والت دیزنی؛ نابغه دنیای فیلم و انیمیشن که رویاهای آمریکایی را به حقیقت تبدیل کرد

امروز ۵ دسامبر، مصادف با ۱۴ آذرماه زادروز والت دیزنی است. او یک تهیه کننده فیلم و شخصیتی با نفوذ در حوزه رسانه و از موسسان کمپانی والت دیزنی بود و یکی از بزرگ ترین و شناخته شده ترین چهره های دنیای رسانه و فیلم سرگرمی در قرن بیستم به شمار می آمد که در ساخت صدها فیلم مشارکت داشت.

دیزنی همراه با اعضای گروه خلاقش شخصیت های کارتونی محبوبی مانند میکی ماوس و دونالد اردک را خلق کرد و امروزه اسم او بر سر در بسیاری از پارک های سرگرمی موفق دیزنی به چشم می خورد. در طول دوران زندگی هنری اش، والت دیزنی ۵۹ بار نامزد دریافت جایزه اسکار شد و ۲۲ بار نیز این جایزه را با خود به خانه برد.

والت دیزنی در ۵ دسامبر سال ۱۹۰۱ در شیکاگو بدنیا آمد. خانواده ی او تبار آلمانی/انگلیسی و ایرلندی داشتند. در دوران بچگی او، خانواده ی دیزنی در شهر مارسلین در میسوری و کانزاس سیتی و شیکاگو زندگی می کردند. والت دیزنی جوان از همان ابتدا به هنر علاقه نشان داد و در موسسه ی هنر شهرهای کانزاس و شیکاگو ثبت نام کرد و در نهایت به عنوان کارتونیست مجله ی مدرسه انتخاب شد. وقتی که ایالات متحده وارد جنگ جهانی اول شد، والت دست از مدرسه رفتن کشید و سعی کرد به ارتش ملحق شود، اما به دلیل سن پایین در ارتش پذیرفته نشد. در نهایت موفق شد به نیروهای صلیب سرخ پیوسته و در سال ۱۹۱۸ به عنوان راننده ی آمبولانس به فرانسه فرستاده شد.

در سال ۱۹۱۹، وی به کانزاس سیتی بازگشت و چندین شغل اختیار کرد و در نهایت کار دلخواهش در صنعت فیلم سازی را بدست آورد. والت جوان در یک شرکت تبلیغ فیلم در کانزاس سیتی مشغول بکار شد و این فرصت را بدست آورد که در زمینه ی بسیار جدید و بدیع انیمیشن کار کند و موفق شد از استعداد خود به عنوان یک کارتونیست ماهر برای شروع کار جدیدش استفاده کند. موفقیت کارتون های اول او باعث شد که استودیو شخصی خود را با نام «Laugh-O-Gram»راه اندازی کند. البته توانایی او در خلق کارتون به اندازه ی استعدادش در ایجاد کسب و کارهای موفق نبود. خیلی زود شرکت او به دلیل هزینه ی بالای نیروی کار ورشکسته شد و پس از این شکست والت تصمیم گرفت که به هالیوود در کالیفرنیا نقل مکان کند مرکز در حال توسعه صنعت فیلم ایالات متحده به شمار می رفت.

توانایی و مهارت او در گذار از دوران بحرانی همواره باعق موفقیت های او شده بود و خیلی زود همراه با برادرش، روی، یک شرکت دیگر تاسیس کرده و تلاش کرد یک پخش کننده برای فیلم جدیدش به نام «کمدی های آلیس» (Alice Comedies) که بر اساس داستان های «آلیس در سرزمین عجایب» ساخته شده بود پیدا کند. در سال ۱۹۲۷، استودیو دیزنی در ساخت کارتون موفق «اوسوالد خرگوش خوش شانس» (Oswald the Lucky Rabbi) مشارکت داشت که توسط کمپانی فیلم سازی یونیورسال پیکچرز منتشر شد. در حالی که یونیورسال پیکچرز تمامی حقوق پخش این کارتون را در اختیار داشت، کمپانی دیزنی نتوانست سود زیادی از این مشارکت ببرد به همین دلیل پیشنهادهای دیگر این استودیو بزرگ برای همکاری را نپذیرفته و به فعالیت های خصوصی خود بازگشت.

در همین زمان بود که کمپانی دیزنی شخصیت کارتونی «میکی ماوس» را خلق کرد که در ابتدا «مورتیمر ماوس» نامیده می شد و جالب این که والت خودش صداپیشگی این شخصیت را بر عهده گرفت. کارتون های میکی ماوس با موسیق  متن دوست داشتنی اش بسیار مشهور شده و به شهرت استودیو دیزنی افزود. مهارت والت دیزنی در این بود که به کارتون هایش شخصیت ها و ویژگی های باورپذیر زندگی واقعی را ببخشد. این شخصیت ها با مهارت و دقت تمام طراحی شده و قوه ی تخیل مخاطب را در اختیار می گرفت و او را با داستان های پرفراز و نشیب و نکات اخلاقی جذاب و البته شخصیت های متنوع به سمت خود جلب می نمود.

در سال ۱۹۳۲، والت دیزنی اولین اسکار خود را در بخش بهترین کارتون کوتاه سه رنگی برای کارتون «گل ها و درخت ها» (Flowers and Trees) و یک اسکار ویژه نیز برای کارتون «میکی ماوس» بدست آورد. کمپانی دیزنی در سال ۱۹۳۳، موفق ترین کارتون تمام دوران فعالیت خود یعنی «سه خوک کوچولو» (The Three Little Pigs) را ساخت که حاوی یک آهنگ به یاد ماندنی با عنوان «چه کسی از گرگ بدجنس بزرگ می ترسد» (Whose Afraid of the Big Bad Wolf) بود.

در سال ۱۹۲۴، والت دیزنی بزرگ ترین و جاه طلبانه ترین پروژه ی خود تا آن زمان را آغاز کرد و آن ساختن انیمیشنی بلند و کامل از روی فیلم «سفید برفی و هفت کوتوله» (Snow White and the Seven Dwarfs) بود. بسیاری منتظر بودند که این کارتون با شکست در گیشه مواجه شود اما با استفاده از تکنیک های جدید فیلم سازی، این انیمیشن با استقبال بی چون و چرای منتقدان و تماشاگران روبرو شد. ساخت این فیلم انیمیشن ۳ سال طول کشید و بالاخره در سال ۱۹۳۷ اکران شد، درست زمانی که کمپانی دیزنی دیگر آهی در بساط نداشت. با این وجود استقبال منتقدان از فیلم، آن را به موفق ترین فیلم سال ۱۹۳۸ تبدیل کرد و در روز اول اکران ۸ میلیون دلار فروش داشت. فیلم هم از لحاظ هنر فیلم سازی در سطح بسیار بالایی بود و هم ماهیت داستان های افسانه های و کودکانه را برای اولین بار در خود داشت.

والت دیزنی بعدها گفت که هیچ گاه برای منتقدان فیلم نساخته و هدف او تنها سرگرم کردن عامه ی مردم بوده است. وی در پاسخ به این که برخی فیلم های او را «چرند و بی معنی» خطاب کرده بودند چنین گفت:” اشکالی ندارد.من چرند هستم. اما فکر می کنم که حدود ۱۴۰ میلیون نفر در این کشور هم به اندازه ی من چرند هستند”. والت دیزنی همیشه می دانست که مردم دوست دارند چه چیزهایی را در برابر چشمانشان ببینند. بعد از موفقیت کارتون «سفید برفی و هفت کوتوله»، کمپانی دیزنی چندین انیمیشن موفق دیگر مانند «پینوکیو»، «پیتر پن» و «باد در میان بیدها» را ساخت.

بعد از ورود ایالات متحده به جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۴۱، دوران طلایی انیمیشن رو به افول گذاشت و کمپانی دیزنی دیگر سودآوری نداشت به همین دلیل به ساخت فیلم های تبلیغاتی روی آورد که اصلاً موفقیت آمیز نبود. مشکل دیگر این بود که در سال ۱۹۴۱، تعداد زیادی از نویسندگان و انیماتورهای استودیو اعتصاب کردند و این اعتصاب تاثیر بزرگی بر شرایط این استودیو گذاشت. والت دیزنی بعدها به عنوان یکی از اعضای اصلی سازمان ضد کمونیستی «اتحادیه شرکت های انیمیشن سازی برای حفظ آرمان های آمریکا» انتخاب شد و در نتیجه تلاش کرد که سندیکای کارکنان خود را آشوب طلبانی کمونیست جلوه دهد که در این کار موفق نشد. در نهایت در سال های  دهه ی ۱۹۵۰ این کمپانی خود را از این اتحادیه جدا کرد اما نتوانست دیدگاه ضد کارگری و ضد یهودی خود را ترک کند.

دیزنی یک جمهوری خواه بود اگر چه حضور فعالی در دنیای سیاست نداشت. با این وجود دیزنی به ادیان دیگر احترام می گذاشت و به شدت به خداوند ایمان داشت. در دوران جنگ جهانی دوم تقاضای چندانی برای کارتون های دیزنی وجود نداشت و تنها در اواخر دهه ی ۱۹۴۰ بود که این استودیو توانست بخشی از قدرت و محبوبیت گذشته اش را به دست آورد. در این دوره زمانی، دیزنی توانست ساخت فیلم های «سیندرلا» و «پیتر پن» که به خاطر وقوع جنگ جهانی دوم مسکوت مانده بود را به اتمام برساند.

در سال های دهه ی ۱۹۵۰، این استودیو فعالیت های فیلمسازی خود را گسترش داده و وارد ساخت فیلم های پرطرفدار و معمول آن زمان شد که بعضی از آن ها مانند «جزیره گنج» (Treasure Island) در سال ۱۹۵۰، «۲۰.۰۰۰ فرسنگ زیر دریا » (۲۰,۰۰۰ Leagues Under the Sea) در سال ۱۹۵۴ و «پولیانا» (Pollyanna) در سال ۱۹۶۰ با موفقیت بسیاری همراه بود. در یک نوآوری جدید، استودیو برنامه هایی مختص کودکان ساخت و بار دیگر والت دیزنی برای صداپیشگی شخصیت میکی ماوس وارد عمل شد. در دهه ی ۱۹۶۰، امپراطوری دیزنی بیش از پیش توسعه پیدا کرد و آن ها موفق ترین فیلم تمام دوران فعالیتشان را در سال ۱۹۶۴ ساختند، با نام «ماری پاپینز» (Mary Poppins).

از دیگر فعالیت های نوآورانه و سودآور کمپانی والت دیزنی ساخت پارک های تفریحی موسوم به «دیزنی لند» بود که از همان سال های دهه ی ۱۹۴۰، والت دیزنی برای ساخت آن ها برنامه داشت. وی می خواست این پارک ها را طوری بسازد که شباهتی به دیگر پارک های تفریحی نداشته باشد. به عبارت دیگر این پارک ها باید یک دنیای رویایی برای کودکان بوده و یک قطار بزرگ در اطراف آن وجود می داشت. والت خود از همان دوران کودکی علاقه ی زیادی به قطار داشت و چون خانه ی پدری اش در نزدیکی خط راه آهن قرار داشت همیشه رفت و آمد قطارها را به نظاره می نشست. به همین دلیل می خواست خطر کرده و یک پارک کاملاً جدید و نوآورانه برای کودکان بسازد.

بعد از سال ها برنامه ریزی و طرح ریزی بالاخره اولین دیزنی لند در ۱۷ جولای سال ۱۹۵۵ گشایش یافت. در روز افتتاح این پارک سرگرمی، والت دیزنی در یک سخنرانی چنین گفت:” به تمامی کسانی که به این مکان شاد آمده اند خوشامدگویی می گویم. دیزنی لند متعلق به شماست. در این جا می توانید خاطرات گذشته ی خود را زنده کنید… و کودکان می توانند چالش و امید آینده را درک کنند. دیزنی لند خود را به آرمان ها وفادار می داند، به رویاها و واقعیاتی که آمریکا را ساخته است… به این امید که منبعی برای شادی و الهام گیری تمام جهانیان باشد”. موفقیت دیزنی لند باعث شد که والت دیزنی پارک مشابه دیگری را در اورلاندو فلوریدا بسازد و در سال ۱۹۶۵ دیزنی لند دیگری ساخته شد.

در نهایت والت دیزنی پس از سال های خلاقیت و نوآوری و سرگرم کردن مخاطبان در ۱۵ دسامبر سال ۱۹۶۶ به دلیل بیماری سرطان ریه درگذشت. وی تمام عمر سیگار می کشید. بعد از مرگ والت، برادرش روی برای مدیریت کمپانی دیزنی بازگشت اما دیگر خبری از خلاقیت و رهبری هوشمندانه والت دیزنی نبود. دهه ی ۱۹۷۰ دهه ی پرفروغی برای دیزنی نبود اما در دو دهه ی آینده با ساخت شخصیت ها و کارتون های جدید، استودیو دیزنی رفته رفته اعتبار سابق خود را بدست آورد. اکنون این استودیو یکی از موفق ترین کمپانی های انیمیشن سازی و فیلم سازی هالیوود به شمار می رود.