید. همچنین اگر تلاشتان برای حفظ شغل بی‌فایده بود و دچار ناراحتی‌های جسمی و روحی شدید بی‌درنگ از شغلتان استعفا دهید. ساتون بر این باور است که «استعفا مسئله‌ی بسیار مهمی است که اهمیتش را نادیده می‌گیرند و کم‌ارزشش کرده‌اند.»
بدون نظر