چرا بورس سقوط نکرد؟ وقتی از «میکرو موج» گول خوردیم!

شاخص کل بورس ایران که از هفته دوم فروردین امسال تا اواسط مرداد ماه، بیش از ۱۵۰ درصد افزایش یافته بود و در ۴۵ سال اخیر بی سابقه بود، ناگهان روند صعودی شارپ خود را تغییر داد و وارد روند نزولی شد. شاخص کل که از مرز ۲ میلیون واحد هم گذشته بود، ناگهان هر روز با کاهش همراه شد به گونه ای که تا ۳ شهریور ۹۹، به حدود ۱.۵ میلیون واحد رسید و شاهد افت بیش از ۲۰ درصدی شاخص کل بورس ایران در عرض ۲ هفته بودیم.

ریزشی که بسیاری از سهامداران، آن را آغاز یک سقوط بزرگ خطاب کردند و بعضی ها نیز پولدار شدن دولت و فرار او از چرخه بازی بورس را از دیگر دلایل عمده سقوط یا ریزش بزرگ بورس در نیمه دوم تابستان امسال برشمردند. با روند نزولی شارپ شاخص کل بورس ایران در نیمه دوم مرداد ماه امسال، بسیاری از سهام در گروه های مختلف بورسی، با صف های فروش میلیونی همراه شدند.

لغو و تکذیب لغو صندوق پالایشی و داستان اوراق سلف نفتی و دو مرحله ای کردن معاملات در بورس، از عوامل غیر بنیادی در روند نزولی مستمر شاخص کل بورس در هفته های اخیر بود. روند نزولی شارپ در حالی رخ داد که پالایشی ها که مدت ها لیدر بازار بودند، اصلاح شدیدی کردند و به موازات اصلاح شدید پالایشی ها، حتی سهام گروه زراعت و دامپروری و فناوری اطلاعات، که فعالیت آن ها هیچ ربطی به حوزه دلار و نفت و ارز و پالایش و پتروشیمی ندارد، در صف فروش میلیونی قفل شدند!

متاسفانه به دلیل اینکه بازار بورس ایران، دامنه نوسان (۳ تا ۵ درصد) دارد، ما شاهد صف های فروش و خرید میلیونی برای سهام در طول ساعت معاملاتی در هفته هستیم.

یکی از عوامل مهم در روند نزولی شاخص کل بورس ایران در هفته های اخیر، رفتار هیجانی عمده سهامداران است که دانش و اطلاعات کافی درباره بازار سرمایه نداشته و با هیجانات، اسیر تصمیمات احساسی می شوند و سهام خود را در کف قیمتی فروخته و در سقف قیمتی دوباره خریدار می شوند. موضوعی که سالهاست، حقیقی ها و سهامداران خرد را آزار می دهد و همچنان شاهد ضرر دست جمعی میلیون ها سهامدار تازه وارد در بورس در مقاطعی هستیم.

سهامداران خرد در هر ریزش مقطعی که در واقع بخشی از فرآیند اصلاح (pull back) از نظر تکنیکالیست ها محسوب می شود، وارد صف های فروش میلیونی سنگین شده و می خواهند با هر قیمتی، از سهم خارج شده و گاها عطای بورس را به لقایش می بخشند.

این رفتار هیجانی، سبب می شود که سهامدار، نه تنها سود نکند بلکه بخشی از اصل سرمایه را دو دستی تقدیم سهامداران صبور بلند مدتی کرده و ضرر کند.

در بورس، اصطلاح رایجی وجود دارد که می گوید: بورس محل انتقال پول و ثروت از سهامداران کم تحمل به سهامداران صبور بلند مدتی است. این حرف اول و آخر وارن بافت، اسطوره بورس بازها و بسیاری از سهامداران موفق و سرمایه دار بورس است. در بورس، مهم تر از پول و تحلیل شما، صبر شما اهمیت دارد.

در اتفاقات اخیر بورس ایران، باید به چند نکته توجه داشت. یکی اینکه ثبات تصمیم گیری در بورس و دستگاه هایی که فعالیت آن ها به صورت مستقیم یا غیر مستقیم در بورس تاثیرگذار است (وزارت اقتصاد و نفت و صمت و . . ) هنوز دیده نمی شود که امیدواریم در آینده، این مشکلات مرتفع شود. مساله دیگر، دامنه نوسان است که سبب می شود بورس ایران هر روز،‌ درگیر صف خرید یا صف فروش شود و حالت متعادل در بورس نداشته باشیم.

مساله دیگر ۶۰ میلیون دارنده کد بورس است که بخشی از آن ها دانش کافی نداشته و برای یک شبه پولدار شدن، زمین و مسکن و خودرو یا وام و نزول را برای سرمایه گذاری کوتاه مدتی به بورس آورده و با اندک اصلاحی، روی گزینه فروش کلیک می کنند.

در این اوضاع که نه مسئولان و نه عمده سهامداران، تجربه و دانش کافی درباره بورس و اصول سرمایه گذاری و ریسک های سیستماتیک و غیر سیستماتیک در بورس ندارند، بایستی با پول مازاد وارد بورس شده و با تحلیل درست، سهم آس را در قیمت آس انتخاب کرد و به صورت بلند مدت سهامداری کرد و به استراتژی، احترام گذاشت.

استراتژی تحلیلی شما می گوید که در فلان سهم، n ماه سهامداری کنید. وقتی برخلاف استراتژی، شما در N-4 دست به فروش می زنید، یا سود کم می برید یا با ضرر خارج می شوید.

بنابراین برای کسب سود حداکثری در بورس،‌ بایستی به سهام، اجازه رشد داد و با اندکی اصلاح و کاهش قیمت، فرار را بر قرار، ترجیح نداد. سودهای باورنکردنی (از جنس ۱۲۰۰ برابری ظرف ۹ سال یا ۲۲۱ برابری ظرف ۱۳ ماه) حاصل سهامداری بلند مدتی است. نه کوتاه مدتی و میان مدتی. «غنوش» و «دعبید» و «ستران»، مشت نمونه خروار است.

در کاهش شاخص کل بورس ایران در چند هفته اخیر همانطور که قبلا گفتیم، شاخص کل بورس با مقاومت ۲ میلیون واحدی روبرو شد و با ۲۰ درصد اصلاح، از ۴ شهریور برگشت و حدود ۱۰۰ هزار واحد، مثبت شد تا بخشی از افت را جبران کند. انتظار داریم روند صعودی شاخص کل با فراز و نشیب هایی در شهریور و نیمه دوم سال ۹۹ ادامه دار باشد. ما در واقع شاهد یک میکرو موج بودیم که داخل یک موج صعودی بلند مدت قرار داشت و این ذات بازار است و نگرانی ندارد.

همانطور که شکل ریزش غافلگیرکننده بود، شکل برگشت و‌ ریکاوری هم غافلگیر کننده است. بازار همیشه سعی داره معامله گرا و به اشتباه بندازه! کولپس اخیر یک فاز فروش عاطفی بود و هیچ داده بنیادی پشت آن فشار فروش وجود نداشت، به همین دلیل امید است سریعا و به صورت V شکل ریکاوری شود. اگر بعدا چارت شاخص کل را از نمای دور ببینید، این ریزش اخیر فقط یک میکروموج درون یک ابرموج صعودی بود.

درس بزرگ و تلخ مرداد ۹۹ به سهامداران کم تحمل که با پول مازاد و تحلیل و صبر، به بورس نیامده اند.

همان طور که قبلا اشاره شد، از سال ۹۷ تا مرداد ۹۹، شاهد ۶ بار اصلاح بیش از ۱۰ درصد شاخص کل بورس بودیم که هر بار، منحنی شاخص کل به حمایت داینامیک، واکنش نشان داد و موج صعودی قدرتمندی را آغاز کرد. این بار نیز همین اتفاق رخ می دهد و شاخص کل تا ۲ میلیون و ۸۰۰ هزارواحدی، کار سختی پیش رو ندارد. انتظار داریم شاخص کل تا اسفند ۱۴۰۰ شمسی، سقف کانال سوم که ۸ میلیون واحد است را فتح کند.

از شهریور تا اسفند امسال، بیش از ۴۸ شرکت عرضه اولیه می شود که ۵ استارت آپ قدیمی (دیجی کالا- کافه بازار- شیپور، فیلیمو و تپسی) در کنار استقلال و پرسپولیس، از جذاب ترین عرضه اولیه های سال خواهد بود. توصیه می شود در کلیه عرضه اولیه ها شرکت کرده و حداقل ۱۲ ماه سهامداری کنید.

منتظر سقوط بورس نباشید که با توجه به عوامل بنیادی و تکنیکالی و ارتقا ضریب نفوذ بورس در ایران و افزایش عمق آن از سال ۲۰۲۱ میلادی به بعد، این آرزو، محقق نخواهد شد و صرفا شما را از سودهای عالی سالهای آینده، محروم خواهد کرد. بورس ایران، تورم محور است و برای کسب سود عالی از سهام خوب، باید دامنه صبر خود را گسترش دهیم تا به یک میکرو موج نبازیم و رکب اصلاح های موقتی شاخص کل را نخوریم!

• حتما بخوانید: درباره ۱۴۰ عرضه اولیه تا اسفند ۱۴۰۰ شمسی
• حتما بخوانید: پیش بینی شاخص کل بورس تا ۴۹/۰۰۰/۰۰۰ واحد