ویکتور بوت؛ دلال اسلحه‌ روس که آمریکا می‌خواهد او را با یک زن بسکتبالیست معاوضه کند

بر اساس گزارشات، آمریکا و روسیه این روزها در حال رایزنی بر سر آزادسازی بریتنی گراینر، ستاره ی لیگ بسکتبال حرفه ای زنان در آمریکا و پل ویلن، تفنگدار سابق نیروی دریایی آمریکا از طریق تبادل با یک زندانی روس در آمریکا هستند.

آمریکا پیشنهاد تبادل گراینر و ویلن با ویکتور بوت را به روسیه داده است، یک دلال اسلحه ی مشهور روس که در آمریکا زندانی است.

گراینر از ۱۷ فوریه سال جاری میلادی در روسیه در زندان به سر می برد، پس از آنکه مأموران گمرک فرودگاه شرمتیووی مسکو در چمدان او کارتریج های ویپ حاوی روغن حشیش یافتند. وکلای گراینر می گویند حضور این کارتریج ها در چمدان او کاملاً تصادفی بوده و گراینر که با عجله چمدان خود را بسته بود، فراموش کرده بود کارتریج ها را از میان وسایل خود بردارد.

گراینر چندی قبل در روسیه محاکمه شد. او در اتهام قاچاق مواد مخدر گناهکار شناخته و به ۹ سال حبس در روسیه محکوم شده است.

پل ویلن نیز از دسامبر سال ۲۰۱۸ در روسیه زندانی است. ویلن قبلاً تفنگدار نیروی دریایی آمریکا بود که بعدها از ارتش خارج شد. او وقتی در هتلی در مسکو به ظن جاسوسی برای آمریکا دستگیر شد، مدیر بخش امنیت یک شرکت آمریکایی تولید قطعات خودرو به نام بورگ‌ وارنر بود. او در دادگاه به جرم جاسوسی به ۱۶ سال حبس در زندان روسیه، با احتمال خدمت در یک اردوگاه کار اجباری محکوم شد.

ویکتور بوت کیست؟

ویکتور بوت که متولد سال ۱۹۶۷ در روسیه است، دلالی اسلحه در سطح جهانی را در دهه ی ۱۹۹۰ آغاز کرد. معاملات بوت کلان بود و او از هواپیماهای باری برای انتقال سلاح و تجهیزات نظامی استفاده می کرد.

گفته می شود او معاملاتی در رابطه با درگیری های رخ داده در افغانستان، آنگولا، جمهوری دومکراتیک کنگو، لیبریا، رواندا، سیرالئون و سودان داشته و به این ترتیب، به آن ها دامن زده بود.

کتابی به نام «سوداگر مرگ» (The Merchant of Death) درباره ی ویکتور بوت و فعالیت های او توسط دو خبرنگار تحقیقی آمریکایی به نام داگلاس فرح و استفن براون نوشته شده و بوت از آن زمان «سوداگر مرگ» لقب گرفته است.

ماجرای او الهام بخش یک فیلم سینمایی به نام «ارباب جنگ» (Lord of War) هم شده است، یک درام جنایی محصول سال ۲۰۰۵ و درباره ی یک دلال اسلحه که برداشتی آزاد از زندگی ویکتور بوت است و نیکلاس کیج، جرد لتو و ایتن هاک بازیگران آن هستند.

بوت در سال ۲۰۰۸ در تایلند دستگیر و زندانی شد. او طی یک عملیات نفوذ به دام افتاد. مأموران مخفی اداره مبارزه با مواد مخدر آمریکا وانمود کرده بودند خریدار تسلیحات نظامی برای سازمان نیروهای مسلح انقلابی کلمبیا هستند.

به گفته ی مقامات قضایی آمریکا بوت سعی داشت با فروش اسلحه به این سازمان میلیون ها دلار کسب درآمد کند، یک گروه شبه نظامی در کلمبیا که تا سال ۲۰۱۶ در ازای ایجاد شورش و آشوب در این کشور پول دریافت می کردند.

ویکتور بوت در سال ۲۰۱۰ بالاخره به آمریکا مسترد شد. او در آنجا محاکمه شد و در سال ۲۰۱۱ در ۴ فقره اتهام تبانی در کشتار آمریکاییان گناهکار شناخته شد.

پس از محکومیت بوت، پریت بهارا، وکیل دادگستری آمریکا، گفته بود: «ویکتور بوت دشمن شماره یک در زمینه ی قاچاق بین المللی اسلحه بوده است و به برخی از شدیدترین درگیری ها در سرتاسر دنیا اسلحه رسانده است.»

روسیه از دستگیری بوت و محکوم شدن او به ۲۵ سال به زندان انتقاد کرد. در سال ۲۰۱۲، کرملین محکومیت او را «بی پایه و اساس و سوگیرانه» خواند.

در سال ۲۰۱۳، یک دادگاه استیناف در آمریکا محکومیت بوت را تأیید و این ادعا که وی قربانی یکی اقدام «تلافی جویانه» شده را رد کرد.

احتمال استفاده از بوت جهت تبادل زندانی

کامالا هریس، معاون رئیس جمهور آمریکا، یکی از اصلی ترین اولویت های کاخ سفید را بازگشت گراینر و ویلن به آمریکا در کمال صحت و سلامت عنوان کرده است.

پس از دستگیری گراینر، آمریکا بوت را برای معاوضه با دو آمریکایی زندانی در روسیه به این کشور پیشنهاد داد. دولت بایدن جزئیات این پیشنهاد را به طور رسمی تأیید نکرده است، اما وزیر امور خارجه آمریکا، آنتونتی بلینکن اعلام کرد آمریکا «پیشنهاد بزرگی» به روسیه داده است.

کرملین یک هفته بعد به این پیشنهاد پاسخ داد و از تمایل خود برای رایزنی درباره ی یک تبادل زندانی احتمالی خبر داد.

اما این پیشنهاد تبادل زندانی انتقاداتی هم به دنبال داشته است، از جمله از سوی مایکل براون، رئیس سابق واحد عملیات اداره مبارزه با مواد مخدر آمریکا که آزادسازی ویکتور بوت را «تهدیدی جدی» برای امنیت ملی آمریکا و «یک سیلی در صورت» مأموران قانونی که جان خود را برای دستگیری بوت به خطر انداختند، دانسته است.

دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا نیز از این معامله انتقاد و گراینر را فردی لوس و غرق در مواد مخدر توصیف کرده است.