نوآورترین کشورهای دنیا در سال ۲۰۲۲؛ جایگاه ایران در این فهرست کجاست؟

گلریز برهمند شنبه، ۲۶ آذر ۱۴۰۱

از سال ۲۰۰۰ تاکنون سرمایه گذاری جهانی در زمینه ی پژوهش و توسعه با افزایشی ۳ برابری به ۲/۴ تریلیون دلار رسیده است.

در سال ۱۹۶۰، نزدیک به ۷۰ درصد از سرمایه گذاری های صورت گرفته در بخش پژوهش و توسعه در کل دنیا به کشور آمریکا تعلق داشت، اما تا سال ۲۰۲۰ سهم این کشور به ۳۰ درصد کاهش یافت. از ایجاد شغل و سلامت عمومی گرفته تا امنیت ملی و رقابت پذیری صنعتی، پژوهش و توسعه نقشی اساسی در رشد و نوآوری یک کشور دارند، امری که در همه ی بخش های جامعه، چه به شکل مستقیم و چه به شکل غیر مستقیم تأثیرگذار است.

علاوه بر سرمایه گذاری بر روی پژوهش و توسعه، عناصر کلیدی دیگری هم وجود دارند که نقش مهمی در دستیابی به پیشرفت و نوآوری ایفا می کنند، از جمله: استفاده از فناوری، انجام پژوهش های علمی و انجام سرمایه گذاری های خطرپذیر.

تصویر زیر نوآورترین اقتصادهای دنیا در سال ۲۰۲۲ بر اساس اطلاعات به دست آمده از شاخص جهانی نوآوری سازمان جهانی مالکیت معنوی (WIPO)، از زیرمجموعه های سازمان ملل را نشان می دهد.

اقتصاد نوآور چگونه تعریف می شود؟

سنجش کمّی نوآوری ذاتاً امری چالش برانگیز است اما شاخص جهانی نوآوری تلاشی دیرینه برای این منظور است.

چارچوب مورد استفاده برای این شاخص به گونه ای طراحی شده است که تحلیل کامل تری به دست دهد. این چارچوب ۸۱ شاخص را دربرمی گیرد که در ۷ دسته بندی کلی قرار دارند و از آن ها برای محاسبه ی امتیاز یک کشور از نظر میزان نوآوری استفاده می شود.

این ۷ دسته بندی عبارتند از:

پیچیدگی کسب و کار: هزینه سرمایه گذاری بر روی پژوهش و توسعه، جریان های خالص سرمایه گذاری خارجی مستقیم
پیچیدگی بازار: میزان تولید ناخالص داخلی اقتصاد، شدت رقابت در بازار محلی
زیرساخت: ساخت جاده، بیمارستان و مدرسه، کارایی انرژی
سرمایه انسانی و تحقیقات: سرمایه گذاری دولت به ازای هر دانش آموز، کیفیت نهادهای علمی و پژوهشی
نهادها: ثبات و امنیت سیاسی، سهولت در راه اندازی کسب و کار
تولیدات خلاقانه: برندهای ارزشمند، استفاده از طراحی صنعتی، استفاده از نشان تجاری
دانش و تولیدات فناورانه: استفاده از ثبت اختراع، افزایش بازدهی نیروی کار، صرف هزینه در بخش نرم افزاری

همانطور که مشاهده کردید، هدف از این چارچوب شناسایی شاخص هایی است که باعث شکل گیری محیطی نوآورانه و فناوری های پیشرفته می شوند.

لازم به ذکر است که امتیاز نوآوری کلی هر کشور ترکیبی از این دسته بندی ها است و کشورهایی که امتیاز مشابهی دارند هر یک می توانند در زمینه ی به خصوصی قدرتمند باشند.

نوآورترین کشورهای دنیا در سال ۲۰۲۲

سوئیس برای دوازدهمین سال متوالی در صدر این فهرست قرار دارد و بعد از آن آمریکا و سوئد در رتبه های بعدی قرار گرفته اند.

برای بسیاری این امر را شاید تعجب برانگیز باشد. با این حال، قوانین مربوط به مالکیت معنوی در سوئیس را در سطح جهانی می دانند و همکاری قدرتمند میان دانشگاه و صنعت در این کشور مکمل آن ها هستند. به علاوه، سوئیس به لطف بالا بودن کیفیت زندگی در آن، استعدادهای برتر دنیا را نیز جذب خود می سازد.

در جایگاه دوم آمریکا قرار دارد که بالاترین میزان سرمایه گذاری بر روی پژوهش و توسعه در دنیا را دارد که سالیانه بیش از ۷۰۰ میلیارد دلار است. از میان ۵ شرکت برتر دنیا از جهت سرمایه گذاری بر روی پژوهش و توسعه، ۴ تای آن ها در آمریکا قرار دارد: آمازون (۴۲/۷ میلیارد دلار)، آلفابت (۲۷/۶ میلیارد دلار)، مایکروسافت (۱۹/۳ میلیارد دلار) و اپل (۱۸/۸ میلیارد دلار).

کشورهای اروپایی حضور پررنگی در میان ۱۰ رتبه ی نخست فهرست دارند، از جمله سوئد (رتبه ی سوم)، انگلیس (رتبه ی چهارم) و هلند (رتبه ی پنجم).

کره جنوبی (رتبه ی ششم) با شدت پژوهش و توسعه ی بالایش شناخته می شود. علت این موضوع شرکت های خوشه ای صنعتی آن است که به طور کلی شرکت هایی خانوادگی هستند. سامسونگ و اِل‌جی از بزرگ ترین شرکت های این کشور هستند که مشارکت زیادی با دانشگاه دارند.

فهرست زیر ۵۰ کشور برتر دنیا از جهت نوآوری در سال ۲۰۲۲ را نشان می دهد:

آمریکای شمالی

در آمریکای شمالی، ایالات متحده بالاترین رتبه را از نظر میزان نوآوری دارد. این کشور سابقه ای طولانی در معرفی ایده ها و فناوری های جدیدی دارد که زندگی و کار ما را دگرگون ساخته اند.

رتبه ی دوم نوآوری در آمریکای شمالی به کشور کانادا تعلق دارد.

آمریکای جنوبی

شیلی رتبه ی نخست این منطقه را از آن خود کرده است. این کشور نزدیک به ۸ هزار شرکت فناوری را در خود جای داده و گسترده ترین شبکه ی موبایلی را در این منطقه دارد. شیلی در اواخر سال ۲۰۲۱ نخستین شبکه ۵G در آمریکای جنوبی را راه اندازی کرد.

بعد از شیلی، رتبه ی دوم در آمریکای جنوبی از نظر میزان نوآوری به برزیل تعلق دارد.